شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- مهرماه که بیاید، 46 سال از راه‌اندازی نخستین دانشکده تخصصی در حوزه علوم ارتباطات در ایران که رشته‌های روابط عمومی و روزنامه‌نگاری در آن تدریس می‌شد، می‌گذرد.

 طی این سال‌ها، رشته‌های خانواده علوم ارتباطات اجتماعی، فراز و نشیب‌های زیادی را پشت سر گذاشته‌اند؛ از انحلال دانشکده علوم ارتباطات و ادغام رشته‌های آن در رشته علوم اجتماعی در اوایل انقلاب گرفته تا احیای آنها در سال‌های پایانی دهه 60 و تاسیس دوره کارشناسی ارشد آن در سال 1369 و دکترایش در سال 1375. از مقدمات احیای دانشکده علوم ارتباطات و نصب تابلوی آن در کنار تابلوی «دانشکده علوم اجتماعی» دانشگاه علامه طباطبایی در دی‌ماه 1383 و پذیرش دانشجو در سه رشته برای آن دانشکده از مهرماه 1384 گرفته تا زمزمه‌های انحلال دوباره رشته‌های کارشناسی در گروه ارتباطات؛ اینهایی که گفتم، همگی برگ‌هایی از پرونده قطور این رشته علمی در ایران هستند.

در این میان، یکی از کسانی که سابقه و اطلاعات قابل توجهی درباره این موضوع دارد و پس از پرده برداری از لوح یادبود دانشکده علوم ارتباطات علامه طباطبایی در دی‌ماه 1383، از سوی رییس وقت دانشگاه علامه، حکم مسوولیت راه‌اندازی و سرپرستی آن را همزمان با ریاست دانشکده علوم اجتماعی دریافت کرد، دکتر محمد مهدی فرقانی است. وی از روزنامه‌نگاران باسابقه و عضو هیات علمی گروه علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی است. فرقانی در این گفت‌وگو از چرایی تاسیس نشدن دانشکده علوم ارتباطات سخن گفته و اینکه رییس‌پییشین دانشگاه، نگاه منفی نسبت به این رشته داشت و قدمی برای آن برنداشت.

• آقای دکتر فرقانی؛ جنابعالی در مراسم تجلیل از آقای دکتر کاظم معتمدنژاد، پدر علوم ارتباطات ایران، در روز دوشنبه هفتم دی‌ماه 1383، حکم مسوولیت راه‌اندازی و سرپرستی دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه را از دکتر نجفقلی حبیبی دریافت کردید. حدود 9 سال از آن روز می‌گذرد و دانشکده علوم ارتباطات، همان یک تابلو نصب شده است و بس! چرا؟

تاسیس دانشکده مستقل علوم ارتباطات با سه رشته مستقل در دانشگاه علامه طباطبایی، در شهریورماه 1383 به تصویب شورای گسترش آموزش عالی رسید. به خاطر دارید که مسوولان وقت دانشکده و دانشگاه از مدت‌ها قبل در پی برگزاری مراسمی برای تجلیل از پدر علوم ارتباطات ایران، استاد دکتر کاظم معتمدنژاد، بودند و ایشان راضی به این کار نمی‌شد. تا اینکه پس از اصرارهای فراوان، شرط برگزاری این مراسم را احیای دانشکده علوم ارتباطات اعلام کرد.

پس از طی مقدمات اولیه و همزمان با مراسم باشکوه تجلیل از دکتر معتمدنژاد در هفتم دی‌ماه همان سال با حضور آقایان دکتر جعفر توفیقی و احمد مسجدجامعی، وزیران وقت «علوم، تحقیقات و فناوری» و «فرهنگ و ارشاد اسلامی»، رییس وقت دانشگاه علامه و جمع زیادی از اصحاب فرهنگ، رسانه، استادان و دانشجویان قدیمی و کنونی علوم ارتباطات، از لوح مخصوص تاسیس دانشکده علوم ارتباطات نیز پرده برداری شد و اینجانب با حکم رییس دانشگاه، مسوولیت «راه‌اندازی دانشکده علوم ارتباطات» و «سرپرستی» آن را بر عهده گرفتم. با همکاری گروه، تلاش کردیم ساختمان مستقلی برای این دانشکده خریداری کنیم و از چندین جا بازدید کردیم.

مذاکرات با مسوولان دانشگاه برای تامین هزینه‌ها در مسیر پیشرفت بود که کشور وارد فضای انتخاباتی سال 1384 شد. با تغییر دولت و روی کار آمدن رییس جدید دانشگاه، برخی رشته‌ها از جمله علوم ارتباطات مورد غضب واقع شدند و نامهربانی‌های فراوانی در حق آنها صورت گرفت. تلاش‌هایی برای محدود کردن این رشته نیز انجام شد و راه‌اندازی دانشکده علوم ارتباطات نیز کاملا به حاشیه رفت و اصولا از دستورکار مدیریت دانشگاه خارج شد. در این دوره در عمل هیچ اقدامی برای راه‌اندازی دانشکده و تدارک ملزومات آن همچون ایجاد سه گروه و رشته مستقل آموزشی، جذب اعضای هیات علمی و اختصاص ساختمان مستقل صورت نگرفت و با اتفاقاتی که بعدا رخ داد، معلوم شد که رشته علوم ارتباطات، دیگر در اولویت نیست. در نتیجه دانشکده‌ای نیز تاسیس نشد. من هم که در تیرماه سال 1386 استعفا دادم و پس از آن هم کار خاصی در این زمینه از سوی مسوولان دانشگاه صورت نگرفت.

• اخباری منتشر شده که قرار است رشته‌های روابط عمومی و روزنامه‌نگاری در مقطع لیسانس منحل شوند و پذیرش دانشجو فقط برای یک رشته به اسم علوم ارتباطات باشد. درست است؟

بله، متاسفانه درست است. این اقدام در بازنگری رشته‌های علوم انسانی و بدون مشورت و هماهنگی با اعضای هیات علمی گروه علوم ارتباطات بوده و اگر به مرحله تصویب نهایی و اجرا برسد، به معنای یک عقبگرد و پسرفت کامل خواهد بود. یعنی در حالی که ما در نیمه‌های دهه 1340، در رشته‌های روابط عمومی و روزنامه‌نگاری، کارشناس متخصص دارای مهارت برای ورود به بازار کار تربیت می‌کردیم، پس از گذشت حدود نیم قرن، به تربیت نیروهایی دست خواهیم زد که فاقد مهارت و تخصص خواهند بود؛ چراکه دانش آموخته دوره لیسانس، نیروی بازار کار است و باید این مهارت‌ها را در دانشگاه کسب کند. این نیز یکی دیگر از بی‌مهری‌هایی است که در هشت سال گذشته در حق خانواده علوم ارتباطات صورت گرفت و امیدواریم در دولت جدید متوقف شود.