شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران(شارا)، کامبیزی نوروزی درباره‌ی راه‌اندازی نظام صنفی رسانه‌ها، مانند نظام صنفی پزشکی و مهندسی، معتقد است: مقایسه‌ی روزنامه‌نگاری با مشاغلی مانند مهندسی‌ و پزشکی‌ بسیار نادرست است، چراکه اصولا مبانی و بنیادهای این مشاغل با یکدیگر تفاوت‌های اساسی دارد.

این مدرس حقوق مطبوعات و روزنامه‌نگار با اشاره به این‌که در کار روزنامه‌نگاری هسته‌ی اصلی بر نام «آزادی بیان» ناظر است‌، اظهار کرد: آزادی بیان جزو مبانی غیرمشروط انسان‌هاست. طبیعتا برای سخن گفتن، هیچ پیش‌شرطی وجود ندارد و همچنان نمی‌شود برای نوشتن و حرف‌ زدن از فرد مطالبه‌ی مدرک تحصیلی کرد. هر کسی می‌تواند بدون هیچ پیش‌شرطی سخن بگوید و این، فقط در مواردی محدود می‌شود که گوینده یا نویسنده توهین‌، افترا‌، نشر اکاذی یا افشای اسرار محرمانه در سخنانش داشته باشد.

او ادامه داد: در مهندسی و پزشکی، شرط نخست این است کسانی که به این مشاغل وارد می‌شوند، در ابتدا توانایی علمی خود را اثبات کنند؛ اما برای سخن گفتن نیازی به اثبات توانایی علمی نیست. البته طبیعی است که هر کسی که سواد بیشتری دارد، سخنش شنونده‌ی بیشتری خواهد داشت، ولی ما نمی‌توانیم به کسی که مدرک تحصیلی بالایی ندارد، بگوییم تو اجازه‌ی نوشتن نداری. به همین دلیل است که برای مهندسی و پزشکی، یک اجازه‌ی خاص و مدرک الزامی است.

نوروزی با بیان این‌که در شغل روزنامه‌نگاری، ارائه‌ی اجازه‌ی خاص نیاز نیست، تأکید کرد: مقایسه‌ی شغل روزنامه‌نگاری با مشاغلی مانند پزشکی‌، مهندسی‌ یا پرستاری‌ به این معناست که اگر کسی می‌خواهد از طریق روزنامه، حرفی را بزند باید اجازه بگیرد و این یعنی «آزادی بیان» مشروط به اجازه می‌شود که کاملا خلاف جهت شغل روزنامه‌نگاری است.

وی گفت: شغل روزنامه‌نگاری در تمام جهان قویا باید از ساخت قدرت مستقل بماند، چراکه این احتمال وجود دارد که روزنامه یا رسانه، با ساخت قدرت تعامل کند، مثلا در موردی مثل «افشاگری واترگیت» این اتفاق افتاد یا بسیاری از افشاگری‌هایی که در همین سال‌های اخیر صورت گرفته، توسط رسانه‌ها انجام شده است. بنابراین شغل روزنامه‌نگاری با ساخت قدرت در معرض اصطکاک است، اما چنین خطری پزشکان و مهندسان را تهدید نمی‌کند.

این مدرس رشته‌ی حقوق مطبوعات با بیان این‌که اگر قرار باشد قانون نظام صنفی برای روزنامه‌نگاران از طرف دولت تصویب شود، به یک مصوبه‌ی حکومتی تبدیل می‌شود، تصریح کرد: این به آن معن است که حکومت باید بگوید روزنامه‌نگار کیست یا شرایط روزنامه‌نگار بودن را مشخص کند. در اینجا، این خطر وجود دارد که استقلال روزنامه‌نگاری زیرسوال رود، چیزی به نام نظام صنفی روزنامه‌نگاری اساسا در شرایط فعلی، سازگار نیست.

او ادامه داد: در حال حاضر تشکل‌های روزنامه‌نگاری در ایران فعالیت می‌کنند، اما بسیاری از آن‌ها از نظر مفهوم صنفی و حقوقی، یک نهاد صنفی به‌شمار نمی‌روند، چون اصولا در وزارت کشور به ثبت رسیده‌اند و نهادی که در وزارت کشور به ثبت رسیده باشد، نمی‌تواند فعالیت صنفی انجام دهد.

نوروزی در پاسخ به این پرسش که اگر نظام صنفی رسانه‌ها تشکیل نشود، چگونه می‌توان به آشفتگی موجود در میان تشکل‌های صنفی سامان داد؟ توضیح داد: این فراوانی تشکل‌ها، آشفتگی تلقی نمی‌شود؛ فراوانی نهادهای مدنی نشان‌دهنده‌ی توسعه‌ی فضای رسانه‌ای و شکل‌گیری تکثر در این فضا است. اهمیت هر کدام از این نهادها به اندازه‌ی توانایی اعضای‌شان اثرگذار است. اگر اعضای این تشکل‌ها توانمند باشند، می‌توانند تأثیر زیادی بگذارند و توانایی خود را برای توسعه‌ی رسانه به کار ببندند. البته این امکان هم وجود دارد که از عناوین این تشکل‌ها برای اهداف دیگری استفاده شود. تعداد این‌گونه تشکل‌ها که در جست‌وجوی اهداف دیگری هستند، کم نیست؛ اما با اقبال عمومی مواجه نشده‌اند.

این روزنامه‌نگار با تأکید بر این‌که نباید جلوی فعالیت نهادهای صنفی گرفته شود‌، گفت: نهاد بزرگی مانند انجمن صنفی روزنامه‌نگاران که موفق‌ترین نهاد صنفی مطبوعات ایران است‌، متأسفانه چهار سال است که دفترش پلمپ شده و هیچ اقدام مجدانه‌ای هم برای بازگشایی آن نشده است. این انجمن‌ها و نهادها در صورت داشتن اجازه‌ی فعالیت می‌توانند راه روزنامه‌نگاری را جلو ببرند. شرط اول یک روزنامه‌نگاری قدرتمند و پایدار، استقلال آن است که باید این امکان محفوظ بماند تا با رشد تدریجی روزنامه‌نگاری در کشور، نهادهای صنفی هم رشد کنند.

او با بیان این‌که روزنامه‌نگاری ما به قیم نیاز ندارد‌، یادآوری کرد: نه دولت و نه نهادهای صنفی، هیچ‌یک قیم روزنامه‌نگاران کشور نیستند. طبیعتا روزنامه‌نگاری موفق پیشرفت می‌کند و روزنامه‌نگاری ناموفق یا شکست می‌خورد یا در حاشیه می‌ماند. در طول 20 سال اخیر که روزنامه‌نگاری و فضای مطبوعاتی رشد کرده به‌دلیل فعالیت همین روزنامه‌نگاران بوده است.

منبع: ایسنا