شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- تالکوت پارسونز چهره برجسته مکتب کارکردگرایی، در تحلیل خود پیرامون تقسیم کار جنسیتی بین زن و شوهر عمدتاً به خانواده هسته ای طبقه متوسط آمریکایی توجه دارد، هرچند از داده های پژوهش های میان فرهنگی نیز سود جسته است. پارسونز بر نقش محوری تقسیم کار جنسیتی در حفظ وحدت و انسجام خانواده تأکید کرده است. تقسیم کاری که وظایف شغلی، کسب درآمد و رهبری خانواده را بر عهده شوهر/ پدر و وظایف خانه داری و کدبانو گری را بر عهده همسر/ مادر قرار می دهد.

به باور وی، این الگو به بهترین شکل، زمینه ایفای کارکردهای اصلی خانواده یعنی تثبیت شخصیت بزرگسالان و جامعه پذیری کودکان را فراهم می کند و این امر در ثبات و یکپارچگی خانواده و در نتیجه، در یکپارچگی اجتماعی نقشی اساسی دارد. تابعیت زنان نسبت به مردان در جوامع سرمایه داری از نظر کارکردی برای حفظ انسجام خانواده و انسجام خانواده نیز برای حفظ ساختار طبقاتی این جوامع ضرورت دارد. حفظ ساختار طبقاتی نیز برای تضمین اینکه ساختار اجتماعی همچنان که هست باقی می ماند، ضروری است (هاروی و مک دونالد، 1993: 197). چنانچه زنِ ازدواج کرده نقش نان آوری را به عهده گیرد، خطر رقابت با شوهر پدید می آید و این برای وحدت و هماهنگی خانواده بسیار زیان آور است(میشل،1354: 122 ).

در یک نگاه می توان شواهدی در تأیید سخن پارسونز ارائه کرد. بدون شک، الگوی تفکیک جنسیتی نقش ها در دوران های گذشته و نیز در بسیاری از خانواده ها در دوران معاصر، استحکام خانواده را به بهترین شکل تأمین کرده است. همچنین، از آنجا که اشتغال زنان باعث افزایش استقلال اقتصادی و انتظارات آنان می گردد و به علاوه، زنان شاغل به ویژه شاغلان تمام وقت، امکان تأمین نیازهای عاطفی شوهران خود را ندارند، بروز اختلال در روابط خانوادگی دور از انتظار نیست. پژوهشگران شاخص های بی ثباتی خانواده، از جمله اندیشیدن در باره طلاق را در خانواده هایی با زنان شاغل، بالاتر یافته اند( ویکی، 1991: 150). همانگونه که بین میزان ورود زنان به بازار کار و میزان طلاق، همبستگی مثبت مشاهده کرده اند (سبینی،1995: 519).

با این همه، همانگونه که منتقدان پارسونز می گویند، واقعیات زندگی خانوادگی در دوران معاصر در بسیاری از خانواده ها به گونه دیگری رقم خورده است. در این خانواده ها همان الگوی تقسیم کار جنسیتی که بنابر فرض، باید عامل انسجام خانواده باشد، به صورت کانون مشاجره های زناشویی و عامل بی ثباتی خانواده در آمده است.

بسیاری از زنان از اینکه بار عمده کارهای خانگی بر دوش آنان سنگینی می کند و مردان مسئولیت چندانی در این زمینه نمی پذیرند، شکایت دارند. توزیع نابرابر قدرت نیز بر مشکل می افزاید و زنان از اینکه نمی توانند در تصمیم گیری ها به طور مساوی با شوهران خود شرکت داشته باشند، ناراضی اند. این در حالی است که الگوی غیر جنسیتی تقسیم کار در بسیاری از خانواده ها رضایت زناشویی را در پی داشته است.

بر اساس پژوهشی که بر روی 450 خانواده پاریسی صورت گرفته، تفکیک جنسیتی نقش های تصمیم گیری از نقش های مربوط به کار منزل، با هماهنگی زن و شوهر و احساس رضایت زن منافات دارد و بر عکس، بیشترین میزان توافق و تفاهم و رضایت زن در خانواده هایی به چشم می خورد که در آنها زن و مرد از امکان مساوی برای تصمیم گیری برخوردارند(میشل،1354: 127).

با این اوصاف آیا باید مشکل تعارض ها و نارضایتی های زناشویی را برخاسته از تقسیم کار جنسیتی دانست تا در نتیجه، تغییر این الگوی تقسیم کار رفع تنش ها و ناسازگاری های دو زوج را در پی داشته باشد؟ به نظر می رسد بدون توجه به فرهنگ مسلط در یک جامعه نمی توان به درک کاملی از مسئله دست یافت.

در حقیقت، نگرش ها و ارزش های اجتماعی که خود با اوضاع و شرایط اقتصادی و سطح پیشرفت تکنولوژیک پیوند دارند، مهم ترین متغیر تأثیر گذار در این ارتباط هستند. تقسیم کار جنسیتی چیزی بیش از یک متغیر فرعی نیست؛ متغیری که بر حسب فرهنگ غالب در یک جامعه معین می تواند در استحکام خانواده و یا بر عکس، در تزلزل خانواده نقش داشته باشد.

در نتیجه می توان گفت هرچند پارسونز به مسئله تغییر ارزش های خانوادگی در جوامع مدرن توجه کافی مبذول نداشته، شواهد نقضی منتقدان وی در حدی نیستند که نظریه او را به طور کلی بی اعتبار سازند، زیرا مشاجرات زناشویی فزاینده پیرامون تفکیک جنسیتی مسئولیت ها لزوماً از خود این تفکیک برنمی خیزند و می توان آنها را بر حسب تغییرات ارزشی تبیین کرد.

همچنین پژوهش هایی که میزان رضایت زناشویی در خانواده های دموکراتیک را بالاتر ارزیابی می کنند، تنها در صورتی ناقض نظریه پارسونز به شمار می آیند که این مزیت را در درازمدت نشان دهند، اما رضایت زناشویی مقطعی و کوتاه مدت که در بسیاری از خانواده های غربی وجود دارد و با فروپاشی سریع آنها از میان می رود، ناقض این نظریه نیست، زیرا موضوع اصلی سخن پارسونز ثبات و استحکام خانواده است، نه رضایت شخصی از زندگی زناشویی.