شبکه اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی ایران (شارا)-|| حکیم ناصرخسرو قبادیانی بیت شگفت انگیزی دارد که سخت موجب عبرت و اندیشه می‌شود:

ای برادر سخن نادان خاری است درشت
دور باش از سخن بیهُده‌ش، آسیب آسیب!

از شگفتی‌های عرصه سیاست و مدیریت در کشور عزیز ما ایران، کثرت و تنوع تریبون‌ها و نامشخص بودن محدوده مسئولیت سخنوران پر تعداد و گاه زبان آور است. برخی درباره کل امور داخله و خارجه اظهار نظر کرده و از بیان هیچ موضع گیری تند و دشمنانه‌ای نیز درنگ نمی‌کنند. برخی بر اساس جزوه‌هایی که نوعی دیدگاه نادر و ویژه را در جهت علایق یک جناح در ارکان قدرت یا سلایق گروهی با منافع مشترک را بازتاب می‌دهد و معمولا بولتن خوانده می‌شود، در یک زمان و هماهنگ به موضوعات مهم یا متعارف می‌پردازند و چنان داد سخن می‌دهند که گویی سالها روی این موضوع تحقیق نموده و درباره آن رساله‌ها خوانده و مقاله‌ها نوشته اند.

گروهی دیگر با راه یافتن به رسانه‌های فراگیر در شبکه‌های پرتعداد و چند زبانه رادیویی یا تلویزیونی، در هر زمینه‌ای از خاطرات و مخاطرات، سیاست و دولت و ملت و دین و فلسفه و آداب و اخلاق و ظواهر و بواطن و حتی مغفولاتی که در زمره غرایب است و در کتب قدیمه هم به عنوان قصص و اساطیر در زیرشاخه عجایب نامه‌ها طبقه بندی می‌شود می‌پردازند و کسی هم نمی‌تواند بحث و گفتار شیرین ایشان را قطع کند و به متکلم وحده بگوید که افکار جوانان و مخاطبانی که درگیر هزاران مشکل و مسئله هستند و صدها رسانه دارند و آنقدر مسیرهای موازی و متقاطع برای کسب اخبار و اطلاعات برای راستی آزمایی دارند، که بعید است بپذیرند که شما با این شیوه‌های منسوخ اثری در فکر و ذکر و انتخاب و سلیقه آنان داشته باشید.

اگر بخواهم مصداقها را بیان کنم و از اشخاص مشخص نام ببرم، هیچ دردی دوا نمی‌شود و‌ای بسا که شائبه مخالفت و خصومت، بر دلیل و برهان چیره شود. فقط می‌گویم که در سیاست و فرهنگ موجب خشم و خروش افکار عمومی می‌شوند، و از حیث هزینه و فرصت هم سبب تباهی سرمایه و وقت گرانبهای عموم هستند. سرانجام و مع الاسف، بخش دیگری از این سخنان یکجانبه و تنگ روزن، به جای موعظه در اخلاق، و ترویج دیانت و ایمان، به سرخوردگی و سرگشتگی نسل جوان انجامیده و اندوه دانایان و آزردگی صاحبان فکر و اطلاع را درپی آورده است.

وقتی مونولوگ و یک سویه نگری بر گفتگوی آزاد و جدل احسن ترجیح داده شود، وقتی معیار سخن و ملاک تعیین سخنور، تملق و رضایت جویی باشد، به تدریج باب نقد و اسباب نوگرایی در تفکر بسته می‌شود. لاجرم کسانی می‌آیند و بر مسند سخن می‌نشینند که اهل هیچستان اند، اینها از تریبون و کرسی درس و منبر موعظه و بلندگوی سیما و صدا جلوه گری می‌کنند و تنها ابداعشان بدعتهای بیهوده و پرخرج است، و حرفشان موجب رنجش و ناخرسندی مخاطب و ملت خواهد بود.

امروز که این نوشته را آماده می‌کنم، رسانه‌ها و افکار عمومی، بیش از هر زمانی به سنجش و نقد سخنان حساس شده است. بدانید که هر سخنی با موشکافی و نقد و تفسیر از جوانب مختلف روبه رو می‌شود و هر خبری با راستی آزمایی و سنجش و مقارنه مورد داوری قرار می‌گیرد. هرچه وزن و اعتبار سخن گویندگان و نویسندگان در یک رسانه کمتر باشد، اعتبارش کاسته و مخاطبانش جذب رسانه‌های دیگر می‌شوند. هرچه استدلال و شیوه بیان و اخبار و ارجاعات بهتر و دقیقتر باشد، بیشتر ارج و قرب می‌یابد و بر دامنه مخاطبه و تأثیرش افزوده می‌شود.

رقابت رسانه‌ها به نوعی نبرد برای تسخیر افکار عمومی ارتقا یافته است. زمانی که نیروهای کارآمد و صاحب نظر و کاردیده، کنار روند، نوآمدگان نا آشنا به امورنمی توانند با معاندان حرفه‌ای و آموزش دیده مقابله کنند و پشت آنان را به خاک برسانند. ‏

اگر گوش شنوا باشد، شاعر نامدار انوری بزرگوار در چند بیت نصایحی فرموده است:

دشمن جان من آمد شعر چندش پرورم
ای مسلمانان فغان از دست دشمن پروری

چون ندارد نسبتی نظم تو با نظم جهان
در سخن خواهی مقنع باش خواهی سامری

گرچه سوسن صد زبان آمد چو خاموشی گزید
خط آزادی نبشتش گنبد نیلوفری

منبع: روزنامه اطلاعات

دوشنبه ۱۲ دی ۱۴۰۱

انتهای پیام/