شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)، سخن سردبیر- سال های پس از اینترنت، سال هایی متفاوت در عرصه مطبوعات ایران هستند. سال هایی که فضایی بسیار آزاد در اختیار همگان قرار گرفته و همه می توانند به راحتی با نام مستعار و حقیقی هر کاری را در فضای اینترنت انجام دهند. این سال ها را از یک نظر می توان سال های نقض قوانین در فضای مجازی دانست. فضایی که مثل فضای حقیقی تحت نظارت نیست.

به گزارش شارا، یکی از چالش هایی که در این فضا با آن روبرو هستیم مساله نقض حق تالیف است. از آنجا که پرهزینه ترین بخش حضور در فضای اینترنت برای یک مدیر، تولید محتوا است، برخی از نشریات آنلاین اقدام به کپی برداری از سایت های دیگر بدون ارجاع به منبع اصلی آن می کنند و این یعنی نقض حق تالیف.

اگرچه در حقوق اسلام و فقه امامیه از موضوع «حق تألیف» به صورت خاص، احکام و قواعدی در دست نیست اما این مبحث می‌تواند در برخی از ابواب فقهی و تحت عناوینی از قبیل «معاوضه بر حقوق»، «حقوق قابل نقل و انتقال»، «حق مالی» مطرح شده است با این حال امروز در مطبوعات کشور، مساله نقض حق تالیف به طور جدی مطرح است.

آیا کپی مطلب به معنای نقض حق تالیف است؟
در فضای مجازی هر کس می تواند مطلبی را در وبلاگ، شبکه اجتماعی، وبسایت خود از سال های دیگر نقل کند. اما این نقل به دو شرط در تضاد با حق تالیف قرار نمی گیرد:
1. متنی که در سایت کپی می شود باید اشاره ای به نویسنده و سایت انتشار دهنده آن کرده باشد.
2. کل مطالب یک سایت به طور کامل در سایت دیگر کپی نشود.
 

چه کسانی حق تالیف را پایمال می کنند؟
معمولا افردی که حق تالیف را پایمال می کنند به دو دسته تقسیم می شوند:
1. سایت های بزرگ خبری: این سایت ها عموما خبرنگارانی دارند که برای تهیه گزارش ها، مقالات و سایر مطالب از سازمان حقوق دریافت می کنند. کپی مطالب وبلاگ های کوچک یا سایت های تخصصی توسط خبرنگاران این سایت ها در واقع نوعی کم کاری و سرقت معنوی به شمار می رود.
2. وبلاگ ها و سایت های شخصی: افرادی که وبلاگی را به طور روزانه به روز می کنند و ممکن است مطالبی را از سایتی کپی کنند.
 

پیامدهای نقض حق کپی برای سایت های متخلف
سئو پی آر که آخرین عرصه روابط عمومی اینترنتی در دنیا به شمار می رود در بخش مربوط به موتورهای جستجو و کپی رایت به آن دسته از افرادی که کپی کار انجام می دهند هشدار می دهد که حتما باید لینک سایتی را که مطلبی را از آن کپی می کنند در میان مطلب خودشان قرار دهند در غیر این صورت آنها در دریافت رتبه صفحه با مشکل روبرو می شوند و سایت گوگل به آنها رتبه صفحه نمی دهد. بنابراین نقض حق تالیف برای سایت های متخلف عوارضی را به همراه دارد.

تجربه شارا در نقض حق تالیف
سایت شارا از ابتدای فعالیت خود، بنایش را بر درج منبع برای تمام مطالب خود گذاشته است و بیشتر مطالب شارا، متون ترجمه و تالیفی هستند که نویسندگان شارا و میهمان برای شارا ارسال می کنند.
همچنین شارا برای بررسی میزان انعکاس مطالب خود آنها را در سیستم مانیتورینگی قوی بررسی می کند و متاسفانه ما شاهد نقض قانون کپی از جانب سایت های خبری بزرگی بوده ایم که هرکدام از آنها در واقع باید نمونه ای اخلاقی برای سایر سایت های خبری باشند که برخی از مهمترین آنها عبارتند از:

1. سایت خبری قانون
2. سایت باشگاه خبرنگاران جوان

با این حال امیدواریم که سایت های مذکور و سایر سایت ها ضمن نقل مطالب شارا، با درج نام نویسنده و نام سایت، حق تالیف را گرامی داشته و پایبندی خود را به اصول اخلاق حرفه ای مطبوعات نشان دهند.