شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- امروز زادروز «ژان ژاک روسو Jean -Jacques Rousseau» اندیشمند بزرگ است که 28 ژوئن سال 1712 در شهر ژنو (سویس امروز و در آن زمان نوعی جمهوری) به دنیا آمد و 66 سال عمر کرد. فرضیه های متعدد دارد از جمله تئوری آموزش و پرورش، پولیتیکال تئوری و تئوری انسان طبیعی که این سه، مهمترین فرضیه های او بشمارآورده شده اند.

پولیتیکال تئوری او همانا فلسفه حکومتی کنتراتاریانیسم (فرضیه قرارداد ـ قرارداد اجتماعی) است براین پایه که دولت مکلف است بر اساس قراردادی که برای اجراء و رعایت آن انتخاب شده است رفتار کند. بنابراین، اعمال یک دولت انتخابی باید بر پایه موافقت عمومی باشد و نقض قرارداد باعث لغو آن خواهد شد و اگر دولت (قوه مجریه) مقاومت کند و کاری از دست قوه قضائیه برای حل مسئله ساخته نباشد، جامعه این حق را خواهد داشت که به راههای دیگر متوسل شود....

مفسران این فرضیه قول و وعده متقاضیان مشاغل انتخابی (نامزدها) را پیش از احراز سمت (پیروز شدن درانتخابات) نوعی بستن قرارداد با مردم خوانده اند زیرا که مردم (رای دهندگان) به اعتبار این وعده و تعهدات آنان را برمی گزینند و خلف وعده نه تنها گناه، بلکه جرم است. این مفسران روسو را از اصحاب فلسفه حکومتی کنتراتاریانیسم بشمارآورده اند که عقیده ای است سیاسی (مربوط به حکومت).

    تئوری آموزش و پرورش او برپایه ساخت انسان منصف، عادل، منطقی، اخلاقی، دورنگر و اندیشه گر است ـ انسانی که به حقوق دیگران احترام بگذارد، مفید و خودکفا (متکی به خود) باشد و درست و نادرست را تشخیص بدهد. این تئوری در داستان «امیل» آمده است. مفسران این تئوری بودند که مدارس را «کارخانه آدمسازی» نام نهادند، نه فقط محل سوادآموزی و یادگرفتن حساب و هندسه و مقدمات علوم و ادبیات.

     تئوری انسان طبیعی برپایه انسان کامل ـ انسان دارای شعور و وجدان (اخلاقیات) است و انسانی که بتواند خودرا کنترل کند. روسو گفته است که تعلقات (مال، جاه، جلال و ...) و حرص آنها انسان را درگروگانشان قرار می دهد و «یک گروگان» آزاد نیست. اگر انسان پایبند اخلاقیات باشد و بتواند نفس خودرا درکنترل داشته باشد جنگ و جدال، جنایت، ارعاب و بدبختی پدید نخواهد آمد.

مشکلات انسان از خود او ـ که از ابزار خرد، دوراندیشی و توان تفکر استفاده نکرده بوجود می آید. منابع کره زمین دارایی مشترک همه است نباید درصدد تعرض به سهم دیگران برآمد. روسو گفته است: انسانها آزاد و برابر به دنیا می آیند، ولی می بینیم که در این دنیا در همه جا در زنجیز هستند و از رنج و ستم، تبعیض، و از جدایی ها (اختلاف طبقاتی بر حسب دارایی و پول) ناله می کنند و این ناله گاهی به فریاد و ... مبدل می شود.

     اندیشه ها و نظرات رادیکال و انقلابی روسو در عصر روشنگری و قرن هجدهم کمکی بزرگ به روشن شدن آتش انقلاب فرانسه و بعدا رشد مکتب های سوسیالیستی و تقویت احساس ضد استثمار و ضد استعمار کرد. عقاید روسو در عین حال منجر به برانگیخته شدن احساسات ناسیونالیستی شده و این احساسات را تقویت کرده است. توماس پین و محرکان انقلاب استقلال آمریکا وسیعا افکار روسو را مطالعه کرده و از آنها تاثیر گرفته بودند.

منبع: www.iranianshistoryonthisday.com