شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران(شارا)، كامبيزي نوروزي دربارهي راهاندازي نظام صنفي رسانهها، مانند نظام صنفي پزشكي و مهندسي، معتقد است: مقايسهي روزنامهنگاري با مشاغلي مانند مهندسي و پزشكي بسيار نادرست است، چراكه اصولا مباني و بنيادهاي اين مشاغل با يكديگر تفاوتهاي اساسي دارد.
اين مدرس حقوق مطبوعات و روزنامهنگار با اشاره به اينكه در كار روزنامهنگاري هستهي اصلي بر نام «آزادي بيان» ناظر است، اظهار كرد: آزادي بيان جزو مباني غيرمشروط انسانهاست. طبيعتا براي سخن گفتن، هيچ پيششرطي وجود ندارد و همچنان نميشود براي نوشتن و حرف زدن از فرد مطالبهي مدرك تحصيلي كرد. هر كسي ميتواند بدون هيچ پيششرطي سخن بگويد و اين، فقط در مواردي محدود ميشود كه گوينده يا نويسنده توهين، افترا، نشر اكاذي يا افشاي اسرار محرمانه در سخنانش داشته باشد.
او ادامه داد: در مهندسي و پزشكي، شرط نخست اين است كساني كه به اين مشاغل وارد ميشوند، در ابتدا توانايي علمي خود را اثبات كنند؛ اما براي سخن گفتن نيازي به اثبات توانايي علمي نيست. البته طبيعي است كه هر كسي كه سواد بيشتري دارد، سخنش شنوندهي بيشتري خواهد داشت، ولي ما نميتوانيم به كسي كه مدرك تحصيلي بالايي ندارد، بگوييم تو اجازهي نوشتن نداري. به همين دليل است كه براي مهندسي و پزشكي، يك اجازهي خاص و مدرك الزامي است.
نوروزي با بيان اينكه در شغل روزنامهنگاري، ارائهي اجازهي خاص نياز نيست، تأكيد كرد: مقايسهي شغل روزنامهنگاري با مشاغلي مانند پزشكي، مهندسي يا پرستاري به اين معناست كه اگر كسي ميخواهد از طريق روزنامه، حرفي را بزند بايد اجازه بگيرد و اين يعني «آزادي بيان» مشروط به اجازه ميشود كه كاملا خلاف جهت شغل روزنامهنگاري است.
وي گفت: شغل روزنامهنگاري در تمام جهان قويا بايد از ساخت قدرت مستقل بماند، چراكه اين احتمال وجود دارد كه روزنامه يا رسانه، با ساخت قدرت تعامل كند، مثلا در موردي مثل «افشاگري واترگيت» اين اتفاق افتاد يا بسياري از افشاگريهايي كه در همين سالهاي اخير صورت گرفته، توسط رسانهها انجام شده است. بنابراين شغل روزنامهنگاري با ساخت قدرت در معرض اصطكاك است، اما چنين خطري پزشكان و مهندسان را تهديد نميكند.
اين مدرس رشتهي حقوق مطبوعات با بيان اينكه اگر قرار باشد قانون نظام صنفي براي روزنامهنگاران از طرف دولت تصويب شود، به يك مصوبهي حكومتي تبديل ميشود، تصريح كرد: اين به آن معن است كه حكومت بايد بگويد روزنامهنگار كيست يا شرايط روزنامهنگار بودن را مشخص كند. در اينجا، اين خطر وجود دارد كه استقلال روزنامهنگاري زيرسوال رود، چيزي به نام نظام صنفي روزنامهنگاري اساسا در شرايط فعلي، سازگار نيست.
او ادامه داد: در حال حاضر تشكلهاي روزنامهنگاري در ايران فعاليت ميكنند، اما بسياري از آنها از نظر مفهوم صنفي و حقوقي، يك نهاد صنفي بهشمار نميروند، چون اصولا در وزارت كشور به ثبت رسيدهاند و نهادي كه در وزارت كشور به ثبت رسيده باشد، نميتواند فعاليت صنفي انجام دهد.
نوروزي در پاسخ به اين پرسش كه اگر نظام صنفي رسانهها تشكيل نشود، چگونه ميتوان به آشفتگي موجود در ميان تشكلهاي صنفي سامان داد؟ توضيح داد: اين فراواني تشكلها، آشفتگي تلقي نميشود؛ فراواني نهادهاي مدني نشاندهندهي توسعهي فضاي رسانهاي و شكلگيري تكثر در اين فضا است. اهميت هر كدام از اين نهادها به اندازهي توانايي اعضايشان اثرگذار است. اگر اعضاي اين تشكلها توانمند باشند، ميتوانند تأثير زيادي بگذارند و توانايي خود را براي توسعهي رسانه به كار ببندند. البته اين امكان هم وجود دارد كه از عناوين اين تشكلها براي اهداف ديگري استفاده شود. تعداد اينگونه تشكلها كه در جستوجوي اهداف ديگري هستند، كم نيست؛ اما با اقبال عمومي مواجه نشدهاند.
اين روزنامهنگار با تأكيد بر اينكه نبايد جلوي فعاليت نهادهاي صنفي گرفته شود، گفت: نهاد بزرگي مانند انجمن صنفي روزنامهنگاران كه موفقترين نهاد صنفي مطبوعات ايران است، متأسفانه چهار سال است كه دفترش پلمپ شده و هيچ اقدام مجدانهاي هم براي بازگشايي آن نشده است. اين انجمنها و نهادها در صورت داشتن اجازهي فعاليت ميتوانند راه روزنامهنگاري را جلو ببرند. شرط اول يك روزنامهنگاري قدرتمند و پايدار، استقلال آن است كه بايد اين امكان محفوظ بماند تا با رشد تدريجي روزنامهنگاري در كشور، نهادهاي صنفي هم رشد كنند.
او با بيان اينكه روزنامهنگاري ما به قيم نياز ندارد، يادآوري كرد: نه دولت و نه نهادهاي صنفي، هيچيك قيم روزنامهنگاران كشور نيستند. طبيعتا روزنامهنگاري موفق پيشرفت ميكند و روزنامهنگاري ناموفق يا شكست ميخورد يا در حاشيه ميماند. در طول 20 سال اخير كه روزنامهنگاري و فضاي مطبوعاتي رشد كرده بهدليل فعاليت همين روزنامهنگاران بوده است.
منبع: ايسنا