کتاب: دموکراسی بلاک‌چین: فناوری، قانون و حاکمیت جمعیت
نوشته ویلیام مگنسون
شیرین شهبازپور

شبکه اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی‌ ایران (شارا) || در کتاب «دموکراسی بلاک‌چین: فناوری، قانون و حاکمیت جمعیت» به قلم ویلیام مگنسون، نویسنده شکلی خیره‌‌کننده از دنیای بلاک‌چین و بیت کوین را ارائه می‌دهد. او یک استاد حقوق و یک محقق برجسته است که به نثری واضح و بسیار خواندنی ما را در دنیای تو در تو، دردسرساز، گاهی خطرناک و جذاب بلاک‌چین و بیت کوین راهنمایی می‌کند. این کتاب توسط هر کسی که علاقه مند به درک اینکه چگونه فناوری ها دموکراسی را تغییر می‌دهد و چگونه دموکراسی در حال تغییر فناوری هستند خواندنی است.

در مارس ۲۰۱۳ کاربران بیت کوین متوجه یک اتفاق عجیب در شبکه شدند. برخی ازکاربران در رایانه ها تعداد بلاک ها را ۲۲۵۴۳۰ می دیدند درحالی که عده ای دیگر این عدد را با یک عدد دیگر می دیدند. برای کسانی که در این حوزه فعالیت نمی کنند شاید این مسئله خیلی مهم نباشد حالا یک عدد بالا و پایین چه فرقی می کند اما همین یک مورد نیز به حدی مهم بود که موجودیت بیت کوین را تهدید می کرد و تهدیدی بزرگ برای افرادی که در بیت کوین سرمایه گذاری کرده بودند.

این اختلاف جامعه بلاکچین را دچار سردرگمی کرده بود همه افراد از حضور یک هکر صحبت می کردند و نگران بودند از اینکه کسی در حال انجام یک حمله همه جانبه به زنجیره بلاک است.

اما برای دلیل اهمیت این موضوع و ترس و واهمه کاربران باید به نحوه عملکرد بلاکچین نگاهی داشته باشیم.

خیلی ها زمانی که کلمه بلاکچین را می شوند اولین چیزی که به ذهنشان می آید بیت کوین و ارز دیجیتال است. بلاکچین رویای مدیریت غیر متمرکز را محقق کرده اگرچه بلاکچین به وجود آمد که بیت کوین خلق بشود اما فناوری بلاکچین گستردگی بیشتری دارد.

اما بلاکچین چیست؟ به مجموعه ای از داده ها که در یک گروه و به صورت دسته بندی ذخیره می شوند یک بلاک گفته می شود. بلاک ها به صورت سلسله مراتب زمانی کار می کنند یعنی هر بلاک به بلاک قبل خودش متصل شده است به مجموعه از بلاک ها که به صورت سلسله زمانی به هم متصل شده اند را بلاکچین تعریف می کنند. کمی بیشتر توضیح می دهم تا علت نگرانی را بهتر درک کنیم هر تغییر در بلاکی بلاک بعدی را ایجاد می کند و این تغییر ثبت و بدون تغییر می ماند و به این طریق تاریخچه دقیقی از تغییرات دارایی را به صورت ثبت شده روی بلاکچین داریم نکته اصلی همین است در بلاکچین داده ها به هیچ عنوان قابل تغییر و دستکاری نیستند.

اگر چنین است که هیچ تغییری امکان ندارد پس موضوع چیست و این یک عدد اختلاف از کجا نشأت گرفته است؟

همه شرکت کنندگان باید از یک نرم افزار خاصی برای دسترسی به آن استفاده می کردند مثل پاورپوینت یا ورد بنابراین کاربرانی که آخرین نسخه را اجرا می کردند نسبت به کاربرانی که نسخه قدیمی را اجرا می‌کردند این تفاوت را مشاهده کردند پس اختلاف اصلی در به روز رسانی این نرم افزار بود. اما سوال سخت و کلیدی این بود که چگونه می توانستند این مشکل را حل کنند؟

آندرسون توسعه دهنده اصلی بیت کوین راهکاری اتخاذ کرد. مهم این نبود از کدام نسخه استفاده شود بلکه آنچه اهمیت دارد این است که افرادی که از این نرم افزار استفاده می کردند روی یکی از این نسخه ها توافق کنند. البته این تصمیم به همین آسانی انجام نشد و تلاش های زیادی برای این عمل صورت گرفت.

شرکت هایی که در این زمینه سرمایه گذاری کرده بودند بر این باور بودند که ضرر در مدت زمان کوتاه بسیار ارزشمندتر از آن بود که شاهد نابودی تمام سرمایه خود شوند چرا که اگر این مشکل ادامه دار می شد سرمایه داران بزرگ باید شاهد نابودی تمام سرمایه های خود در بیت کوین بودند.

بیایید کمی در مورد بیت کوین صحبت کنیم بیت کوین چیست؟ به نظر شما یک ارز دیجیتال است؟ اما با چه ویژگی هایی؟ صحبت از آن است بیت کوین یک ارز غیر قابل هک، ناشناس است که دارای ارزش واقعی به گونه ای طراحی شده است که به جای پول رایج مورد استفاده قرار بگیرد.

اما سه مشکل اساسی وجود داشت که بیت کوین باید حل می کرد: ۱. امن بودن سیستم پول دیجیتال ۲. ناشناس ماندن هویت افرادی که از آنها استفاده می کنند و اگر این مورد عملی نمی شد حریم خصوصی با شکست مواجه می شد ۳. مورد سوم بی نیاز بودن از یک مقام مرکزی و در عوض تکیه بر سیستمی غیر متمرکز سیستمی که به تعداد زیادی از بازیگران اجاره می‌داد در آن حکمرانی کنند.

همانطور که گفته شد بیت کوین باید اطمینان حاصل می کرد سیستم پول دیجیتال امن است چرا که هکرها نباید بتوانند وارد شوند، پول مردم را بدزدند و از آن فرار کنند. یک ارز مجازی برای موفقیت باید به کاربران اطمینان دهد که به طور منطقی ایمن و مطمئن هستند.

دوم، باید اطمینان حاصل می کرد که افرادی که از آن استفاده می کنند می توانند ناشناس باقی بمانند. اگر کاربران بیت کوین می توانستند به راحتی توسط دیگران شناسایی شوند، پس وعده حریم خصوصی شکست خواهد خورد.

سوم، بیت کوین باید به همه این اهداف به گونه ای دست می یافت که نیازی به یک مقام مرکزی ندارد و در عوض، باید بر غیرمتمرکز بودن تکیه می کرد اما این ناشناس بودن هم مسئله ای است همانطور که اطلاعات را مخفی و ناشناس نگه می دارد امکان این نیز وجود دارد که کار سارقان در این محیط اسان تر باشد. اگر مثلا سرقت از سازمانی مثل بانک بود بحث فرق می کرد تمام اطلاعات فرد در سیستم ثبت شده و از تمام عملیات مستنداتی در دست است که اگر سرقتی از حساب انجام شود قابل ردیابی است اما در این سیستم غیر متمرکز این حفاظت چگونه اتفاق می افتد؟

جای دارد باز هم با مثالی که در کتاب آورده شده توضیح دهم. بیایید تصور کنیم که هابز و لاک دانشجویان آکسفورد هستند یک روز آن ها برای نوشیدن یک فنجان قهوه با هم قرار می گذارند و همدیگر را ملاقات می کنند.

هابز کتاب جدید که در حال نوشتن در زمینه سیاسی است را با خود به همراه دارد لاک پس از مطالعه چند فصل از آن قصد دارد آن را بخرد اما پول نقد ندارد بنابراین پیشنهاد می دهد با پرداختن بیت کوین این کتاب را خریداری کند.

هابز موافقت می کند و عملیات باید انجام بگیرد اما هابز از کجا می تواند بفهمد بیت کوینی که به او داده شده توسط لاک صورت گرفته است و لاک از کجا می تواند اطمینان پیدا کند که بیت کوین به هابز ارسال شده است.

مگنسون برای توضیح و راهنمایی آسان در این بخش مبحث هش و هشینگ را مطرح می کند. به زبان ساده، هشینگ با استفاده از یک تابع ریاضی مقداری را به مقدار دیگر تبدیل می‌کند. هشینگ یکی از راه‌های ایجاد امنیت در هنگام انتقال پیام است (زمانی که قصد داریم پیام فقط برای یک گیرنده خاص قابل‌شناسایی باشد).

در دنیای واقعی از اثر انگشت هر فرد برای تعیین هویت استفاده می‌شود چرا که اثر انگشت هر فردی منحصربه‌فرد است. در دنیای دیجیتال هم نیاز مشابه‌ای وجود دارد. این توابع هر نوع داده ورودی دیجیتالی را در یک فرآیند پیچیده محاسباتی به یک خروجی منحصربه‌فرد مبدل می کند.

در بلاک چین بیت کوین، فرآیند ماینینگ اساساً با اجرای یکسری توابع هشینگ SHA-256 انجام می‌شود. تابع SHA-256 از همه محبوب‌تر و پرکاربردتر است و از جمله مهم‌ترین کاربردهای آن می‌توان به استفاده در بلاک‌چینِ بیت‌کوین، ساخت امضای دیجیتال و غیره پرداخت.

تابع هش SHA-256 هر نوع داده ورودی را به یک خروجی عددی با طول ثابت 256 بیت (32 بایت) هش می‌کند. احتمال به جود آمدن هش یکسان برای دو ورودی غیریکسان، تقریباً صفر است. در کنار امنیت بالا، ویژگی مهم دیگر این تابع سرعت هش کردن آن است که ورودی را در کسری از ثانیه هش می‌کند.

یکی از ویژگی های تابع هش SHA-256 این است که حتی به تغییرات کوچک در داده های اساسی بسیار حساس است. اگر، برای مثال، جمله را تغییر می‌دهم: «زندگی انسان بی‌رحمانه است و کوتاه» به «زندگی انسان فقیر بی رحمانه و کوتاه است» افزود یک «e» به انتهای «فقیر»، در نتیجه هش به طور چشمگیری تغییر می کند. به جای دریافت هش:

(F25C760FBC93DD398064F38FF0F729F978B4E30303BDE864B124A3774
F411C72)
 

چنین هشی حاصل می شود:

(C437CE6C23F06EB09D3D90CFA6099E90A9AA6611FA47526CAC5996580
CDB530)
 

بنابراین در بلاک چین ارزهای دیجیتال، از فرآیند هشینگ برای نوشتن تراکنش‌های جدید، زمان گذاری آن‌ها و در نهایت افزودن آن‌ها به بلاک قبلی استفاده می‌شود. مگنسون در توضیح بیشتر در این مورد از کلید عمومی و کلید خصوصی در امضای دیجیتال صحبت می‌کند. به طور کلی امضای دیجیتال در بلاکچین تکنیکی است که برای تأیید صحت یک پیام، نرم‌افزار، اطلاعات محرمانه یا سند دیجیتالی استفاده می‌شود. در واقع امضای دیجیتال، یکی از راه‌های تضمین اصالت و اعتبار پیام و محتوا در بلاکچین یا سایر بسترهای مجازی است. زمانی که یک پیام با امضای دیجیتال دریافت می شود، می‌توان از سه چیز مطمئن شد:

۱. پیام توسط یک فرستنده امن ارسال شده است.

۲. پیام در کانال ارسال تغییر نکرده است.

۳. فرستنده پیام نمی‌تواند ارسال آن را رد و انکار کند.

آشنایی با کلید عمومی و خصوصی یکی مراحل اصلی و مهم برای ورود به دنیای بلاک‌چین است. برای اینکه بدانید ارزهای دیجیتال چگونه کار می‌کنند و کاربران برای انتقال دارایی‌های خود به یکدیگر از چه روش هایی استفاده می‌کنند، آشنایی با کلید عمومی و خصوصی کاملاً ضروری خواهد بود. کلیدهای عمومی و خصوصی این امکان را برای کاربران شبکه‌های بلاک‌چین به وجود می‌آورند تا ارزهای دیجیتال خود را با امنیت بسیار بالا نگهداری کنند و به دیگر اعضای شبکه انتقال دهند.

اهمیت روش‌های رمزنگاری و مفاهیمی مانند کلید عمومی و خصوصی تا جایی است که بدون وجود آن‌ها امکان ساخت ارزهای دیجیتال وجود ندارد. در حال حاضر در تمامی ارزهای دیجیتال از کلیدهای عمومی و خصوصی استفاده می‌شود. بنابراین یکی از مهم‌ترین کاربردهای کلیدهای عمومی و خصوصی اثبات مالکیت ارزهای دیجیتال توسط کاربران است. کاربران می‌توانند با استفاده از این کلیدها مالکیت دارایی‌های دیجیتال خود را اثبات کنند. ‌برای جمع بندی مطالب گفته شده باید گفت، بلاک‌چین بدون هش و امضای دیجیتال وجود نخواهد داشت. با تکیه بر این دو ویژگی می‌توان مطمئن شد که بلاک‌چین آسیب نخواهد دید و در معرض خطر نخواهد بود.

 همچنین در این کتاب نویسنده در مورد میزان مصرف بالای برق نیز صحبت می کند. مگنسون اشاره می کند که طبق یک مطالعه مشخص شده است که استخراج بیت کوین تقریباً مقدار برق مورد نیاز برای تأمین انرژی کل کشور ایرلند را مصرف می کند و اجرای یک تراکنش بیت کوین به همان مقدار انرژی نیاز دارد که یک خانواده معمولی در هلند در یک ماه مصرف می کند.


انتهای پیام/