حرفه ای و تخصصی

 
شارا، علی میرسعید قاضی- من همیشه سازمان ها را به عنوان یک موجوداتی انسانی ـ مجازی تصور می کنم، انسان ها موجودات زنده مجازی هستند و باید زبان داشته باشند و حرف بزنند و گوش داشته باشند که دریافت کنند و بشنوند بنابراین فرض این ها موجوداتی مجازی و زنده هستند که مجبورند با ما ارتباط داشته باشند و لذا می توان گفت روابط عمومی سازمان ها نقش چشم و گوش را ایفا می کنند، وقتی تصور می کنیم که موجودی بدون زبان باشد حتی در صورت ادامه حیات نمی تواند زندگی خوبی داشته باشد، سازمان ها هم نمی توانند فعال باشند و نیروی خوبی داشته باشند. زمانی که ما وارد روابط عمومی شدیم یعنی در سال های 44 و 45 بیشتر وسایل ارتباطی نوشتاری بود، جزوه و کتابچه و نشریه و کتاب بود، ولی حالا که آمدیم جلوتر متنوع شده و تکنولوژی های ارتباطی بیشتر شده و مردم هم دگرگون شده اند، الان فرد به آن سادگی نمی تواند بنشیند یک کتاب یا یک مجله بخواند، دقت آن را ندارد مگر آنکه کتابی مشخص یا نشریه ای باشد که با انگیزه های فردی آن را بخواند، الان سلیقه مردم با توجه به شرایط زیستی امروز در برابر این صنعت بسیار بالا رفته است، ساختار روابط عمومی در دهه نخست خودش آنچنان پیچیده نبوده است اما امروز شرایط فرق می کند، شعروند امروز ترافیک و کامپیوتر و گرفتاری های روزمره وقتش را می گیرد. شما حجم کتاب های تبلیغ شده را ببینید آن زمان کتاب ها هزار صفحه ای بود، بعد شد 400 ـ 500 صفحه ای و الان غیر از کتاب های مرجع و رفرنس ها، حجم کتاب های ما کم شده و حداکثر به 170 صفحه رسیده است. آن زمان وقتی نویسنده ای کتاب 250 صفحه ای می نوشت فکر می کرد کارش بد است و احساس حقارت می کرد. الان یک کتاب 200 صفحه ای در کتاب فروشی ها کمتر پیدا می شود. الان کسی کتاب 800 صفحه ای نمی خرد و حداکثر ظرفیت کتاب خوانی یک خانواده 200 صفحه است و اگر موضوع خیلی جذاب باشد، به 180 صفحه می رسد، به گفته کتاب فروشان؛ مردم امروز به اجبار کتاب خریداری می کنند، آن هم کتاب های دانشگاهی و به اجبار استاد. زمانی بیان روابط عمومی، نشریه، جزوه و کتاب بود اما الان باید اقدامات دیگری که متناسب با سلیقه مردم هست را انجام داد، مخاطب می گوید اگر می خواهی برای من بنویسی دیدگاه خودت را فراموش کن، اگر می خواهی فکر کسب و کار باشی اندیشه مردم را بشناس، احساس آنها را درک کن زبان آنها را بفهم بعد حرفت را بگو، اندیشه من را دریاب، مخاطب این را فریاد می زند مهم اینست که مردم چه جور فکر می کنند. ما الان در یک شرایط خاصی برای برنامه ریزی قرار داریم، به خاطر همین باید به نحوی مسائل را بشکافیم، منابع فکری مردم را بندانید. الان باید بدانید زبان مردم چیست، زبانشان را بشناسیم بعد با آنها حرف بزنیم، ببینید هنرمندان ما چقدر در فکر زیباشناسی هستند، موقعی که می خواهید برای مردم بنویسید و فیلمی برایشان تهیه کنید که آنها را ببینند؛ باید با آنها همنشین شوید و باورهای آنها، توقعات، نگرانی ها، اضطراب های آنان را درک کنید. ولی امروزه خیلی از افراد وقتی کاری انجام می دهند با موبایلشان هم کار می کنند و همزمان وضعیت های دیگر را هم درک می کنند. شما اغلب باید مخاطب شناسی بکنید. دوم این که بعد از دو سه دهه باید نگاه کرد و اثربخش تر صحبت کرد و با مردم ارتباط برقرار کرد نه اینکه فقط ما پیام بدهیم، relations یعنی شمرده قدم برداریم و اعتمادسازی بکنیم. ما از اطلاع رسانی و از مرحله برقراری ارتباط گذشته ایم و باید در مخاطب اعتماد ایجاد کنیم و گام اول این اعتمادسازی نیز آنست که اول باید به حرف مخاطب گوش داده، توقعات، خواسته ها، انتظارات، منافع و باورهای مخاطب را بشناسیم و بعد متناسب با آن اخبار درست و صادقانه را که در خدمت همگان باشد بیان کنیم، منطق و حوزه کارهای وزارتخانه را برای ایجاد اعتنا بیان کنید و فقط حرف نزنیم، کارهای تبلیغاتی نکنیم و سازمان را بزک نکنیم، الان افراد از ابتدا و آنقدر با وسایل ارتباطی، کامپیوتر و اینترنت در تماس هستند که سطح آگاهی آنها بالا رفته و دیگر آن روش های قدیمی اطلاع رسانی به مردم و به دنبال رویدادها بودن فایده ندارد. در خصوص اهمیت اعتمادسازی موضوعی را که خودم در جریان سفر به یکی از کشورهای خارجی شاهد آن بودم ذکر می کنم؛ برای موضوع تغییر مسیر اتوبوس از یکی از خیابان های اصلی یک شهر آنها از ابتدا به طریق پیشنهاداتی که رسیده بود و از طریق سازمان ترافیک شهر حساسیت لازم را در مردم به وجود آوردند و این که نظر مردم در خصوص این تغییر مسیر چیست؟ تمام ایستگاه های اتوبوس نوشته بودند ما می خواهیم این مسیر را عوض کنیم، نظر شما چیست؟ و وقتی در مردم این احساس ایجاد شد که نظرات آنها تا این حد اهمیت دارد نظرسنجی انجام شد.
 
این روش در کشور ما ضعیف هست و مردم ما علاقه مند به حضور در این عرصه نیستند، پس ما باید کاری کنیم مردم در این مباحث مشارکت کنند. آنها آمدند جلساتی در تالار شهر برگزار کردند و اعلام کردند که افراد نظراتشان را در آنجا بیان کنند، کسانی که مسیرهای جایگزین را در نظر دارند پیشنهاداتشان را ارائه کنند، آنها سه جلسه برگزار کردند و بدین ترتیب روابط عمومی سعی کرد با مخاطبین خودش ایجاد ارتباط بکند، بعد از اینکه شورای شهر تصمیم نهایی را گرفت باز هم تصمیم را از طریق رادیو و تلویزیون و مطبوعات به اطلاع همه رساندند که نتیجه مطالعاتمان چیست، یعنی روابط عمومی دوش به دوش این پروژه تخصصی و حتی جلوتر از آن حرکت کرد و قبل ار آن که این پروژه اجرایی شروع بشود روابط عمومی کار آماده سازی را انجام دادو خوب هم انجام شد، مراسم بزرگی گرفتند و با رژه ماشین های دهه 20 در طول مسیر مورد نظر که بسیار جالب و جذابی بود کار اجرایی کردند. یعنی همدوش، هم راستای اجرای یک پروژه، روابط عمومی پیشنهادات مردم را جمع آوری کرد و بعد از اخذ تصمیم آنها را به ذینفعان اطلاع داد و بعد آن کار اجرایی شد، یعنی در ابتدا با اعتمادسازی کار را شروع کردند. این کار یک روابط عمومی برنامه محور می خواهد، یعنی هر اقدام و فعالیتش باید متکی به یک برنامه باشد. روابط عمومی ای که به روزمرگی دچار شود و در دوره کوتاه مدت و دراز مدت دنبال رویدادها بدود و فقط این ها را روایت کند این روابط عمومی فعال نیست، فقط اطلاع رسانی می کند در حالیکه الان روابط عمومی باید به صورت نظام مند اعتمادسازی کند.
 
روابط عمومی برنامه محور با انجام زیرساخت های لازم برنامه خود را اجرایی می کند، هر کارش را براساس حیطه اختیاراتش انجام می دهد؛ پرسشنامه را به نحوی علمی تدوین می کند، جلسات را به صورت تخصصی و با حضور و مشارکت همه ذینفعان و دریافت نظراتشان برگزار می کند، مسایل و اقدامات صورت گرفته در نشریه درج می شود و الی آخر یعنی یک روابط عمومی برنامه مجور که در عین حال روابط عمومی تکنیک محور نیز هست، یعنی هر تکنیک آن براساس این حرفه یا تخصص است. حدود یک ماه پیش در جلسه ای که اکثر کارشناسان روابط عمومی حضور داشتند، مدیرانی در مورد جبهه صحبت کردند که برای من بسیار سودمند و جالب بود در این جلسه یکی از دوستان بسیار زیبا و تخصصی صحبت کرد وی در طول گفتارشان اصطلاحات تخصصی روابط عمومی و مدیریتی را به جا استفاده می کردند. آدمی که حرفه ای نباشد زبان، مفاهیم و اصطلاحات این حرفه را نمی داند، به حرف هایش هم وقتی نگاه کنید می بینید درست نیست، اما وقتی فردی می آید صحبت می کند که از بین 200 کلمه 20 کلمه اش تخصصی است و درست و صحیح صحبت می کند این نشان می دهد دانش مدیریت را می داند و ترکیب مدیریتی و واژه ها را می شناسد و از آنها درست استفاده می کند، وقتی ما می خواهیم روابط عمومی تخصصی باشد به معنای نهایت اثرگذاری و موفقیت در بیان اهداف است. من به دوستان و کارشناسان روابط عمومی توصیه می کنم وقتی وارد یک بحث مدیریتی می شوید اصطلاحات آن را بشناسید و آنها را درست به کار ببرید. شما سر و کارتان با واژه و کلمه است و باید آنها را با کمک زبان و ادبیات درست به کار ببرید. در مورد مطالب تخصصی نمی شود کلمات عام را به کار برد این ها برای بیان مطالب عامه هست، اگر از یک فروشنده نیازهایی را بخواهید، از کلمات عام می توان استفاده کرد اما در مورد یک پزشک این طور نیست، موقعی که ادبیات و مفاهیم و واژگان خاص یک رشته را به کار می بریم همه چیز تغییر می کند، وقتی روان و جاری صحبت می کنیم یعنی واژه را می شناسیم اما وقتی من من کنیم همه چیز تغییر می کند.