شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)-|| در دنیای امروز هنگامی که انجام کار نیاز به مهارت، داوری و تجربه چندگانه دارد استفاده از تیم ها و گروه های کاری به منظور دستیابی به عملکردی فراتر از عملکرد افراد، ضرورت پیدا می کند. به کار گرفتن تیم ها و گروه های کاری منجر به تولید محصولات در زمان کمتر با هزینه مناسب تر و دست یابی به سطح بالاتری از عملکرد خواهد شد.

از این رو کار گروهی و تیمی روز به روز اهمیت بیشتری پیدا کرده و سازمان ها بر تشکیل گروه های کاری تاکید می کنند. از سوی دیگر، کارگروهی در راستای پذیرش تغییرات و شناخت مشارکت فعال اجتماعی و تغییرپذیری امری اجتناب ناپذیر است و برای شرکت ها و سازمان ها مزیت راهبردی و برای کارکنان فرصت شکوفایی ایده ها و رضایت بیشتر فراهم می آورد. این در حالی است که به گواه پژوهش های متعدد علیرغم فواید انکار ناپذیر کار گروهی، همچنان این مهم در کشور و سازمان های مختلف از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست.

در این نوشتار مختصر ضمن تفکیک کارتیمی و گروهی به ویژگی های آن دو اشاره خواهد شد و در ادامه ظرفیت و زمینه های منابع انسانی روابط عمومی صنعت انتقال نفت ایران برای تشکیل تیم های کاری موثر مورد توجه قرار خواهد گرفت.

فارغ از تعاریف متعدد می توان گفت گروه، مجموعه ای از افراد است که خود را به صورت یک گروه درک کرده با یکدیگر کنش متقابل دارند و برای تحقق برخی اهداف تعیین شده سازمان در تلاش هستند و «کار گروهی» عبارت از مجموعه تلاش های آگاهانه، منسجم و هماهنگ افرادی که برای دستیابی به هدف یا اهداف مشترک صورت می گیرد و هم افزایی را در پی دارد. زمانی گروه کاری به تیم تبدیل خواهد شد که اهداف مشترک و روش های مؤثر تحقق آن اهداف در گروه پیاده شده باشد. پس تا تبدیل شدن یک گروه کاری به تیم موثر فراز و فرودهای زیادی باید طی شود.

تیم نوع خاصی از گروه است که ضمن وابستگی به یکدیگر در انجام وظایفشان به طور مشترک مسئول کسب نتایج هستند. اعضا در زمینه رسیدن به تجربیات، دانش و مهارت تعهدی دسته جمعی دارند. بنابراین تیم از درجه اعتماد، اطمینان، تعهد، انسجام و هماهنگی بیشتری نسبت به یک گروه برخوردار می باشد و «کار تیمی» مجموعۀ مکملی از مهارت ها، دانش و بینشی است که از اهداف و ماموریت کلی تیم حمایت می کند.

در واقع همه تیم ها گروه هستند اما همه گروه ها تیم نیستند. تیم سازی و تیمی کارکردن و حمایت از کار تیمی به منظور بهره مندی بهتر از خلاقیت، استعداد و توانایی اعضا، هم افزایی مثبت، رضایت شغلی و بهبود عملکرد سازمان امری ضروری است و در واقع این مهم یک سرمایه گذاری راهبردی به شمار می رود و از طرفی ترویج کار تیمی در سطح سازمان مستلزم طراحی نظام کار تیمی است.

به همین خاطر کار تیمی نیاز است به عنوان ارزش محوری سازمان مورد توجه قرار گیرد و سازمان های مختلف باید موانع ساختاری و مدیریتی در تشکیل تیم های کاری موثر را مورد مطالعه قرار داده و در جهت مرتفع نمودن این مشکلات تلاش نمایند. تیم موثر ویژگی هایی دارد که برخورداری از آنها منجر به هویت بخشی و اثربخشی کار تیمی خواهد شد از جمله می توان به همکاری، پذیرش تفاوت ها، وفاداری و اعتماد اعضا به یکدیگر و رهبرشان، علاقه مندی به شکوفا شدن ظرفیت ها و توانایی های بالقوة اعضای گروه، مبادلۀ صحیح اطلاعات مربوط به کارگروه، انجام فعالیت های گروه در یک جو حمایتی، ارتباط ارزش ها و اهداف گروه با نیازها و عملکرد اعضای گروه، استفاده صحیح از منابع اشاره کرد.

بر اساس مطالعات صورت گرفته مواردی چون فقدان سیستم ارزیابی عملکرد، عدم آموزش کارگروهی به اعضا، شناخت ناکافی از محیط کاری سازمان، وجود تعارضات حل نشده در گروه و غیرقابل اندازه گیری بودن ا هداف، جزو مهمترین آسیب های کار تیمی محسوب می شوند.

صنعت انتقال نفت ایران ماموریت انتقال پایدار و ایمن نفت خام و فرآورده های نفتی برای تامین انرژی بخش های مختلف صنعت کشور و ارائه خدمات مخابرات صنعتی بر عهده دارد. در طول نیم قرن از شکل گیری این صنعت تلاش های زیادی در قالب گروه های کاری صورت گرفته است. تا اکنون متخصصین داخلی، خود عهده دار احداث، بهره برداری و انجام امور تعمیراتی خطوط لوله می باشند و این ارزش بنیادی سازمان برای تحقق اهداف خود محسوب می شود. دوازده منطقه عملیاتی با بیش از 14 هزار کیلومتر خطوط لوله، 49 مسیر، 110 مرکز انتقال، 56 تاسیسات و 9 ایستگاه فشارشکن نشانگر این است که ماهیت و جنس کار و فعالیت در شرکت، فنی و عملیاتی است و تا کنون برای پیشبرد و اجرای پروژه ها در راستای اهداف خود از گروه های کاری موقت به نحو مطلوبی استفاده کرده است اما وجود و یا زمینه های شکل گیری تیم موثر متناسب با ویژگی های ذکر شده در گستره فعالیت شرکت نیاز به کنکاش و بحث مفصل تری دارد.

در این میان روابط عمومی بعنوان یکی از واحدهای سازمانی شرکت تا کنون در حوزه های مختلف؛ امور فرهنگی و مطالعات اجتماعی، اطلاع رسانی، تولید مستندات رسانه ای و غیره برای تحقق اهداف سازمان گام های موثری برداشته است. اکنون با شرایط پیش آمده، متناسب با دستورالعمل های مقام عالی وزارت، تغییرات سازمانی، بهره گیری از تجارب چندین ساله، توانمندی های اعضای خود در کل سازمان، بهره مندی از امکانات و فناوری های نوین اطلاع رسانی و ارتباطی، ضرورت کار تیمی را در این واحد دوچندان کرده است.

تشکیل تیم های کاری موثر در بخش های مختلف رسانه ای، تحقیق و پژوهش، فرهنگی، اطلاع رسانی و غیره میزان کارایی این واحد سازمانی در تحقق هدف کلان سازمانی را بیش از پیش ارتقا خواهد داد.

در ادامه بعنوان پیشنهاد به بخشی از ظرفیت ها، توانمندی ها و زمینه های تشکیل تیم های موثر کاری در روابط‌عمومی اشاره می شود امیدوار است که مورد توجه متخصصین و اصحاب روابط عمومی قرار گیرد و این نوشتار بستری برای گفتگو و ارایه دیدگاه های ارزشمند ایشان در این زمینه فراهم نماید:

بهره گیری از منابع انسانی توانمند و امکانات داخلی شرکت در راستای تهیه و تولید مستندات رسانه ای پرمحتوا با محوریت؛ به تصویر کشیدن و اطلاع رسانی تلاش های پیدا و پنهان نیروی انسانی در طول شبانه روز. مستندسازی دانش و تجربه های آموزنده کارشناسان و کارکنان زبده پیرامون تولید، تعمیر و نگهداری سرمایه های فیزیکی شرکت.

به کارگیری نیروی انسانی متخصص روابط عمومی شرکت و تشریک مساعی با متخصصان سایر واحدهای مربوطه خصوصا معاونت پژوهش به منظور تولید، جمع آوری منابع علمی و کاربردی سازمان در راستای بومی سازی و تولید آثار ماندگار و قابل استناد در قالب نشر الکترونیک. استفاده از ظرفیت های فرهنگی و هنری کارکنان و خانواده های شرکت به منظور ترویج ارزش ها و حس تعلق سازمانی، ایجاد نشاط، اعتمادسازی، خودباوری و کاهش انواع آسیب ها و غیره.

منابع:
آهنچیان، محمدرضا و دیگران.(1396). مطالعه کیفی وضعیت تیم سازی و کار تیمی، فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، سال شش شماره پیاپی 21 صص 81 تا 120
جعفرپور، محمود.(1397).آسیب شناسی کار گروهی در سازمانهای کشور، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات مدیریت(بهبود و تحول)، سال بیست و هفتم، شماره 87 صفحات 75 تا 100
خیراندیش، مهدی و دیگران.(1394). مدل جامع عوامل مؤثر بر کارتیمی اثربخش در بستر سازمان و مقیاس های سنجش آن، فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، سال چهارم، شماره 3 شماره پیاپی 14
رازنهان، فیروز و دیگران.(1395). سنجش ظرفیت سازمان برای انجام کارتیمی، فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، سال پنجم، شماره سه شماره پیاپی 19 صص 51 تا 84
ویلن،سوزان.(1390).تیما ثربخش، ترجمه محمد سردار نیا، تهران، نشر لوح فکر