شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)، سخن سردبیر- یکی از معضلات روابط عمومی در نهادهای دولتی حضور نیروهای غیر متخصص در این حوزه است که به شدت به اعتبار و ارزش این بخش در سازمان لطمه می زند.

مسئول اداره روابط عمومی می گوید: «هر کس که از هر جا می ماند به روابط عمومی می فرستند. این ها عموما تحصیلات غیر مرتبط دارند و در بهترین حالت در رشته های علوم اجتماعی درس خوانده اند.»
این در حالیست که آموزش عالی در رشته های روابط عمومی، علوم ارتباطات و روزنامه نگاری شرایط بسیار خوبی دارد و سالانه صدها نفر از دانشگاه های سراسری، آزاد و علمی کاربردی دانش آموخته می شوند.

عدم آشنایی روابط عمومی ها با نگارش زبان فارسی مشکل دیگری است که زاده عدم تخصص آنها می باشد. در واقع روابط عمومی پیش از هر چیز باید متخصص نگارش باشد و آن هم نه هر نگارشی. دیده می شود که بسیاری از دانش آموختگان رشته های ادبیات و زبان شناسی در حوزه روابط عمومی مشغول به کار می شوند در حالیکه اساسا روابط عمومی باید از نظر ادبی سبک ژورنالیستی داشته باشد. اما این موضوع کمتر در نگارش دانش آموختگان ادبیات و زبان شناسی دیده می شود.

در نتیجه بزرگترین ضربه ای که روابط عمومی از عدم تخصص گرایی می خورد مربوط به بخش تولید محتواست. تولید محتوایی که باید به صورت روان و قابل درک برای عامه مخاطبان سازمان صورت گیرد، گاهی با کاربرد واژه های تخصصی و سنگین و نیز ادبیاتی ضعیف و یا بسیار سخت شرایط را برای درک محتوا با مشکل روبرو می کند.

برای نگارش محتوا نیازمند مطالعه زیاد هستیم. مطالعه ای که الزاما شامل متون ادبی نمی شود و در بیشتر موارد شامل مطالعه دقیق روزنامه ها و محتواهای ژورنالیستی می شود. معمولا یک کارشناس روابط عمومی این دانش را در طول تحصیل خود با حضور اساتیدی که در حوزه روزنامه نگاری کار می کنند به خوبی می آموزد.

نکته دیگر بحث اخلاق در روابط عمومی است. شاید بسیاری از کارشناسانی که امروز در روابط عمومی های دولتی کشور کار می کنند در رشته الهیات درس خوانده باشند و از مسائل اخلاقی به خوبی آشنا باشند اما اخلاق در فضای روابط عمومی تعریف متفاوتی دارد و اینکه بتوانید اخلاق حرفه ای را در ارائه محتوا و برقراری ارتباط با مخاطبان، ذینفعان، سهامداران و عموم مردم برقرار کنید نیازمند دانش تخصصی است. شناخت کدهای اخلاقی و نحوه اجرای آنها و حتی تعیین کدهای اخلاقی به عنوان استانداردهای اخلاقی یک سازمان نیازمند تخصص روابط عمومی می باشد.

در فضای غیر تخصصی روابط عمومی خبرنگار با پول و وعده و وعید خریده می شود در حالیکه تخصص می تواند بسیاری از مسائل روابط عمومی را با خبرنگاران حل کند. به عنوان مثال شفاف سازی مسائل پیرامون سازمان به روش صحیح می تواند سبب شود که چهره سازمان در انظار عمومی از مسائل مختلف مبری شود. به طور قطع می توان گفت اگر روابط عمومی بدون نیروی متخصص پیروز شده است، می تون به اخلاقی بودن کارهایش شک کرد.

موضوع دیگر بحث کارکرد مشاوره ای روابط عمومی و تغییر جایگاه آن به کارکرد پاچه خوارانه است. روابط عمومی باید بتواند تحقیق و ارزیابی کند. نتایج ارزیابی ها می تواند سنگ محکی برای فعالیت های سازمان به حساب آید. با این قبیل فعالیت ها روابط عمومی به عنوان بازوی مدیریت به حساب می آید و می تواند تاثیرات معتنابهی بر مدیریت سازمان بگذارد. اما وقتی این واحد از کارکرد اصلی خودش باز می ماند تلاش ها بیشتر معطوف به ارتباط با مدیر می شود. آنهم از نوعی سخیف!

برای عبور از این شرایط تنها دو راه وجود دارد. یا باید نیروهای روابط عمومی تعدیل شده و از نیروهای متخصص جایگزین کرد و یا نیروهای موجود آموزش های تخصصی را ببینند. راه دیگر در برون سپاری فعالیت های تخصصی روابط عمومی است. در واقع در روابط عمومی های سازمان هایی که این واحد بخشی عریض و طویل می باشد، برون سپاری شاید تا حدی به منزله اتلاف سرمایه تلقی شود اما در عین حال می تواند شرایط را برای بهبود کیفیت فعالیت های روابط عمومی مهیا کند.

گاهی اوقات در روابط عمومی هایی که از نیروهای متخصص استفاده شده نیز شاهد ضعف هایی هستیم که به مراتب کمتر از واحدهایی است که در آنها از نیروی متخصص استفاده نشده است. یک راه برای شناسایی واحدهای روابط عمومی که دارای متخصص هستند وجود دارد و آن اینکه در ورود به این واحدها می بینید که همه افراد مشغول کارهای زیادی هستند. اینکه یک واحد روابط عمومی در وقت روزانه بی کار باشند به این معناست که گستره کار روابط عمومی توسط کارکنان درک نشده است و می توان بر همین مبنا تصمیم گرفت که تعدیل نیرو و برون سپاری را در دستور کار قرار داد.

نکته آخر اینکه مدیر روابط عمومی می تواند الزاما کارشناس روابط عمومی نباشد. اما باید روابط عمومی را بشناسد. در عین حال باید بتواند تصمیم بگیرد که چه اولویت هایی برای روابط عمومی وجود دارد. به عنوان مثال اکنون باید تحقیق کرد، اکنون باید مدیریت بحران کرد، اکنون باید تحلیل محتوا کرد و... . در این صورت می توان در واحد روابط عمومی تغییراتی را مشاهده کرد.

باید دانست که فعالیت روابط عمومی با حوزه های مختلفی گره خورده است. طراحی باید توسط گرافیست و تصویر پرداز صورت گریرد. بخش فنی سمعی و بصری نیز به متخصص فیلم سازی، تهیه کنندگی، عکاسی و ... نیاز دارد. یک کارشناس روابط عمومی حوزه های کار این گروه ها و تخصص ها را می شناسد. شاید به همه آنها تسلط نداشته باشد اما می داند که در هر بخش به چه اسباب و مواردی نیاز است. از این رو بهره مندی مدیریت از دانش روابط عمومی ضروری است. همچنین باید دانست که گاهی اوقات در سازمان های خاصی ضوابط و شرایطی حاکم است که روابط عمومی به سمت خاصی میل می کند. مثلا روابط عمومی در سازمان های بازرگانی به سمت بازاریابی میل می کند و بیشتر تمایل به تبلیغات دارد. درک این موارد نیز باید مد نظر قرار گیرد.
با رعایت این موارد می توان از بسیاری از آسیب های روابط عمومی جلوگیری کرد.
منبع مرجع: شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)