شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- نشست «بررسی مسئله ترجمه مقاله از مطبوعات خارجی و راه حل» هجدهم خرداد 1339 و پس از پنج روز بحث با تصویب یک دستور العمل (اندرزنامه) مهم پایان یافت. در مقدمه این دستورالعمل (که گویا انشاء استاد سعید نفیسی یکی از شرکت کنندگان در نشست بود) چنین آمده بود: ایران، یکی از چند کشور انگشت شمار جهان است که نشریات آن متن مقالات (نظر، نه خبر) مطبوعات خارجی و عمدتا مطبوعات اروپا و آمریکا را ترجمه و عینا منتشر می کنند که به نوعی تحمیل و تلقین نظرات دیگران به روزنامه خوان (مخاطب) ایرانی است که باید به این صورت منع شود.

نقل سطوری از یک مقاله (نظر) به عنوان سند در مقاله یک مفسر داخلی مانعی ندارد ولی نه ترجمه متن آن، که اصول و قواعد ژورنالیسم هم آن را روا نمی دارد. مقالات (تفسیر و تحلیل) مطبوعات خارجی نظر سیاستمداران و دولتمردان خودشان را بازتاب می دهد و ترجمه متن و انتشار آنها است که به مطبوعات ما انگ روزنامه نگاری استعماری می زند و .... اگر فرضا انتشار ترجمه متن مقاله یک نشریه خارجی کاری درست باشد (که نیست) چرا آنها مقالات نشریات مارا ترجمه و منتشر نمی کنند؟!. عمل انتشار ترجمه متن مقاله خارجی در عین حال قبول تبعیض است و با ادامه این عمل ما می پذیریم که فهم ، دانش و اطلاعات کمتری نسبت به یک تفسیر نویس اروپایی - آمریکایی داریم که آلوده هزاران بند و بست هستند و ....

    این نشست به ابتکار مسئول وقت انتشارات و رادیو (وزارت ارشاد امروز) که شهرت به میهندوستی و پاکدامنی داشت تشکیل شده بود. اظهارات مهندس کردبچه سردبیر یکی از نشریات موسسه اطلاعات در این نشست حاضران را تحت تاثیر قرارداده بود که گفته بود: «ما با انتشار ترجمه متن مقاله یک نشریه خارجی، درحقیقت نان خودمان را می خوریم و حلیم حاج عباس را بهم می زنیم.». سردبیر یک روزنامه صبح تهران نیز گفته بود که مترجمان برخی از این مقالات ترجمه خودرا می آورند و به ما می دهند و بابت آن وجهی هم مطالبه نمی کنند و تعجب من در همین است و تردیدهایی از جمله اینکه مامور غیر مستقیم خارجی باشند به ذهنم رسیده است. آنان با خضوع و خشوع فراوان ترجمه خودرا به ما می دهند و هروقت که جای اضافی داشته باشیم و مطلب داخلی در دسترس نباشد بناچار آنهارا چاپ می کنیم تا کار انتشار روزنامه عقب نیافتد!.

مجید دوامی در این نشست گفته بود: زمانی که سردبیر روزنامه اطلاعات بودم متوجه این مسئله شده بودم و گفته بودم که از مطبوعات خارجی تنها گزارش های مربوط به رویدادهای جنابی و اخبار غیر سیاسی را ترجمه کنند و مقاله (نظر و تحلیل) را از مفسران و کارشناسان داخلی بگیرند و با ذکر نام نویسنده چاپ کنند تا روزنامه مسئول نباشد. استاد سعید نفیسی (نویسنده و مقاله نگار بنام و متوفی در آبان 1345) سهل انگاری سردبیران نشریات در بدست چاپ سپردن متن ترجمه چنین مقالاتی را نوعی انتقال تلقین خارجی و فراهم ساختن زمینه اجرای سیاست های بیگانگان خوانده و خواسته بود که در این زمینه دقت بیشتری بعمل آورند و توصیه کرده بود که روزنامه ها ستون «نمدمالی» بازکنند و مچ یکدیگر را بگیرند تا روزنامه های وطن رشد کنند و وسیله اغفال مردم قرارنگیرند.

    ناشران دو روزنامه بزرگ وقت ضمن قبول دستورالعمل (توصیه نامه) جهت اجرا، حاضر به چاپ متن آن نشدند به این دلیل که ضعف قبلی جراید را نشان خواهد داد و باعث بدگمانی و دلسردی مخاطبان خواهد شد. از آن پس رادیو انتشار متن ترجمه مقالات مطبوعات خارجی در اخبار خودرا قطع کرد که این روال در رادیو تلویزیون (که از سال 1350 در هم ادغام شدند) ادامه دارد ولی نشریات بتدریج توصیه نامه را فراموش کردند و پس از انقلاب کاملا ازیاد رفت و انتشار ترجمه متن چنین مقالاتی در برخی از نشریات مشاهده می شود.

منبع: www.iranianshistoryonthisday.com