اشاره

شبکه اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی ایران (شارا)-|| انجمن متخصصان روابط‌عمومی ایران یکی از برنامه‌های منظمی که از 15سال پیش در دستور کار خود قرار داده و هرساله نسبت به برگزاری آن اقدام کرده است، جشنواره ملی روابط‌عمومی‌ست که با حضور و مشارکت فعال اساتید، صاحب‌نظران، مدیران وکارشناسان روابط‌عمومی دستگاه‌های اجرایی دولتی و غیردولتی برگزار می‌شود، اکنون در آستانه برگزاری شانزدهمین دوره این جشنواره فرصت را مناسب دیدیم، گفتگویی را با سیدشهاب سیدمحسنی رییس انجمن متخصصان روابط‌عمومی در این خصوص داشته باشیم؛ آنچه درپی می‌آید، حاصل این گفتگوست.

***

به عنوان سوال اول بفرمایید، چه شد که به فکر برگزاری جشنواره انتشارات افتادید؟

ازآنجا که یکی از اهداف تاسیس انجمن متخصصان روابط‌عمومی، کمک به گسترش و ارتقای فعالیت‌های حرفه‌ای در واحدهای روابط‌عمومی و در نهایت اعتلای دانش روابط‌عمومی درکشور است و از سویی دیگر با توجه اهمیت فعالیت‌های انتشاراتی در روابط‌عمومی‌ها، تصمیم هیات مدیره انجمن از دو دهه پیش بر این قرار گرفت که برای استاندارسازی تولیدات انتشاراتی روابط‌عمومی‌ها که در سطح مطلوبی قرار نداشت با برگزاری جشنواره سالانه انتشارات، ضمن ایجاد رقابت بتوان ارزیابی و الگوهای موفق انتشاراتی را در قالب جشنواره ارائه و عرضه کرد و از این طریق بتوان سطح کیفی تولیدات انتشاراتی روابط‌عمومی‌های کشور را ارتقا داد.

آیا امروز پس از 15دوره برگزاری جشنواره ملی انتشارات به این هدف رسیده‌اید؟

با توجه به اینکه طی این سال‌ها همواره یکی از داوران این جشنواره بوده‌ام، ارتقای کمی وکیفی تولیدات انتشاراتی روابط‌عمومی‌ها اتفاق افتاده است ،بویژه از یک دهه قبل که با افزایش هزینه‌های کاغذ و چاپ شاهد توسعه انتشارات الکترونیکی بودیم، این روند با سرعت بیشتری همراه شده است و تولیدات انتشاراتی نیز از تنوع وخلاقیت بیشتری برخوردار شده‌اند، به نظرم این روند همچنان ادامه دارد، در همین راستا هرساله در جشنواره تلاش داریم شاخه‌های جدید ومتنوعی را به فراخوان ومسابقه تولیدات انتشاراتی روابط‌عمومی‌ها اضافه کنیم که خود با هدف ارائه الگوهای جدید نشر و با رویکرد آموزشی صورت می‌گیرد.

به نظر شما هم اکنون فعالیت‌های انتشاراتی چه اهمیت وجایگاهی در واحدهای روابط‌عمومی دارد؟

بدون تردید می‌توان گفت فعالیت‌های انتشاراتی از ابتدای تاسیس و راه‌اندازی واحدهای روابط‌عمومی در ایران و جهان به عنوان یکی از وظایف اصلی و محوری روابط‌عمومی‌ها وجود داشته و همچنان که نماد و مصداق بارز آن انتشار انواع خبرنامه‌ها، بولتن‌ها بویژه نشریات درون وبرون سازمانی است که درگذشته و حال تولید و منتشر شده است و طی یک دهه اخیر نیز تولیدات نشر الکترونیک نظیر وب‌سایت‌ها، نشریات وخبرنامه‌های الکترونیکی، اپلیکیشن‌ها و... نیز بدان اضافه شده وآن را توسعه داده است، به بیانی دیگر، می‌توان گفت از گذشته تا به امروز تولیدات انتشاراتی بخش و حجم قابل توجهی از فعالیت‌های روابط‌عمومی را برای انتقال پیام‌های سازمان به مخاطبان از این طریق به خود اختصاص داده است و این ضرورت وجود دارد که همگام با تحولات ایجاد شده در عرصه ارتباطات و تکنولوژی‌های نوین ارتباطی، تولیدات انتشاراتی نیز از تنوع وکیفیت بالاتری برخوردار شوند و به نوعی بتوانند پاسخگوی نیاز امروز مخاطبان و ذینفعان سازمان‌ها باشند.

با توجه به توسعه تکنولوزی‌های نوین ارتباطی وصنعت چاپ و نشر، فکر می‌کنید تولیدات انتشاراتی روابط‌عمومی‌ها درچه وضعیتی قرار گرفته است؟

همان‌طور که در سوال قبل اشاره کردم، امروزه تحول شگرفی که در حوزه فضای مجازی ایجاد شده است، تولیدات انتشاراتی الکترونیکی و دیجیتالی را بسیار متنوع و با کیفیت و قابلیت بالایی همراه ساخته است، که لازم است روابط‌عمومی‌ها از این ظرفیت استفاده مناسب را به عمل آورده و بتوانند با پیشرفت‌های زمانه حرکت کرده و مخاطبان خود را با تولیدات نوین نشر نظیرخبرنامه‌های الکترونیکی، اینفوگراف‌ها، موشن‌گرافیک و...از طریق بازنشر در شبکه‌های اجتماعی جذب و اقناع کنند، در حال حاضر نشریات، بروشورها وکاتالوگ‌هایی که به صورت مکتوب و فیزیکی تولید و توزپع می‌شوند مثل گذشته از اقبال چندانی برخوردار نیستند، زیرا ذائقه مخاطبان امروز تغییر کرده وآنان پبشتر پذیرای تولیدات انتشاراتی الکترونیکی هستند که از طریق وب‌سایت‌ها وگوشی‌های تلفن همراه قابلیت دیده شدن واستفاده را داشته باشند. ازسویی دیگر افزایش هزینه‌های چاپ ونشر وحمل ونقل باعث شده بسیاری از واحدهای روابط‌عمومی، انتشار نشریات مکتوب و فیزیکی را متوقف و به نشر الکترونیک روی بیاورند.

آیا با ادامه روند موجود فکر می‌کنید نشر مکتوب و عرضه فیزیکی آن روبه اضمحلال و نابودی خواهد رفت؟

به نظرم قطعا این اتفاق نخواهد افتاد، چراکه هنوز هم به جهت ویزگی‌های منحصر به فرد انتشارات مکتوب و فیزیکی نظیر راحت‌تر بودن مطالعه آن نسبت به نشر الکترونیک و از همه مهمتر قابلیت آرشیو، مستندسازی و ماندگاری آن برای چندین دهه بدون آنکه آسیبی بدان وارد شود از اقبال لازم برخوردار است، ولی همانطور که اشاره کردم افزایش هزینه‌های چاپ و نشر و توسعه فضای مجازی موجب شده، گرایش روابط‌عمومی‌ها به سوی تولیدات انتشاراتی الکترونیکی افزایش یابد.

اگر موافق باشید برگردیم به موضوع جشنواره، جنابعالی چه ارزیابی از دوره‌های گذشته برگزاری جشنواره ملی انتشارات دارید؟

جشنواره ملی انتشارات روابط‌عمومی‌ها در گام شانزدهم دارای تجربه، سابقه‌ وکوله‌بار ارزشمندی است و خوشبختانه طی مدت برگزاری در این سال‌ها توانسته جایگاه و موقعیت خوبی را بین مخاطبان خود اعم از مدیران و کارشناسان روابط‌عمومی کشور پیدا کند و هر ساله با استقبال خوبی همراه شده است، شاید یکی از مهمترین دلایلش به روزآوری جشنواره و حرکت آن بر اساس نوآوری‌های ایجاد شده در این حوزه بوده است، به نحوی که در جشنواره اول تعداد شاخه‌های فعالیتی انتشارات برای ارزیابی کمتر از 10عنوان بود ولی هم اکنون در جشنواره شانزدهم شاخه‌های فعالیتی که مورد ارزیابی واقع می‌شود به بیش از 34 عنوان رسیده است. به بیانی دیگر، جشنواره توانسته با بهره‌گیری از نظرات هیات مدیره، اساتید و صاحب‌نظران این حوزه همگام با تحولات وتکنولوژهای نوین ارتباطی وانتشاراتی طی این سال‌ها گام برداشته وخود را به‌روز وبه‌هنگام سازد. به نحوی که هر سال بخش‌های جدیدی به جشنواره اضافه شده است که عمدتا مربوط به توسعه در بخش نشر الکترونیک بوده است.

طی سال‌های اخیر چه بخش‌های جدیدی به شاخه‌های ارزیابی در جشنواره اضافه شده است؟

بخش‌های جدید اضافه شده درسال‌های اخیر به مسابقه و جشنواره عمدتا مربوط به حوزه نشر الکترونیک و تولید محتوا در حوزه انتشارات بوده است، نظیر مولتی مدیا، موشن گرافیک، اینفوگرافیک، ادبیات داستانی و سناریونویسی و...که امروز از هر زمان دیگری بیشتر اهمیت یافته است. همچنین برگزاری همایش تولید محتوا و کارگاه‌های تخصصی آموزشی در حاشیه جشنواره از ویژه کارهای‌ست که در دوره‌های مختلف برگزاری جشنواره انجام شده است. در ضمن بخش ویژه جشنواره شانزدهم با مضمون و موضوع "فرهنگ‌سازی و مقابله با بیماری همه‌گیر کرونا" در حوزه روابط‌عمومی پیش‌بینی شده است.

به نظر شما امروزه تولید محتوا چه جایگاهی در فعالیت‌های انتشاراتی دارد؟

چوهره اصلی درتولیدات انتشاراتی موضوع تولید محتواست، اگر یک محصول انتشاراتی از محتوای غنی و قوی برخودار نباشد ازسوی مخاطب جذب و خوانده نخواهد شد، لذا همواره در جشنواره‌هایی که طی سال‌های اخیر برگزار شده، همایش‌های علمی و تخصصی تولید محتوا و یا کارگاه‌های آموزشی با این مضامین در حاشیه جشنواره داشته‌ایم. در واقع تولید محتوا، بویژه در فعالیت‌های ارتباطات الکترونیکی و انتشاراتی از جایگاه مهمی برخودار شده است. یعنی به هر میزان فعالیت‌های پایگاه‌های اطلاع‌رسانی و انتشاراتی در قالب خبر، فیلم، صوت، عکس ،کتاب، بروشور و... بیشتر باشد ابزارها و امکان بیشتری برای ارتباط و تعامل با مخاطبان در اختیار خواهیم داشت. البته تاثیرگذاری موثر همه اینها در گرو محتوای مناسب و مفید است. در واقع یکی از غفلت‌های بسیاری از روابط‌عمومی‌ها در این زمینه آن است که در حوزه تولید محتوای با کیفیت، وقت و انرژی زیادی گذاشته نمی‌شود و محصول تولید شده در قالب یک محتوای مناسب عرضه نمی‌شود. متاسفانه اکثر روابط‌عمومی‌ها امروزه آن‌چنان درگیر کارهای روزمره و جاری خود شده‌اند که گاهی اصلا فرصت فکر کردن به محتوای پیام‌های سازمانی و پردازش درست آن را پیدا نمی‌کنند و در چنین شرایطی است که پرداختن به بحث محتوا در روابط‌عمومی بویژه در فعالیت‌های انتشاراتی از اهمیت مضاعفی برخوردار شده است،

آیا بیماری کرونا تاثیری در برگزاری جشنواره داشته است؟

در دو سال اخیر که کشور با بیمار کووید-19 مواجه است و امکان برگزاری حضوری و تجمعات در همایش‌ها وجود نداشته است، جشنواره انتشارات نیز دستخوش این تغییرات شده و به صورت مجازی و تعداد محدودی از نفرات با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی جشنواره برگزار شده است. همچنین با برنامه‌ریزی صورت گرفته ازسوی دبیرخانه جشنواره سعی شده تمامی آثار دریافتی به صورت الکترونیکی از طریق ایمیل و شبکه‌های اجتماعی دریافت و روابط‌عمومی‌های شرکت‌کننده در جشنواره آثار خود را به صورت فیزیکی وپستی ارسال نکنند. در همین راستا داوری آثار نیز توسط داوران و ارزیابان به صورت مجازی انجام شده است. به نحوی که آثار رسیده در هر شاخه فعالیتی دسته‌بندی شده و در قالب فایل pdf یا فیلم برای داوران ارسال و نتایج هم به همین طریق از داوران دریافت می‌شود. به عبارت دیگر، محدودیت‌های کرونایی باعث شده از ارتباطات الکترونیکی در برگزاری جشنواره نهایت استفاده و بهره‌برداری به‌عمل آید.

به نظر شما می‌توان گفت بیماری کووید-19، تولیدات انتشارات روابط‌عمومی را دستخوش تغییرات کرده است؟

بله با قاطعیت می‌توان گفت در دو سال‌ اخیر انتشارات مکتوب و فیزیکی روابط‌عمومی به شدت کاهش یافته و تلاش شده است که تولیدات انتشاراتی الکترونیکی جایگزین آن شود. در حال حاضر اکثر روابط‌عمومی سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی نشریات درون و برون‌سازمانی مکتوب و فیزیکی خود را به لحاظ کرونا و هزینه‌های تولید تغییر و تبدیل به فایل‌های pdf کرده و با بارگذاری بر روی سایت سازمان و یا از طریق رسانه های اجتماعی برای مخاطبان خود ارسال می‌کنند. همچنین بروشورها،کاتالوگ‌ها و کتب هم عمدتا به صورت ebook تولید و انتشار می یابند.

با توجه به اینکه برگزاری جشنواره شانزدهم را در دوران کرونا خواهید داشت، تاکنون چه برنامه‌ریزی برای آن صورت گرفته است؟

با برنامه‌ریزی انجام شده، انشاالله جشنواره شانزدهم را در پاییز امسال برگزار خواهیم کرد. امیدواریم تا زمان برگزاری با بهبود شرایط و کاهش شیوع کرونا بتوانیم تعداد بیشتری از شرکت‌کنندگان را به صورت حضوری و البته با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی در مراسم اختتامیه جشنواره پذیرا باشیم. در ضمن روند ارسال آثار و داوری نیز همان‌طور که اشاره کردم برای جشنواره امسال هم به صورت الکترونیکی بوده و در حال انجام است.

خوشبختانه علیرغم محدودیت کرونایی و تغییرات و تحولاتی که به جهت استقرار دولت جدید ایجاد شده، با توجه به سابقه و جایگاه جشنواره ملی انتشارات، شاهد استقبال خوبی از سوی روابط‌عمومی سازمان‌های دولتی و غیردولتی بودیم و تاکنون بیش از 60 سازمان و شرکت و بیش از هزار اثر در بخش‌های مختلف به دبیرخانه جشنواره رسیده و این روند همچنان ادامه دارد.

امیدآن داریم که همچون دوره‌های گذشته جشنواره شانزدهم را نیز با موفقیت و رضایت بیش از پیش شرکت کنندگان به پایان برسانیم.