از آغاز جنگ سرد قرن بیستم و نزدیک به هفتاد سال است که اندیشمدان از نبود تاریخ نگار به مفهوم واقعی کلمه و روزنامه نگار اینوستیگیتیو ناله می کنند و بسیاری از مسائل را به این حساب می گذارند بویژه مسائلی همچون تبه کاری ها، اعتیادات زیان آور، مشکلات اجتماعی، فساد دولتی و ضعف ها. ولی، گزارش ها نشان می دهد که در جوامع مسئله دار همینکه یک روزنامه نگار موضوعی را دنبال و ریشه یابی کرد نابود شد.

 پس از فروپاشی شوروی از درون و پیدایش پولدارهای یکشبه در روسیه، خصوصی سازی بنگاههای ملی (متعلق به همه مردم) و بسط فساد در این کشور که غرب از پیش با فرستادن مشاور و راهنمای اقتصادی برنامه آن را طرح کرده بود، شماری روزنامه نگار میهندوست روس دست بکار اینوستیگیتیو و افشاگری زدند که یکی پس از دیگری به دست مافیا و عوامل غارت آن کشور از میان برداشته شدند.
    

در این مورد، روسیهِ پس از فروپاشی تنها نبود، مکزیک و چند کشور تولید کننده و یا انتقال دهنده مواد مخدر و ... هم قتلگاه روزنامه نگاران اینوستیگیتیو بوده اند. آخرین قربانی این وضعیت، روبن اسپینوزا Ruben Espinoza فتوژورنالیست 31 ساله مکزیکی است که جمعه 31 جولای 2015 کشته شد.

او در آپارتمان بانو «نادیا ورا Nadia Vera» فعال معروف در مبارزه با فساد بود. «نادیا» سال ها بود که به روبن سوژه می داد و راهنمایی می کرد تا از صحنه های فساد عکس ژورنالیستی (تصاویری که بدون نوشته و بیان، واقعیت ها را منعکس کنند و سند تاریخ شوند) تهیه کند. روبن در چند مجله ازجمله مجله Proseso و یک آژانس تهیه خبر و فیچر (خبرگزاری) اشتغال بکار داشت.

وی همچنین برای نشریات دیگر به صورت فری لَنس گزارش مصور تهیه می کرد ـ اصطلاحا گزارش نویسی به جای قلم، با دوربین. وی سال ها ماموریت پوشش تصاویر خبری ایالت ساحلی «وراکروز» را داشت که از مراکز فعالیت کارتِل های مواد مُخدر و غرق در فساد اداری است. عکس های خبری روبن، فرماندار ایالت را که هاویر دووارته Javier Duarte نام دارد خشمگین کرده و پیام تهدیدآمیز فرستاده بود، اما روبن بکار خود ادامه می داد.

 روبن عکس خبری جالبی از تظاهرات مردم این ایالت تهیه کرده بود که سال گذشته در آنجا شماری معلم و دانشجوی معترض ناپدید شده و سپس اجسادشان در رودخانه به دست آمده بود. او گزارش کرده بود که به نظر می رسد که عوامل قاچاق با چراغ سبز فرماندار و با کمک پلیس محلی ربوده شده بودند.

    روبن که بالاخره تهدیدها و پیغام های پی در پی فرماندار او را نگران کرده بود و می دانست که در آن ایالت در 5 سال گذشته (از سال 2010) 11 روزنامه نگار کشته و یا ناپدید شده اند، دو ماه پیش آنجا را تَرک و به پایتخت (مکزیکو سیتی) نقل مکان کرد.

    گروه «آرتیکل ـ 19» که یک جمعیت مدافع روزنامه نگاران است و نیز «کمیته محافظت از روزنامه نگاران» چندی پیش و پس از انتشار آمار قتل 27 روزنامه نگار در کشور مکزیک در 15 سال، به روزنامه نگاران توصیه کرده بود که برای خود (امور روزانه) ژورنال و یادداشت تهیه کنند و هر روز و شب آنچه را که می بینند و احساس می کنند بنویسند تا اگر روزی ناپدید و گرفتار شوند با بررسی آن ژورنال ها، کار تحقیق آسان و قضیه روشن شود. پس از عمومیت یافتن تکست مسیج، آن دو جمعیت از روزنامه نگاران خواسته اند که با ارسال تکست به یک دوست و یا بستگان خود، دیگران را در جریان رفت و آمدهایشان قرار دهند. تنها در سال جاری (سال2015) در مکزیک 7 روزنامه نگار کشته شده اند.

    با انتشار گزارش های مربوط به قتل روبن اسپینوزا، در چند نقطه در مکزیک تظاهرات ضد دولتی و اعتراض آمیز صورت گرفت و در کشورهای متعدد، اتحادیه ها و سندیکاهای روزنامه نگاران اعلامیه دادند. در کشورهای آمریکای لاتین نیز تظاهرات و راهپیمایی های اعتراض آمیز مشاهده شد. قتل روبن و قضیه فرار Elchapo رئیس یک گروه بزرگ قاچاق مواد مخدر از زندان، با حفر یک تونل زیرزمینی 1600 متری! چهره جهانی مکزیک 2 میلیون کیلومتریِ 122 میلیونی را کدر کرده است.

    پلیس مکزیک گفته است که طبق شواهد، سه نفر وارد آپارتمان بانو «نادیا» شده و او، روبن، دو بانوی دیگر از مراجعین بانو نادیا و کُلفت اورا کشته اند. در جسد روبن آثار شکنجه هم دیده شده است.
    روزنامه نگار حرفه ای فردی است عاشق خدمت به انسان ها و نباید با او چنین شود.
    
    نوشیروان کیهانی زاده
    
    تصویر زیر یک صحنه از دهها تظاهرات اعتراضی روزنامه نگاران و روشنفکران مکزیک را نشان می دهد که معترضین، عکس های روبن اسپینوزا را به دست دارند: