kazemmotevalli@hotmail.com
 
 شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران(شارا)- ضرورت های گوناگون ایجاب می کند تا با خلاصه کردن البته هنرمندانه بعضی از کتاب ها، مقالات، گزارش ها و سایر متون و ارائه و نشر آنها، استفاده سهل و روان برای مخاطبان فراهم گردد.
 اخیراً سایت" شارا" که دیر زمانی است مورد توجه و مراجعه کثیری از علاقه مندان امور ارتباطی و کارگزاران روابط عمومی قرار گرفته، نسبت به خلاصه کردن چند کتاب در حوزه ارتباطات و روابط عمومی و ارائه آنها به کاربران مربوطه اهتمام نموده است که قابل ذکر و یادآوری و قدردانی است.
 یکی از منابع خلاصه شده، کتاب مشهور و مرجع"روابط عمومی و تبلیغات" است. این کتاب در اوایل دهه هفتاد و در زمانی که تنها چند کتاب محدود ترجمه شده از مباحث کلی روابط عمومی باقی مانده از سال های پیش از انقلاب که کماکان در مراکز دانشگاهی مربوطه و کتابخانه های بعضی از ادارات روابط عمومی سازمان ها یافت می شد تألیف و انتشار یافت و به سرعت مورد توجه و استقبال مراکز آموزشی مرتبط و دفاتر روابط عمومی های کشور و حتی بسیاری از مؤسسات مطبوعاتی و خبرگزاری ها قرار گرفت.
 علت عمده و اساسی اشتهار و اقبال روزافزون کتاب یاد شده که تاکنون به چاپ های مکرر رسیده است، آن بود که مفاد و مضامین آن پاسخگوی ابهامات و پرسش های مطروحه در مباحث عمومی ارتباطات و اختصاصی روابط عمومی بود، بدین معنی که اولاً مندرجات این کتاب نشأت گرفته از ابداعات متکی بر تجربیات عینی مؤلف و نمونه ای بدیع از نظریه پردازی های پژوهشی منطبق با فرهنگ ایرانی و در حقیقت مصداق واقعی معنای واژه "تأًلیف" بود و ثانیاً اصطلاحات رایج ارتباطی مانند ارتباطات، افکار عمومی، تبلیغات، روابط عمومی، مطبوعات و نظایر آنها نه تنها به وضوح و دقیق و به قول منطقیون "جامع و مانع" تعریف و تبیین شد بلکه راهکارهای اجرایی و کاربردی آنها نیز با جزئیات و نمونه ها و مثال های مربوطه توضیح و تشریح شده بود و چنین بود که کتاب "روابط عمومی و تبلیغات" در عرصه های آموزشی و نیز مراکز اجرایی روابط عمومی ها با اوصافی همچون جامعیت مفاهیم و ظرفیتهای کاربردی شناخته و تعمیم داده شد. البته این نکته نیز گفتنی است که این کتاب اولین و تنها منبع آموزشی عرصه اطلاع رسانی در کشور ما است که در چند مرکز معتبر آموزش عالی چندین کشور ترجمه شده و با تدریس آن از آموزه های نو و کاربردی و مضامین تحلیلی آن بهره مند می گردند. کتاب "روابط عمومی و تبلیغات" با مساعی دست اندرکاران مؤسسه کارگزار روابط عمومی و سایت "شارا" که نسبتاً به نحو خوب و قابل قبولی خلاصه شده بود به معتقدان اطلاع رسانی سالم و کارشناسان و فعالان حوزه روابط عمومی اهداء شده بود که جای تشکر و سپاس دارد.
 چگونه خلاصه کنیم؟
 برای اینکه متنی را به نحو مطلوب و صحیح خلاصه کنیم راهکاری علمی و تجربی را به شرح زیر اختصاراً ارائه می نمائیم:
 1- فردی که در مقام خلاصه کردن فی المثل یک کتاب قرار می گیرد می باید با حال و هوای موضوع کتاب آشنا بوده و از مبادی و مبانی آن بر اثر مطالعات قبلی لااقل مفاهیمی در ذهن داشته باشد و در یک کلام با اثری که مورد ملاحظه و تلخیص قرار می دهد غریبه و بیگانه نباشد وگرنه یقیناً در جریان کار و برگزیدن مطالب و چینش واژه ها با مشکل مواجه می گردد.
 2- از حذف کامل و کنار گذاشتن بخشی و فصلی از کتاب که اضافی و زائد به نظر می رسد اجتناب شود چون معمولاً همه مطالب آشکارا یا به طور غیر محسوس و با تارهایی نامرئی با هم مرتبط بوده و در نهایت با حذف بخشی ممکن است که به بخش های دیگر لطمه های مفهومی وارد آید.
 3- مهمترین اصل در خلاصه کردن یک متن، رعایت ایجاز است که البته ورود به این وادی تعم�'ق و تبحر و ظرافت های ویژه ای را طلب می کند. ایجاز یعنی فشرده تر شدن و سبکتر شدن در عین پا برجایی مفهوم. یکی از تفاوت های شعر نو در ادبیات معاصر ایران با شعر به سبک و سیاق شاعران پیشین رعایت ایجاز است، مثلاً ممکن است شاعری گفته باشد "من تو را دوست می دارم" اما شاعر نوپرداز با رعایت سلیقه ایجازی می گوید و می نویسد که"دوستت دارم" که در حالی که همان معنا و مفهوم ذکر شده را افاده می نماید از ترکیب کلمات کاسته شده و شکل و شمایل لاغرتر و خلاصه تری را نشان می دهد.
 4- همه عبارات و جملات یک متن الزاماً نباید مورد تلخیص قرار بگیرد. بعضی از عبارات مانند نقل قول ها یا تعاریف بنیادی و امثالهم را می باید عیناً ارائه نمود تا انسجام و وحدت مفاهیم از هم گسسته نگردد.
 5- تنها در بعضی از موارد بسیار ضروری آن هم به نحوی که موجب دگرگونی مقصود و معنا نشود می توان از واژه های جدید و مترادف به جای کلمات و جملات ثقیل به کار رفته در متن استفاده نمود.
 6- مواردی که می توان از کل متن حذف نمود، عبارتند از:
 • توصیفات مکرر
 • کلمات متشابه
 • کنایات نابجا
 • تأکیدات اغراق آمیز
 • بعضاً عبارات به طور محتمل مستهجن و خلاف عرف
 در پایان، اضافه می نماید که تمرین و تکرار در تلخیص متون می تواند در رفع نواقص و تکامل دستاوردهای ذیربط مؤثر و مفید باشد.
 منبع: شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران(شارا)