شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- اعظم راودراد، دانشیار و عضو هیات علمی گروه ارتباطات دانشگاه تهران درباره مشکل عمده فعالیت‌های تالیفی استادان گفت: متاسفانه استادان دیدگاه‌های علمی را در زمینه ارتباطات و رسانه شفاهی تکرار می‌کنند اما دست به قلم نمی‌شوند و این در حالی است که جامعه علمی ما نیازمند مطالب بومی در حوزه ارتباطات است.

راودراد در گفت‌وگو با ایبنا، درباره حمایت انتشارات دانشگاه تهران و معاونت پژوهشی از تالیف کتاب و تبدیل آثار پایان نامه‌ای دانشجویان به کتاب گفت: متاسفانه حمایت دانشگاه عملا به چاپ کتاب منجر نمی‌شود. داوری‌ها بسیار طولانی و مراحل ادارای بر عهده خود مولف است و سرانجام چند ماه زمان می‌برد تا شرایط چاپ کتاب مهیا شود. این مسایل به انرژی بیشتری نیاز دارد که نام آن را واقعا نمی‌توان حمایت گذاشت. همچنین حمایت از دانشجویان در چاپ کتاب تنها به رساله دانشجویان دکتری تعلق می‌گیرد که به شکلی خاص همراه است.

وی در ادامه افزود: امتیاز چاپ کتاب با انتشارات دانشگاه تهران به لحاظ اعتبار و قدمتش از سایر دانشگاه‌ها باعث می‌شود که برخی استادان برای کسب امتیاز مورد نیاز علمی‌شان به سراغ آن بروند اما رویکرد دانشگاه تهران حمایت از طرح‌های پژوهشی است و کمتر به حمایت از تالیف کتاب توجه می‌کند. همچنین بر اساس معیار‌های دانشگاه به هر استادی یک بودجه پژوهشی تخصیص می‌یابد تا به موضوع‌های مورد علاقه و مهم خود بپردازد و قرارداد با موسسه‌های بیرونی کمتر انجام شود.

این استاد ارتباطات دانشگاه تهران، درباره وضعیت منابع کتاب‌های درسی در گروه ارتباطات دانشکده علوم اجتماعی و نحوه تامین آن‌ها گفت: در مقایسه با گذشته از زمان تاسیس گروه ارتباطات در سال 75 تاکنون وضعیت بهتر و رو به رشدی پیدا کردیم. سال‌های اول دانشجویان به منابع کمتر و استادان نیز برای یافتن منابع خارجی دسترسی کمتری به اینترنت داشتند.

این استاد ارتباطات، ضمن تاکید بر نقش سایر گروه‌ها در توسعه و تنوع کتاب‌های ارتباطات گفت: تلاش‌ گروه‌های آموزشی دیگر در رشته ارتباطات، فارغ‌التحصیلان دکتری ارتباطات که بعدا استاد شدند، علاقه برخی استادان و دانشجویان به موضوع رسانه همگی در جوابگویی به نیازهای علمی و گسترش فضای کتاب‌های تالیفی موثر است.

راودراد در ادامه به تامین منابع کتاب‌های انگلیسی و تعامل دو جانبه دانشجویان با استادان در دانشگاه‌ها اشاره کرد و گفت: هنگامی که منابع انگلیسی در دانشگاه‌ها زیاد شد توان مطالعه و ضرورت انتخاب همه آن‌ها وجود نداشت اما تلاش برخی دانشجویان دکتری در این زمینه کارساز بود زیرا فهرستی از یک‌صد عنوان کتاب را به همراه  متن کامل آن‌ها ارایه می‌کردند و تشخیص گزینش بهترین و مفیدترین کتاب به استادان واگذار می‌شد. همچنین با این کار کتاب‌های مرجع درسی و نویسندگان مشهور، مشخص می‌شدند.

مولف کتاب «جامعه‌شناسی سینما و سینمای ایران» ادامه داد: استادان باید وقت کافی برای مکتوب کردن اندوخته‌ها و تجربیات‌ خود داشته باشند. همچنین کمتر شدن ساعت‌ تدریس و تلاش استادان گروه برای نوشتن ایده‌ها و چاپ مقاله‌ در قالب کتاب باید محقق شود. با وجود 14 ساعت تدریس الزامی در هفته فرصت کافی برای تالیف آثار پدید نمی‌آید.

به باور معاون پژوهشی سابق دانشکده علوم اجتماعی، اگر فرصت کافی برای استادان گروه وجود داشت صد‌ها کتاب نوشته می‌شد و اگر تنها یک سال فرصت کتاب‌نویسی فارغ از تمامی مسایل موجود کاری داده شود هر استاد حداقل یک کتاب می‌نویسد.

مولف «چالش‌های فرهنگی اجتماعی زنان» در پاسخ به این پرسش ‌که مشکل اساسی حوزه تالیف کتاب به مباحث مالی مربوط می‌شود یا نه؟ گفت: چنین دلیلی را نمی‌پذیرم و مساله عمده را انتظار زیاد به همراه فشار‌های درونی و بیرونی می‌دانم. از ما انتظار می‌رود همایش در حوزه ارتباطات برگزار کنیم، همچنین خودمان انتظار داریم حداقل در سال سه مقاله بنویسیم، تمام این مسایل موجب می‌شود وقتی برای کتاب نوشتن باقی نماند.

مدرس مطالعات رادیویی به روند تامین کتاب‌های درسی ارتباطات و فعالیت‌های انجام شده در این‌باره اشاره کرد و گفت: هر استاد برای درس‌های مختلف ارایه شده منابعی را معرفی می‌کند که برخی از آن‌ها ثابت و برخی دایما به روز می‌شود. در حوزه‌های جدید به فراخور موضوع، مطالب به شکل پراکنده گفته می‌شود و کتاب‌های معرفی شده در این زمینه بعد از یک مدت مرجع می‌شود. به عنوان مثال به این نکته اشاره کنم که من بعد از هشت سال درس دادن از یک کتاب در درس جامعه‌شناسی هنر و ترجمه تدریجی از مباحث کتاب به این نتیجه رسیدم زمان آن رسیده که تمام ترجمه این اثر را منتشر کنم تا دانشجویان برای همیشه از آن استفاده کنند.

راودراد ادامه داد: برخی دیگر از استادان نیز به فراخور علاقه‌ و دغدغه‌های خود به تالیف و ترجمه کتاب‌ها مشغول شده‌اند و توانستند آثار مرجعی برای دانشجویان رشته ارتباطات دانشگاه تهران از خود برجای بگذارند. کتاب‌های «رادیو موسیقی»، «عصر بازی‌های رایانه‌ای»، «گرافیتی» و «درآمدی بر فرهنگ سایبر» دکتر مسعود کوثری و «مخاطب‌شناسی» دکتر مهدی منتظر قائم از این دسته آثارند. همچنین باید تاکید کرد که همه استادان مشغول تلاشند و در کنار درس دادن به غنی کردن منابع رشته ارتباطات می‌پردازند.

عضو هیات علمی گروه ارتباطات دانشگاه تهران، در ادامه بحث به افزایش پذیرش دانشجو در مقاطع بالا اشاره کرد و گفت: یکی از عوامل کمبود وقت استادان برای تالیف آثار تخصصی را می‌توان برهم خوردن تعادل بین عرضه دانشجو و امکانات موجود آموزشی و پژوهشی دانست که با آسان‌تر شدن قبولی در آزمون‌های تحصیلات تکمیلی این معضل پررنگ‌تر شده است. از این رو بدون افزایش استادان و هیات علمی، مشغله بیشتر می‌شود و در نهایت کیفیت آموزشی پایین می‌آید.

راودراد همچنین به راهکاری برای برون‌رفت از مسایل استادان برای تالیف کتاب اشاره کرد و گفت: مشکل عمده نه تنها در گروه ارتباطات بلکه برای تمامی استادان در رشته‌های مختلف تالیف کتاب است. در برخی دانشگاه‌ها از افراد نخبه و متعهد برای پست‌های مدیریتی و اجرایی استفاده می‌شود و این کار به فعالیت‌های قلمی آن‌ها بیش از پیش آسیب می‌رساند. باید چاره‌ای اندیشید که اندیشه‌ها و نظریه‌های استادان در یک رشته تخصصی که با علاقه و انگیزه ایده‌های نو را دنبال می‌کنند، پراکنده در مقالات مجله‌ها باقی نماند و به کتاب تبدیل شود.

مدرس تجزیه و تحلیل برنامه‌های تلویزیون در پایان سخنانش گفت: اکنون زمان به ثمر رسیدن اندوخته‌های استادان گروه ارتباطات بعد از 16 سال تلاش محققانه و تدریس در این رشته در دانشگاه‌هاست. از این رو دیگر زمان مطالعه و ترجمه کردن صرف، گذشته است و باید به جمع‌آوری مطالب شخصی با رویکرد بومی و کاربردی در قالب کتاب اندیشید.

اعظم راودراد، متولد سال 1340 در شمیرانات، دارای مدرک دکترا در رشته جامعه‌شناسی از دانشگاه وسترن سیدنی استرالیا (1375) و عضو هیات علمی گروه ارتباطات دانشگاه تهران است. وی مولف کتاب‌های «نظریه‌های جامعه‌شناسی هنر و ادبیات»، «دین و رسانه» و مقالات «تبیین فیلم و جامعه» و «نقد کتاب رسانه‌ها و نمادها» است و با رتبه دانشیاری دانشگاه تهران به تدریس ارتباطات تصویری، تجزیه و تحلیل برنامه‌های رادیو تلویزیون، نشانه‌شناسی و اخلاق رسانه‌ای مشغول است.