مبحث اخلاق در رسانه های گروهی، موضوع شایعی است که تحقیقات علمی و مباحث عملی زیادی در مورد آن صورت گرفته است.بیشتر کار انجام شده در این زمینه متوجه متولیان و محصولات رسانه های گروهی است.

اکثر کتاب های نوشته شده در مورد مبحث اخلاق در رسانه های گروهی، از آثار قدیمی تر گرفته تا مطالعات اخیربه بررسی نحوه مسائل اخلاقی که متولیان رسانه های گروهی در انجام و ظایف حرفه ای خود با آن مواجه هستند می پردازند.

تحقیقات در مورد مسائل اخلاقی در رسانه های گروهی بیشتر به بررسی مسائل اخلاقی برنامه ها و برنامه سازان می پردازد و بسیاری از ارگان های ژورنالیستی یک مجموعه اصول اخلاقی مشخص را برای نظارت بر رفتار حرفه ای خود معین کرده اند.

از دلایل اصلی تمرکز بر روی کار رسانه ها در مبحث اخلاق در رسانه های گروهی تلاش برای نیل به آزادی حرفه ای، کیفیت در عملکرد و مسئولیت پذیری در این رسانه هاست. کارهای انجام شده در زمینه اخلاق حرفه ای ممکن است ارزشمند باشد، لیکن این تلاش ها، مباحث آزادی، کیفیت و مسئولیت را تنها مربوط به متولیان می دانند و این واقعا جای تعجب دارد، زیرا هر حرفه ای مستلزم نوعی رابطه میان متخصصین فن و مخاطبان آنها است.

در بیشتر قوانین حرفه ای مفادی وجود دارد که به این رابطه خاص مربوط می شوند. از متخصصین هر حرفه ای انتظار می رود که به استقلال مخاطب "مشتری" احترام بگذارند، از سو استفاده از موقعیت متزلزل مشتری خودداری کنند، صادقانه و به صورت کامل به مشتری اطلاعات بدهند. محرمانه بودن این ارتباط را حفظ نمایند و با مهارت و دقت عمل نمایند. در ضوابط مربوط به نحوه رفتار حرفه ای، مشتری همواره مورد نظر است، زیرا وظایف متخصصین فن بر پایه حقوق مشتریان بنا نهاده شده است.

مثلا در بیشتر قوانین روزنامه نگاری، یکی از وجوه مشترک بسیاری از قوانین حرفه ای این است که بنا به حق مشتریان نسبت به دانستن و دریافت نظرات، اطلاعات و افکار، آنها را باید به طور صحیح از موضوعات مورد توجه عموم آگاه نمود. اصول تصریح می کند که رسانه های گروهی حق دارند اطلاعات را به مخاطبان خود منتقل کنند، علاوه بر این آنها مکلفند اطلاعات و اخباری را که مورد توجه عموم است به آنان انتقال دهند. و مردم نیز حق دارند چنین اطلاعات و اخباری را دریافت نمایند.

رسانه ها هم عرضه کننده اطلاعات هستند و هم این که نظارت عمومی بر عهده آنهاست. حقوق بینندگان و شنوندگان در درجه اول اهمیت قرار دارد. به نظر می رسد دقیق تر آن باشد که به رابطه رسانه و مخاطب به صورت یک فرآیند تعاملی نگریسته شود که متکی بر تعهد متقابل است. این مطلب به این معنی است که مخاطب به طور فعال به عملکرد رسانه کمک می کند.

امروزه نوع اخباری که در سطح دنیا منتشر می شود، آگاهی ما را از اوضاع جهان با خلاهای بزرگ مواجه می سازد. برخی گردانندگان رسانه ها را در این مورد مقصر می دانند که نگران آمار مخاطبان و درآمد خود بوده و سرگرمی را بر آگاهی ترجیح می دهند. همچنین گزارشگران را مقصر می دانند که واقعیات را تحریف کرده و قربانی بنگاههای نظرسنجی و سازمان های روابط عمومی می شوند.

با این حال اگر ویژگی تعاملی رابطه میان عرضه کننده و مخاطب را بپذیریم، به این نتیجه می رسیم که اخلاق در رسانه ها را نمی توان تنها به کارهای درست و نادرست متولیان رسانه ها محدود نمود، بلکه مخاطبین رسانه ها نیز در این مورد مسئول هستند. دلیل این امر این است که علاوه بر مدیران، مخاطبان برنامه ها نیز با انتخاب های اخلاقی مواجه اند. چنین انتخاب هایی هنگامی رخ می دهد که مخاطبان با موقعیت هایی روبرو می شوند که گزینه های دیگری با ارزش های متفاوت در دسترس آنها باشد. در حقیقت انتخاب های اخلاقی نشان می دهد که مخاطب گزینه ای را که ارزشمندتر است بر دیگر گزینه های ممکن ترجیح داده است.

http://shara.ir

منبع: مهر