شبکه اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی‌ ایران (شارا) || نظریه ذینفعان از این استدلال استفاده می کند که علاوه بر کسانی که در شرکت مفــــروض سهـــم مالکـــــانه دارند ، بسیاری از افراد و گروه های دیگر نیز در آن شرکت علائقی دارند و رفتار شرکت و نحوه راهبری آن ، بر علائق ایشان اثر می گذارد و بنابراین بایستی حقوق و علائق این طیف گسترده از ذینفعــان ، در سیاست ها و رفتار شرکت دیده شود.

در طیف گروه های ذینفــع در بنگاه ها، این گروه ها را می توان مشاهده کرد : مالکان ، سهامداران ، مدیران ، کارکنان ، مشتریان ، تامین کنندگان ، توزیع کنندگان ، دستگاه های ناظر بر حسن اجرای قوانین ، سازمان های پاسدار محیط زیست ، مردم ، دولت ، رقبا ، بانک ها و موسسه های مالی ، رسانه ها ، جامعه علمی . مسئولیت اجتماعی شرکت ها ( CSR) مسئولیت اجتماعی شرکتها ( CORPORATE SOCIAL RESPONSIBILITY) که به اختصار CSR نامیده می شود موضوع داغ در سالهای اخیر در سطح جهان بوده است تا آنجا که سازمانهای جهانی جامعه اروپایی بویژه سازمان ملل در این زمینه فعالانه فعالیت کرده اند. هر وجهـی از کسب و کار دارای یک بعد اجتمــاعی است. مسئولیت اجتمــاعی شرکت ها (CSR ) در واقع روش هایی است که مبتنی بر ارزش های اخلاقی و احترام به کارکنان ، جامعه و محیط زیست می باشد. این مسئولیت ها به این منظور برنامه ریزی می شود که برای جامعه و به طور کلی برای سهامداران حامل ارزش پایدار باشد.

حوزه مربوط به روش یا رویه کسب و کار در برگیرنده یکی از پویاترین و چالش پذیرترین موضوع هایی است که امروز مدیران شرکت ها با آن روبرو هستند ؛ برای مدیران امروز دیگر کافی نیست که وظایفی چون برنامه ریزی، سازماندهی و کنترل را انجام دهند و خود را اثر بخش بنامند بلکه پاسخگویی به نیازهای جامعه و خواست شهروندان و مشتریان داخلی و خارجی سازمان هایشان از زمره وظایف با اهمیت تـــــر آنان محسوب می شود.

 شرایط امروز جهان و فضاهای جدید کسب و کار ایجاب می کند تا مدیران سازمانها و شرکتهای بزرگ که در بازارهای جهانـــــی یا بازارهای در حال جهانی شدن نقش فعال و موثر دارند، تمام تلاش خود را متوجه ایجاد ارزش برای تمامی ذینفعان خود کنند و نوعی تعادل میان بخشهای اجتماعــــی، اقتصادی و زیست محیطی کسب و کارشان ایجاد نمایند.

 بطور کلی مسئولیت اجتماعی شـرکت ها (CSR) به ارائه روش هایی می پردازد که سازمانها در فضاهای کسب و کار خود به آن عمل کنند و پاسخگوی توقعات جامعه، انتظارات تجاری، قانونی و اخلاقی اجتماعی آنان باشد چرا که سازمانها مسئولیت های بزرگـی در زمینه اجتماعی، اقتصادی و محیطی در قبال کارکنـــان، سهامداران، مشتریان، دولت، تامیـن کنندگان و سایر ذینفعان خود بر عهده دارند. رویکردی متعالی به کسب و کار مسئولیت اجتماعی سازمان، فراتر رفتن از چارچوب حداقل الزامات قانونی است که سازمان در آن فعالیت دارد. براســـــاس این تعریف شرکت ها از نقش تاریخی شان که کسب سود، پرداخت مالیات، استخدام کارکنان و تبعیت از قوانین است فراتر می روند و در تحقق هدفهای اجتمــاعی گسترده تر نقش بسزایی خواهند داشت.

 مسئولیت اجتماعی به طور اعم به مجموعه فعالیت هایی اطلاق می گردد که صاحبان سرمایه و بنگاههای اقتصادی به صورت داوطلبانه به عنوان یک عضو موثر و مفید در جامعه انجام می دهند در واقع مسئولیت اجتماعی شرکت ها رویکردی متعالی به کسب و کار است که تاثیر اجتماعی یک سازمان بر جامعه چه داخلی و چه خارجی را مد نظر قرار می دهد و هدف اصلی آن گرد هم آوردن تمامی بخشها اعم از دولتی، خصوصی و سایر داوطلبان جهت همکاری با یکدیگر است تا از یک سو موجب همسویی منافع اقتصادی با محیط زیست و از سویی دیگر سبب توفیق ، رشد و پایداری کسب و کار گردد.

 البته باید توجه داشت که وابستگی کسب و کار به مسئولیت اجتماعی متناسب با نوع کار و اندازه واحد اقتصادی است، لیکن به لحاظ منافع و ارزشی که مسئولیت پذیری اجتماعی برای هر کسب و کار سازمـان ایجاد می کند، بهره گیری از آن را در اندازه های مختلف واحد اقتصادی ضروری می سازد. بنابراین مسئولیت اجتماعی شرکتها مختص به کسب و کارهای بزرگ و سودآورتر شدن آنها نیست بلکه رفتار سازمـــانی تمامی شرکتها و سازمانها را در بر می گیرد. در این راستا هر چه شرکتهای بزرگ نسبت به اصول اخلاقی و زیست محیطی خود حساس تر و آگاه تر شوند. شرکتهای کوچک نیز در مراوده و تبعیت از آنها مصرتر خواهند شد که از این طریق موجبات جلب اعتماد مشتریان و جامعه را فراهم سازند.

 روش های تحقق و تقویت مسئولیت اجتماعی شرکت ها 1- تدوین بیانیه اصول اخلاقی و دستورالعمل ها. 2- برقراری سیستم هایی برای شفافیت و تعهد سهامداران. 3- تدارک شیوه های بسیج کارکنان یا پشتیبانی از آنان در اقدامات ابتکاری مربوط به جامعه. 4- تعریف و اندازه گیری معیارهای اصلی که از طــریق این معیارها عملکرد اجتماعی و زیست محیطی اندازه گیری و گزارش می شود. 5- برقراری خط مشی و سیستم نظارت برای زنجیره عرضه مفاهیم مسئولیت اجتماعی شرکتها. 6- گسترش فعالیتهای ارتباطی اعم از داخلی و یا خارجی که نسبت به فعالیتهـــــــای مسئولیت پذیری اجتماعی ایجاد آگاهــــی می کند. 7- یاری رساندن علمی و اجرایی، کاربردی برای تطبیق مدل CSR در بخش اقتصادی ایران و هموارکردن راه توسعه و پیشرفت آن. 8- برپـــــایی کارگاههای آموزشی، اجرای دوره های مشابه و یاری رساندن در اجرا و ممیزی بنگاههای اقتصادی در زمینه CSR. برای موفقیت در برنامه مسئولیت اجتماعی، طرح مذکور باید از درون بنگاهها شکل بگیرد و به بیرون ارائه گردد. از طرفی همه بنگاهها باید براساس توانائی ها و شرایط ویژه خود اقدام به برنامه ریزی در زمینه مسئولیت اجتماعی نمایند.

مسئولیت اجتماعی باید به عنوان ابزاری قوی در جهت توانمندکردن رقابت بنگاههای اقتصادی مدنظر قرار گیرد و از این طریق رابطه برنده - برنده بین کارکنان ، مشتریان ، جامعه و سایر ذینفعان برقرار گردد. مسئولیت پذیری باید به عنوان برنامه ای برای توسعه و رشد پایدار در زمینه اقتصادی و محیط زیست و نیز ابزاری برای مبارزه با فساد در اشکال مختلف آن در جامعه در نظر گرفته شود. مسئولیت اجتماعی فرامرزی است و شامل فعالیتهـــا در سازمان ملل، سازمان جهانی کار می شود و باید از طریق نهادهای مدنی و انجمنها در سراسر جهان توسعه یابد. روش های پایش و اندازه گیری مسئولیت پذیری شرکت ها در این باره می توان به یک سیستم که همان سیستم «کارت امتیازی متوازن» اشاره کرد.

 این سیستم به طور یکپارچه کل عملکرد یک سازمان را هم پایش و هم اندازه گیری می کند و بهبود می بخشد. در این سیستم در وجه مالی، تامین رضایت کامل سهامداران، در وجه مشتری و بازار، تامین رضایت کامل مشتریان، در وجه کسب و کار، بهبود فرایندها و سیستم و در وجه یادگیری و رشد به ارتقای قابلیت های نیروی انسانی و کارکنان توجه می شود. اما ذینفعان دیگری مثل دولت ، انجمن ها و اتحادیه ها نیز وجود دارند که این سیستم از پایش و اندازه گیری مسئولیتهایی که شرکتها در قبال آنها دارند عاجز و ناقص است به همین علت وجه جدیدی به چهار وجه دیگر این سیستم افزوده اند با نام « وجه تامین رضایت ذینفعان بیرونی و محیطی غیرمستقیم ».

 این وجه پنجم، کارت امتیازی متوازن را کامل و تمامی ذینفعان داخلی و خارجی را عادلانه و دقیق مدنظر می گیرد. اندازه گیری مسئولیت پذیری اجتماعی شرکتها را می توان در سه زمینه منافع سهامداران و کارکنان، منافع جامعه و مردم و ملاحظات زیست محیطی انجام داد. در زمینه منافع سهامداران و کارکنان، ارتقای عملکرد مالی، کاهش هزینه های عملیاتی، اعتلای نام و نشان شرکت، افزایش فروش و اعتماد مشتری، بهره وری بیشتر و کیفیت بالاتر، کاهش نیاز به وضع مقررات نوین، دسترسی به سرمایه، ارتقای ایمنی محصولات و کاهش نیاز به تضمین های جدید ملاک عمل قرار می گیرند.

 در بعد منافع جامعه و مردم نیز مشارکت در امور عام المنفعه ، ارائه طرحهای داوطلبانه کارکنان، مشارکت همگان در تحصیلات عمومی، اشتغــــــال و برنامه های کمک به بی خانمان ها، و ایمنی و کیفیت محصول مدنظر قرار می گیرند. در زمینه ملاحظات زیست محیطی، بازیافت هرچه بیشتر مواد، کارکرد و دوام بیشتر محصولات، استفـاده بیشتر از منابع تجدید شدنی و به کـارگیری ابزارهای مدیریت زیسـت محیطی در طرحهای کسب و کار شامل ارزیابی چرخه حیات و هزینه ها و استانداردهای مدیریت زیست محیطی به عنوان شاخصهای مسئولیت پذیری شرکتها مورد استفاده قرار می گیرند.

در این راستا مدیران ارشد شرکتها با مشارکت در کنفرانس ها و سمینارهای مربوط به مسئولیت اجتماعی شرکتها و نیز از طریق مذاکره و رسیدن به نتایج مشترک با دیگر ارکان جامعه مدنی مثل سازمانهای غیردولتی، سازمان ملل و دولتهای محلی و منطقه ای می توانند نقش مهمی را در اجرای استراتژی های مسئولیت اجتماعی سازمانها ایفا نمایند. قواعد جدید کسب و کار این یک عادت انسانی است وقتی که به تاریکی قدم می گذارد، چرا غی می طلبد. پس پذیرش و عمل به مسئولیتهای اجتماعی و ارزشهای محوری، آن چراغی است که بستر ســـــرآمدی شرکتها و توسعه ملی را فراهم می سازد .

وقتی یک رویکرد یا مفهومی درمیـــان کشورهای پیشرفته مطرح می شود و تصمیم می گیرند تا آن رویکرد و مفهوم به کار برده شود دو مرحله کلی را مدنظر می گیرند: در مرحله اول : رویکرد یا مفهوم جدید بدون آنکه به عمق آن وارد شوند مطرح می شود و کلیه مـــــــوضوعات مرتبط با آن را مطرح می سازنـــد. در این مرحله جزئیات مطرح نمی شود بلکه سعی می شود مفاهیم به شکل ساده و قابل فهم بیان شود اما تمام تلاش این است تا بستری مهیا شود که ادامه پیاده سازی رویکرد موردنظر و تکامل مفاهیم مرتبط با آن تحقق یابد. در این مرحله بیشتر بر بسترسازی موردنظر توجه جدی می شود تا پرداختن به جزئیات. که اگر این بستر فراهم نشود، مفاهیم موردنظر عقیم و نازا می شوند.

مرحله دوم : در این مرحله وقتی بستر و موضوعات مرتبط با رویکرد موردنظر در یک سطح قابل فهم، مهیا شد، سعی می کنند، وارد عمق آن شوند و به شناسایی جزئیات رویکرد بپردازند. در این حالت رویکرد در بستر مهیا شده صیقل داده مــی شود تا این رویکرد از یک سو وضعیـت اقتصـادی و شرایط کســـب و کار را بهبود بخشد و از سوی دیگر این مفاهیم و رویکردها در راستای تحقق آرزوهای انسانی و نهادینه کردن ارزش های محوری انسانی - اجتماعی به کار گرفته شود به این دلیل در برخورد با هر رویکرد، یک نگاه قبلی یا پیشین وجود دارد که به آن دیدگاه سنتی گفته می شود و یک نگاه جدید و روبه جلو که به دیدگاه آینده نگر معروف است. با این توصیف مقوله مسئولیتهای اجتماعی شرکتها (CSR) هم از این قاعده مستثنی نیست.

 از نگاه پیشین یا رویکرد سنتی ، مسئولیت اجتماعی شرکت تنها و تنها افزایش سود است تا جایی که فقط در چارچوب قواعد بازی باقی بماند. یا تا جایی که درگیر رقابت آزاد بدون کلاهبرداری و فریب کاری باشد. اما طرفداران دیدگاه آینده نگر معتقدند، «ما همانطور که استراتژی هایمان را در سراسر جهان دنبال می کنیم، مسئولیتی اجتماعی و محیطی را نیز می پذیریم، این مسئولیت شامل ترویج یک اقتصاد پایدار و درک پاسخگویی ماست در قبال اقتصادها، محیط ها و جوامعی که ما در سراسر جهان در آنها به کسب و کار مشغولیم». شاید بتوان نتیجه گرفت که برخلاف دیدگاه سنتی، وظیفه شرکتها و سازمانها تنها کسب سود و سود رسانی نیست بلکه تمام شرکتها و سازمانها در قبال محیط و فضای کسب و کار خود چه در منطقه و چه جهان، مسئولیتهایی دارند.

 آنها باید سعی کنند تا به توسعه همه جانبه اقتصادی برای خود، کشورشان و توسعه پایدار جهانی دست یابند. مسئولیت اجتماعی شرکت ها از دیدگاه روانشناسی موضوع مسئولیت های اجتماعی شرکت ها و سازمان ها، موضوعی است بسیار گسترده که دلایل رعایت یا عدم رعایت آن، ریشه در مسایل گوناگون دارد. مسایلی چون اقتصاد، قانون، آموزش های مدیریتی، ارتباطات و ... که از نگاه روانشناسی بهره وری پیوسته این پرسش مطرح است که چرا برخی سازمانها سعی دارند به حقوق مشتریان خود از نظر رعایت کیفیت محصول، خدمات و مسایل «زیست محیطی» توجه کنند و مسئولیت اجتماعی خود را در قبال جامعه به خوبی انجام دهند . اما بسیاری دیگر از سازمان ها با حقوق مصرف کنندگان و مسئولیت های خود غریب هستند. ریشه چنین غفلت هایی در چیست؟ آیا به فرد مربوط است یا به شرایط محیطی یا ساختار اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعه ربط دارد؟ پیش از پرداختن به این پرسش باید تصویری کلی از سازمان ترسیم کنیم و درباره نقش ها و وظایف آن سخن بگویم.

در تعریف سازمان گفته شده است سازمان یعنی هماهنگی معقول فعالیتهای تعدادی از افراد برای دستیابی به یک هدف یا منظور مشترک از طریق تقسیم کار و وظایف و از مجرای سلسله مراتب اختیار و مسئولیت های قانونی. براساس این تعریف ، مـی توان افزود که بهره برداری موثر از کار و تلاش انسانها باید آن گونه سازمان داده شود تا منجر به تولید کالا و خدمات با کیفیت شود. هر سازمان دارای گروه های بسیاری است، هر گروه در مورد رفتارهای صحیح و مناسب، خود هنجارهایی را به وجود می آورد و این هنجارها براساس نوع کاری که لازم است انجام گیرد، توسعه می یابد چون فرد به تنهایی قادر نیست تمامی احتیاجات و آرزوهای خود را برآورده سازد و برای دستیابی به این هدف، فاقد تــوانایی، قدرت، زمان و مقاومت کافی می باشد، بنابراین ناگزیر است نیازهای خود را به کمک دیگران و با اتکا به آنها برآورده سـازد.

می دانیم وقتی چند نفر تلاشهای خود را با یکدیگر هماهنگ می سازنــــــــد، متوجه می شونـــد قادرند کارهایی را انجــــام دهند که از عهده هریک از آنان به تنهایی بر نمی آید. بزرگترین سازمانها یا جوامع نیز از طریق ایجاد هماهنگی میان فعالیتهای بسیاری از افراد خود به اهدافشان دست می یابند. تلاش هماهنگ افراد بــــاعث می شود تا اهداف هریک از اعضای آنها نیز محقق شود. زیرا هدف، قصد یا اعتقاد اصلی و زیربنایی مفهوم سازمان، هماهنگی بین تلاش افراد در جهت ارضای نیاز جامعه است. امروز ساختار سازمانها تغییر کرده است و سازمانها نیز در داخل سازمانهای دیگر قرار دارند. به عبارتی هر سازمان جزیی از یک سازمان دیگر است.

جامعه نیز که بزرگترین واحد زندگی بشری است، در درون خود سازمانها و موسسات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، تولیدی، سیاسی و دولتی بسیاری را جای داده است. بنابراین می توان نتیجه گرفت که سازمانها برای ادامه اثربخش زندگی مردم و برای ارضای نیازهای انسانها شکل گرفته اند. می توان این نیازها را تقسیم بندی و براساس سلسله مراتب طبقه بندی کرد. در یک طبقه بندی گفته شده است: این نیازها شامل نیازهای فیزیولوژیکی، نیازهای امنیتی، احترام به خود، عشق و تعلق و نیاز به خود شکوفایی می باشد. یکی از عواملی که باعث ادامه حیات سازمانها می شود، مسئولیت پذیری آنها در مقابل سایر انسانها، افراد و گروههای داخل و خارج از سازمان است. عوامل بسیار دیگری در حیات سازمـــانها دخالت دارد. ازجمله مسئولیت پذیری آنها در مقابل: 1- سازمانهای تولیدی و خدماتی. 2- جامعه ای که سازمان در آن فعالیت دارد. به طـــــور کلی، مسئولیت های سازمانها را می توان طبقه بندی کرد.

 این مسئولیت ها نسبت به موارد زیر است: نسبت به افزایش سطح بهداشت جسمانی - روانشناختی افراد در درون سازمان. نسبت به ایجاد آن چنان جو�' و فضای کاری که نشاط آور و سالم باشد. نسبت به حفظ محیط زیست در محدوده فعالیت و محیط فیزیکی خود. نسبت به کارکنان، مشتریان، اجتماع و کلی تر، جامعه. مسئولیت های زیست محیطی حفظ محیط زیست و حفاظت از محیط طبیعی با گسترش فناوری های جدید، سازمانها و مراکز صنعتی را با چالشهایی مواجه کرده است. امروز آلودگی گوناگون زیست محیطی رشد فزاینده ای یافته و مسئولیت های اجتماعی واحدهای بزرگ صنعتی و تولیدی را بسیار پیچیده ساخته است. گذشته از مسئولیت هایی که موجب رضایت مصرف کننده از نظر کیفیت و ارائه خدمات می شود، مسئولیت بزرگتری متوجه واحدهای صنعتی و تولیدی است و آن توجه به مسایل ایمنی و مسایل زیست محیطی است که به نظر می رسد این دو بسیار مهم ترند.

 اگرچه مساله زیباشناختی در تولید از اصول بااهمیت است، اما پرداختن به مسایلی چون حفظ محیط طبیعی که همگان از آن بهره می برند یا پرداختن به امنیت محصول در تولید، به حیات انسانها ربط پیدا می کند. در هر حال یک تولیدکننده مسئول، این گونه می اندیشد که هر محصولی که تولیــــد می شود ، در نهایت روانه جامعه می شــــود و در چرخه زندگی انسان ها قرار می گیرد ( LIFE CYCLE) . بنابراین تولیدکنندگان نمی توانند فکر کنند که فقط مسئولیت تولید محصولات را بر عهده دارند بلکه آنها تا زمانی که محصول تولیدیشان در جامعه و چرخه زندگی حضور دارد، نسبت به آن مسئول هستند. به عبارتی این مسئولیت از طراحی تا بازیافت ادامه دارد. چرا که یک محصول ممکن است نوعی آلودگی ایجاد کند یا انرژی ها را بیش از حد مصرف نماید. یا حین کار موجب احتراق شود و یا آبها را آلوده سازد، بدرستی معلوم نیست که آیا تمام محصولات در نهایت به طبیعت باز می گردند یا خیر.

به همین خاطر است که تولیدکنندگان باید با مسئولیت های اجتماعی خود در قبال مشتریان از نظر کیفیت و تبعات حضور محصول در چرخه زندگی انسانها آشنا بوده و نسبت به رعایت مسئولیتهای خود پایبند باشند. تعریف مسئولیت اجتماعی از دیدگاه دانشمندان یکی از مشکلات اساسی علوم اجتماعی این است که دانشمندان این علم در خصوص پدیده های اجتماعی، تعریف واحدی از خود ارائه نمی نمایند. این امر، خود از یک طرف ناشی از پیچیدگی عنصر مورد مطالعه آنها بوده و از طرف دیگر ناشی از برداشت های متفاوتی است که هریک از دانشمندان از یک پدیده اجتماعی دارند. « رابینسون » در همین رابطه می گوید: «مسئولیت اجتماعی یکی از وظایف و تعهدات سازمان در جهت منتفع ساختن جامعه است به نحوی که هدف اولیه سازمان یعنی حداکثر کردن سود را صورتی متعالی ببخشد». « کیث دیویس » معتقد است که: «مسئولیت اجتماعی یعنی نوعی احساس تعهد به وسیله مدیران سازمانهای تجاری بخش خصوصی که آن گونه تصمیم گیری نمایند که در کنار کسب سود برای موسسه، سطح رفاه کل جامعه نیز بهبود یابد». در تعاریف دیگری از مسئولیت اجتماعی آمده است: - «مسئولیت اجتماعی از تعهدات مدیریت است که علاوه بر حفظ و گسترش منافع سازمان، در جهت رفاه عمومی جامعه نیز انجام می گیرد».

 « مؤسسات بازرگانی در جامعه ای کار می کنند که آن جامعه برای آنها فرصتهای مختلفی را ایجاد کرده است که آنها به کسب سود می پردازند. در مقابل سازمانهای مذکور باید متعهد باشند که نیازها و خواسته های جامعه را برآورده کنند. این تعهد را مسئولیت اجتماعی می نامیم ». لازم به ذکر است که بین اخلاق مدیریت، پاسخگویی اجتماعی و تعهد اجتماعی با مسئولیت اجتماعی تفاوت وجود دارد. در این خصــــوص « اندرسن » در کتاب خود چنین می نویسد: «هر دو اصطلاح اخلاق مدیریت و مسئولیت اجتماعی در رابطه با رعایت ارزش ها و هنجارها و اصول اخلاقی جامعه و تامین هدف های سازمان از سوی مدیران هستند... با این تفاوت که مسئولیت اجتماعی در ارتباط با مسائل کلان سازمان و اخلاق در ارتباط با رفتار فردی مدیران و کارکنان است».

« استیفن رابینز » نیز در این باره می نویسد: « اگر مفهوم مسئولیت اجتماعی را با مفاهیم تعهد اجتماعی و پاسخگویی اجتماعی مقایسه نماییم، متوجه می شویم که مسئولیت اجتماعی در میانه سیر تکامل مشارکت اجتمـــــاعی می باشد. ( از تعهد اجتماعی تا پاسخگویی اجتماعی ) ». اهمیت موضوع مسئولیت اجتماعی مطالعه و پژوهش بر روی موضوع مسئولیت اجتماعی مدیران از دیدگاههای مختلف دارای اهمیت است: تصمیم گیری های مدیران می تواند تاثیرات عمیق و شگرفی در بخشهای مختلف جامعه از خود باقی گذارد. بنابراین مطالعه بر روی میزان توجه مدیران به مسئولیتهای اجتماعی شان در زمان اتخاذ یک تصمیم می تواند از اهمیت زیادی برخوردار باشد. چرا که یک تصمیم نادرست و غیرمنطقی و بدون توجه به تاثیرات اجتماعی می تواند خسارات جبران ناپذیری را به جامعه تحمیل کند. بدون شک چنانچه افراد، گروهها، سازمانها و موسسات مختلف جامعه خود را نسبت به رویدادها، اتفاقات و بحران های مختلف مسئول دانسته و هریک در حدود مسئولیت و حیطه کاری خویش در حل بحران های فوق تلاش نمایند، بسیاری از آنها در اندک زمانی حل شده و جامعه ای سالم و آرام به وجود خواهدآمد.

در همین زمینه ، یکی از صاحب نظران علم مدیریت به نام « پیتر دراکر » (PETER DRUCKER ) می گوید: «سازمانهای خصوصی به منظور حفظ مشروعیت کامل و باقی ماندن به عنوان یک موسسه خصوصی باید قبول کنند که نقش و وظیفه عمومی و اجتماعی نیز دارند». اصولاً در جوامع بشری، رفتارهای گروهی و حتی رفتارهای فردی، روی افراد و گروههای مختلف داخل جامعه تاثیر می گذارد. و هرچه فرد یا گروه از توانایی و قدرت بیشتری برخوردار باشد، دامنه تاثیر آن روی جامعه بیشتر خواهدبود. به عبارت دیگر، سازمان به هر نحوی که عمل کند، عملکردش روی جامعه تاثیر می گذارد، و این تاثیر، چه خوب و چه بد ، به خود سازمان منعکس می گردد. لذا بد عمل کردن مدیران باعث آن می گردد که سازمان نتیجه بد بگیرد . دیدگاههای مسئولیت اجتماعی نگرش ها و نظریات مربوط به مسئولیت اجتماعی سازمان، سابقه چندانی ندارند. قبل از سالهای حدود 1800، هنجارها و نگرشهای اجتماعی، اثر بسیار کمی بر اعمال مدیریت داشته است. در دهه آخر قرن نوزدهم، در زمانی که شرکتهای بزرگ و عظیم در حال شکل گیری بودند و صنایـع بزرگ، روز به روز قویتر مــــی شدند، توجه جامعه به ضرورت مسئولیت اجتماعی سازمان ها بیشتر معطوف گردید.

در ابتدای قرن حاضر، بسیاری از صاحب نظران ، نیاز به مسئولیت اجتماعی سازمان ها را مورد تاکید قرار دادند. و بالاخره در سال 1919 محققان رشته بازرگانی برای اولین بار هشدار دادند که اگر بنگاههای اقتصادی در خصوص انجام مسئولیت اجتماعی خود اهمال کاری کنند، جامعه بایستی به هر نحو ممکن اختیارات آنها را در خصوص فعالیتهای اقتصادی شان سلب کند و کنترل آنها را دردست گیرد. از اوایل دهه 1920 سایر محققان مدیریت در نوشته های خود به مسئولیت اجتماعی بنگاههای اقتصادی تاکید کرده اند . دیدگاههای موافق و مخالف مدیران در خصوص پذیرش و انجام مسئولیت اجتماعی خود دیدگاههای مختلفی ارائه می کنند از این رو در قبول یا رد آن دلایلی را عرضه می دارند. دلایل موافقت نسبت به مسئولیت اجتماعی شرکت ها و سازمانها، از مزایای بالقوه ای کــه نصیب سازمان و جامعه می شود، ناشی می شود. یکی از دلایل مذکور این است که انجام مسئولیت اجتماعی باعث می شود تا سازمان در بلندمدت به منافع خود دست یابد از طرفی فعالیت های اجتماعی باعث می شود که دولت دخالت کمتری در مسایل داشته باشد که این نیز در بلند مدت به نفع سازمان است.

اهم دلایل موافقت نسبت به مشارکت و مسئولیت های اجتماعی عبارتند از: 1 - التزام اخلاقی 2 - محیط اجتماعی بهتر 3 - ممانعت از گسترش قوانین و مقررات دولتی 4 - وابستگی های متقابل نظام مند 5 - کمک در حل مشکلات اجتماعی 6 - بهبود چهره عمومی 7 - جلب منابع ارزشمند سازمانها. و دلایل مخالفت با انجام مسئولیت های اجتماعی شرکت ها به قرار زیر است: 1 - لزوم کسب حداکثر سود. 2 - تعدد هدفهای سازمان. 3 - هزینه مشارکت اجتماعی. 4 - تضعیف تراز پرداخت های بین المللی. 5 - فقدان مهارتهای اجتماعی. 6 - عدم حساب پس دهی. 7 - ناتوانی سازمان در انتخاب گزینه های اخلاقی. منـابع : 1- روزنامه گسترش صنعت ، نقش ارتباط با ذینفعان بخش صنعت در بازگشت سرمایه ، اول مهر 88 . 2- سیـد مهــدی الوانی ، سید احمد رضا قاسمی ، مدیریت و مسئولیت های اجتماعی سازمان ، تهران ، نشر مرکز آموزش مدیریت دولتی . 3- جزوات درسی دانشگاه جامع علمی کاربردی . 4- مجله تدبیر شماره 144 .

انتهای پیام/