اشاره
شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)-|| اهمیت روابط عمومی از دیدگاه اسلام دارای اهمیتی غیر قابل انکار است. توجه قرآن کریم و اهلالبیت علیهمالسلام به روابط عمومی از مواردی است که کمتر مورد توجه اهل فن قرار گرفته است. برای بررسی این موضوع سراغ حجت الاسلام و المسلمین سید مصطفی میرلوحی رفتیم. ایشان سالها به عنوان مسئول روابط عمومی دانشگاه امام صادق علیهالسلام به صورت عملی آموزههای اسلامی را در فعالیت خود به کار گرفته است. آنچه در ادامه میآید، ماحصل این گفتگوست.
نگاه و تعریف شما از روابط عمومی چیست؟
اگر تا دهههای گذشته اهمیت روابط عمومی شناخته نشده بود، امروزه کسی نمی تواند نقش مهم روابط عمومی در هر سازمان، ساختار، موسسه و حتی مدرسه را انکار کند. مخصوصاً در قرن اخیر در مغرب زمین که موفقیت هر سازمان و دستگاهی را به عنوان جلب آرای مخاطبان و جامعه هدف تعریف کردهاند؛ بدین صورت که هر دستگاهی که بتواند در این زمینه موفق تر باشد و نظر مثبت مخاطبان و مشتریان خودش را جلب کند به آن سازمان لقب موفق میدهند. این فرآیند بر عهده روابط عمومی آن سازمان می باشد که به فرایند «تصویرسازی صحیح» سازمان در ذهن مخاطبان تعبیر میشود.
آنگونه که اساتید فن تعریف کردند روابط عمومی یعنی شناسایی، ایجاد، حفظ و نگهداری روابط مطلوب و حسنه بین سازمان و جامعه است. براساس تعریفی که انجمن جهانی روابط عمومی ارائه داده است روابط عمومی بخشی از وظایف مدیریت سازمان است و عملی است ممتد و مداوم و طرح ریزی شده که از طریق آن افراد و سازمانها می کوشند تا تفاهم و پشتیبانی کسانی را که با آنها سروکار دارند را بهدست آورند.
مجموعاً چه در دانشگاه و چه در حوزه و چه در هرسازمان و ساختاری، مجموعه تمامی این ارتباطات را تحت سازمانی بهعنوان روابط عمومی تعریف می کنند که روابط عمومی بسیار جایگاهی عظیم در سازمان دارد و هرچه هم که علم پیشرفت می کند اهمیت روابط عمومی بیشتر شناخته می شود.
تعابیری که دانشمندان از آن برای توضیح روابط عمومی بهکار می برند، از قبیل آیینه تمام نمای سازمان، چشم سازمان، گوش سازمان، بهترین مدافع و مبلغ سازمان می باشد. وظیفه روابط عمومی را هم تلاش برای کسب همکاری با مردم و همه گروه هایی که برای موسسه وجودشان مهم است- حال چه آن موسسه بهداشتی، علمی، سیاسی، مردمی، دولتی و... باشد- گفتهاند.
لذا جایگاه روابط عمومی بسیار رفیع است در اینکه نظرات عموم مردم را مخصوصا کسانی را که مخاطب آن سازمان اند را نسبت به آن موسسه جلب کند و اگر احیانا اشکالات و انتقاداتی هست بشنود؛ سپس به مراجع ذی صلاح منتقل کند. حال اگر اشکالی احیانا وارد نیست توضیحات لازم را به مخاطبانش برساند و آن ذهنیت منفی که در ذهنشان بوجود امده را پاک کند و اگر هم اشکال و ایراد وارد هست انتقادات را به مدیران برساند تا انها بتوانند خودشان را اصلاح کنند.
از دیدگاه قرآن و اهلالبیت علیهمالسلام روابط عمومی و ارتباطات به چه شکل است؟
انسان موجودی است که نیازمند روابط اجتماعی است و بدون حضور در اجتماع هیچگاه از عهده پاسخگوئی به نیازهای متنوع زندگی خویش بر نمیآید. به همین دلیل است که فلاسفه و حتی دیگر اندیشمندان، انسان را موجودی مدنی بالطبع دانستهاند.
این موضوع از آیات قرآن کریم نیز مستفاد میگردد که اصولا اجتماعی بودن و ایجاد روابط اجتماعی با همنوع خود در متن خلقت و آفرینش او پیریزی شده است. خداوند در سوره مبارکه حجرات آیه ۱۳ این موضوع را این چنین مورد تاکید خود قرار می دهد «یا أَی'ُهَا الن'َاسُ إِن'َا خَلَقناکُم مِن ذَکَرٍ وَ أُن'ثی وَ جَعَلناکُم شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِن أَکرَمَکُم عِندَ اللهِ أَتقاکُم إِن اللهَ عَلیمٌ خَبیرٌ» ای مردم! شما را از مردی و زنی آفریدیم و شما را ملتها و قبیلهها قرار دادیم تا به این وسیله یکدیگر را بازشناسید (نه اینکه به این وسیله بر یکدیگر تفاخر کنید) همانا گرامیترین شما نزد خداوند متقیترین شماست.
همچنین قرآن کریم در سوره مبارکه آل عمران آیه شریفه 200 ضمن دعوت امت به برقراری رابطه اجتماعی، داشتن شکیبایی و در پیش گرفتن تقوای الهی را برای رسیدن به رستگاری و فلاح مورد تأکید قرار داده است. نکته جالب قرآن موضوعی که امروزه به عنوان اخلاق در روابط عمومی به شکلی بسیار ناقص در مجامع روابط عمومی مطرح است، دراین آیه شریفه با زیبایی هر چه تمامتر بیان و اشاره می شود .
در روایات متعددی که از اهلالبیت علیهم السلام وارد شده است، نکات گوناگونی در چگونگی برقراری ارتباط با دیگران ذکر شده است که در یک دستهبندی میتوان گفت که اولاً در برقراری ارتباط باید سخن انسان- به هرگونه که هست اعم از گفتاری، مکتوب، دیجیتالی و...) از اتقان کافی برخوردار باشد و در واقع به گونهای سخن گفته نشود که از ارزش انسان و مجموعه او کاسته شود. از طرفی در برقراری ارتباط برای کسب رضایت مخاطب خود، حق و حقیقت را زیر پا بگذارد. چنانچه از امام حسین علیهالسلام نقل شده است که رستگـار نمی شوند مـردمـی که خشنـودی مخلـوق را در مقـابل غضب خـالق خریدنـد (لا اَفلَحَ قَومِ اشتَرَوا مَرضاةَ المَخلُوقِ بِسَـخَطِ الخـالِقِ. (عوالم، ج 17، ص 234)).
امیرالمؤمنین علیه السلام هم در کلامی فرمودهاند که بهدست آوردن حکمت به زیبا نمودن گفتار و به کارگیری نرمی در گفتار و رفتار است. گفتار و رفتار شامل همه انواع آن میشود و به شکل عام روابط عمومیها را در بر میگیرد.
به نظر جنابعالی ایجاد اندیشه های مساعد و خلق گرایش های مطلوب در میان گروه های داخل و خارج سازمان چگونه است؟ آیا میتوان از آرمان های مجموعه به نفع افکار عمومی گذشت؟
وظایف روابط عمومی از تهیه خبر، چاپ خبر، برگزاری مراسم و آیینها، سخنرانی، عکاسی، تجزیه و تحلیل، تفسیر و توجیه اجرای برنامه ها و ایجاد جریانی رفت و برگشتی از اطلاعات و انتقادات و نظرات که بالاخره نتیجه ی آن به تعبیر شما ایجاد اندیشه های مساعد و خلق گرایش های مطلوب در میان گروه های داخل و خارج سازمان است. از طرفی اگر شبههای در خصوص سازمان است، بتواند با توضیحات و توجیهاتش عناد و خصومت آنها را بی اثر یا لااقل کم اثر کند و از سویی به خواسته ها و انتظارات جامعه مخاطبش پی ببرد و بتواند تا آنجایی که ممکن است در جهت تحقق خواسته های عمومی و کسانی که خواستشان برای موفقیت سازمان لازم است تلاش بکند و راه حلها و نظراتی جدید در حل مشکلات و سوءتفاهم هایی که احتمالا وجود دارد ارائه کند و به هر حال آگاهی ها و رفتارها و نگرش هایی که در درون یا بیرون سازمان وجود دارد بتواند تاثیر شایسته بگذارد.
البته این نکته مهم است که روابط عمومی برای جذب رضایت مخاطب با چه قیمتی، در چه حدی و در چه چارچوبی باید عمل کند؟ این نیست که به هر قیمتی و در هر شرایطی جلب رضایت مخاطبین را داشته باشیم. اما با حفظ شرایط و چارچوب ها و اهداف و آرمان های خودمان تا جایی که ممکن است هم دانشجویان هم کارمندان و هم اساتید و حتی همسایه های دانشگاه از ما راضی باشند. بله همسایگان مهم اند چون آنها به نحوی مخاطب ما حساب می شوند؛ مخاطب مراسم ما روضه های ما و مخاطب محافل ما برنامه های ما و جشن های ما می باشند هرچند که در دانشگاه ما هم درس نمی خوانند اما نمی توانیم بگوییم که به ما ربطی ندارند. مثلا سردر دانشگاه چطور باشد و نمای ما چطور باشد که همسایگان کمتر اذیت بشوند.
همه اینها دست و بازوی قوی مدیریت یک سازمان می باشند که همان روابط عمومی است. نمی شود گفت که روابط عمومی در هرجایی نباید دخالت کند در واقع روابط عمومی در همه تصمیم گیری ها و تصمیم سازی ها باید مشارکت کند و بلافاصله با انعکاس آنها در میان طبقات مختلف مردم بازخورد آنها را به مدیران برساند.
پس روابط عمومی دست راست و بازوی قوی مدیریت است. اگر احیانا مدیر یک دستگاهی احساس کرد که روابط عمومی اسباب زحمت اوست و باید یک جایی آن را مشغولش کنیم و نگذاریم که حقایق را بیان کند اینجا بزرگترین ظلم را به خودش و سازمانش کرده است. به عبارت روشن تر روابط عمومی کلید توسعه و رمز رشد یک سازمان و دستگاه است و پل ارتباطی میان سازمان و جامعه مخاطب آن سازمان می باشد.
تاریخچهای از روابط عمومی دانشگاه امام صادق علیهالسلام را بیان نمایید؟
همانگونه که اطلاع دارید، انگیزه تأسیس دانشگاه امام صادق علیهالسلام به سالها قبل و در مباحثات علمای بزرگی چون مرحوم آیت الله مهدوی کنی قدسُسره و مقام معظم رهبری در زندان های طاغوت برمیگردد که در تلاش بودند تا دانشگاهی تأسیس کنند که با تلفیق علوم روز با علوم و معارف اهلالبیت علیهمالسلام به تربیت دانشجویان نخبه بپردازد. از اینرو پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در دوران انقلاب فرهنگی دانشگاه امام صادق علیه السلام تحت مدیریت فقیه عالیقدر و عالم مجاهد و پارسا حضرت آیت الله مهدوی کنی قدسُسره در سال 1361 تأسیس گردید.
توجه به علوم انسانی اسلامی این دانشگاه را در زمره پیشگامان این ایده در سطح کشور و حتی جهان اسلام قرار داده است. اهمیت اطلاعرسانی برنامه ها و موفقیتهای دانشگاه از یکسو و برقراری ارتباط مؤثر و کارآمد با سایر نهادهای علمی و دانشگاهی داخل و خارج از کشور، دانشگاه را بر آن داشت تا با ایجاد واحد روابط عمومی و بینالمللی این فعالیت ها را سامان دهد. در آییننامه جامع مدیریت دانشگاه امام صادق علیه السلام این واحد با نام «ادارهکل روابط عمومی و بینالمللی» به تصویب رسید و شرح وظایف آن مصوب گردید که برخی از سرفصلهای آن به این شرح است:
1. تدوین سیاستهای ارتباطی دانشگاه (دانشکدهها و معاونتها) در قبال جوامع علمی و اجرایی کشور و نظارت بر اجرای آن
2. نیازسنجی از جامعه و پیمایش مستمر محیط و تغییر و تحولات اجتماعی
3. سنجش نگرش، عقاید، نظرات و خواستههای مخاطبان داخلی و خارجی دانشگاه و تلاش جهت ایجاد ذهنیت مثبت در خصوص دانشگاه
4. ارتباط و تعامل با مخاطبان داخلی و خارجی دانشگاه و پاسخگویی در قبال عملکردها و سایر مسائل مرتبط با دانشگاه
5. برقراری ارتباط با مراکز علمی حوزوی و دانشگاهی، مؤسسات و نهادهای دولتی و غیردولتی داخل و خارج کشور و ایجاد زمینههای تفاهم و همکاری جهت تسهیل همکاریهای آموزشی و پژوهشی
6. تبلیغ، ترویج و شناساندن دانشگاه در سطح ایران و جامعه بینالملل و تبیین ماموریت، اهداف و فعالیتهای دانشگاه
7. تولید اخبار دانشگاه و خبررسانی از طریق کانالها و ابزارهای ارتباطی و اطلاعرسانی موجود (از قبیل خبرگزاریها، سایتها، نشریات و ...) که در سایت دانشگاه، کانالهای بله و سایر پیام رسان های موجود و نشریه پیام صادق متبلور است
8. گسترش تعامل مثبت و هم افزایی همهجانبه در میان اعضای هیات علمی، کارکنان و دانشجویان
9. تبلیغ دینیـ مذهبی و اعزام مبلغ
10. هدایت نگرش و رفتار کارکنان در راستای اهداف دانشگاه و نشر و تعمیق ارزشهای اسلام ناب و انقلاب در میان ایشان
11. بهبود مستمر کارایی و اثربخشی در راستای تحقق اهداف ادارهکل روابط عمومی
دانشگاه امام صادق علیهالسلام چه روابطی با نهادها و دانشگاههای کشور و خارج از کشور و حوزه علمیه دارد؟
دانشگاه امام صادق علیه السلام از بدو تأسیس ارتباط قوی خود را با وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به عنوان نهاد عالی آموزش کشور برقرار نموده است که تاکنون ادامه دارد. از طرفی ارتباط عمیق و گسترده و ریشهدار با حوزه علمیه در دستور کار دانشگاه امام صادق علیه السلام بوده است. در حال حاضر دانشگاه با بسیاری از دانشگاههای کشور و جهان اسلام در عرصه های علمی و قراردادهای همکاری آموزشی و پژوهشی و... تبادل دانش دارد.
هم چنین هر ساله تعداد زیادی از مهمانان جمهوری اسلامی از کشورهای مختلفی نظیر عراق، سوریه، لبنان، مصر، تونس، فرانسه، کانادا،آمریکا و... برای بازدید از دستاوردهای علمی، پژوهشی و تبلیغی به دانشگاه رفت و آمد دارند.
از وقتی که در اختیار ما قرار دادید کمال تشکر را داریم. امیدواریم هم چون گذشته در خدمتگزاری به مکتب اهلالبیت علیهمالسلام موفق باشید.
|