شبکه اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی یران (شارا)-|| در جایی می‌خواندم که روزانه فقط در تلگرام بیش از ۳ میلیون مطلب منتشر می‌شود و جالب آن است که بدانید در ساعت ۴ صبح که میزان مطالب منتشر شده به کمترین مقدار خود می‌رسد نیز ۲۵ هزار مطلب نشر می‌یابد. این میزان تولید محتوا در شبکه‌های مختلف اجتماعی در طول تاریخ بی نظیر و فوق‌العاده است و منجر به پدیده جالبی شده به این نام که «همه‌ی ما» راجع به «همه چیز» می‌دانیم اما با ویژگی‌هایی خاص.

کارل تارو ژورنالیست معروف ژاپنی می‌گوید: هر وقت هر کسی از هر چیزی سخن می‌گوید ما وانمود می‌کنیم که دربارۀ آن می‌دانیم، مثلاً زمانی که همکارانمان دربارۀ فیلم، کتاب، قیمت ارز، حمله نظامی آمریکا صحبت می‌کنند ما با بالا و پایین بردن سرمان، به همه می‌فهمانیم که من هم دربارۀ آن می‌دانم.

این در صورتی است که آن‌ها دربارۀ آن موضوع فقط نظرات کس دیگری را که در یک شبکه اجتماعی خوانده‌اند، بازگو می‌کنند. البته باید بدانیم که ما به شکلی خطرناک به نوعی *کپی برداری* از دانایی نزدیک می‌شویم، که در واقع الگوی جدید *نادانی* است، که باید به آن‌ *سواد مصنوعی* بگوییم.

در این میان رسانه‌های مجازی باعث شده‌اند به سرعت برق و باد در معرض اخبار و تحلیل خبر قرار بگیریم، که سه مسأله این موضوع را تشدید می‌کند:

۱. حجم بالای اخبار و تحلیل‌ها. اطلاعات بیشتر یعنی فرصت کمتر برای بررسی دقیق‌تر آن‌ها.

۲. سبک زندگی شتابان: زندگی امروزی نسبت به ۲۰۰ سال پیش بسیار چگالی‌تر شده است. یعنی میزان رخدادهای کاری و ارتباطاتی در واحد زمان بیشتر شده است.

۳. سواد مصنوعی: نظرات ما از پرسه‌زدن در شبکه‌های اجتماعی سرچشمه می‌گیرند، نه مطالعۀ کتاب‌ها! *که این کپی برداری از دانایی، در واقع الگوی جدید نادانی است.*

به همین خاطر است که اخبار درست، غلط، شایعه و حقیقت در فضای مجازی تقریبا هم ارزش‌اند. چرا؟!

چون ما فرصت نمی‌کنیم که درستی آن چه را که دریافت می‌کنیم، بررسی کنیم. بلافاصله آن را می‌خوانیم و احتمالا هم آن را برای دیگران ارسال می‌کنیم و در گفتگوهای خانوادگی یا دوستانه یا کاری‌مان از آن اطلاعات استفاده می‌کنیم که نشان دهیم از زمانه عقب نیستیم.

در همین راستا، دانشمندان معتقدند که این استفاده ابزاری از شبکه‌های اجتماعی، بیماری‌های زیاد و خاصی را نیز موجب شده و می‌شود که از آن‌جمله می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:

الف) افسردگی فیسبوکی: تصور اینکه همه زندگی شادی دارند و ما از آن قافله عقبیم
ب) سندروم فومو: ترس از دست دادن نوتیفیکیشن، اخبار و پیام‌ها
ج) سندروم ویبره خیالی: احساس لرزش و صدای پیام در حالیکه هیچ پیامی دریافت نکردید
د) سایبرزدگی و سردردهای اینترنتی: احساس سرگیجه و تهوع و سردردهای تنشی ناشی از استفاده طولانی مدت از شبکه‌های مجازی
ه) خشم اینترنتی: اضطراب و خشم در اثر برخورد با حجم بالای خبر و اطلاعات
و) سندروم اردک: انتشار تصاویر شاد و خوشبخت از خود در فضای مجازی، در حالیکه در واقعیت با مشکلات زیادی روبه‌رو هستیم.