شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)-|| در مطالعات آینده، آینده به دو حوزه کلی تقسیم می شود: آینده حدوثی و آینده احداثی. آینده حدوثی، آینده ای است که نتیجه طبیعی وضعیت اکنون، در اثر تغییرات طبیعی است. تغییرات طبیعی، یعنی آن تغییراتی که بدون فاعلیت و دخالت عامل انسانی رخ می دهند. تبیین این آینده را "پیش نگری" یا "آینده نگری" می خوانند.

در مقابل این نگاه، آینده احداثی طرح می شود؛ یعنی آینده ای که با دخالت و فاعلیت انسان، صورت گرفته و ساخته می شود. تبیین این نوع از آینده را "پیش نگاری" یا "آینده نگاری" می خوانند.

تبیین آینده از هر دوی این مناظر، در مطالعات آینده، بسیار حیاتی و مهم است. این دو رویکرد، از مطالعه آینده رویکردهای آکادمیک هستند که به صورت رسمی و در مراکز آکادمیک، آموزش داده می شوند اما رویکرد سومی نیز وجود دارد که در ساحت آموزش غیررسمی، موضوعیت دارد و بر پایه آینده تصوری، ظهور یافته است. مطالعه آینده از این حیث، "تصویرسازی" است و عموما در حوزه رسانه های جدید و در جهت عمومی سازی یک تصویر از آینده، و ذیل روش کلی "تخیل علم"، صورت می گیرد. (ماهنامه گفتمان الگو، محمد شمس الدینی: 1395)

بنابراین مطالعه آینده ها یا آینده پژوهی دو رویکرد اساسی و مهم دارد:
 آینده نگری
 آینده نگاری

همانگونه که از مفاهیم و ترجمه این دو لغت بر می آید، آینده نگری یا پیش بینی کمی مفعولانه به نظر می رسد و بیشتر در پی کشف و پیش بینی آینده و دیدن آنچه در آینده رخ خواهد داد می باشد و این گونه در آینده پژوهی معاصر از آن یاد می شود؛ حال آنکه آینده نگاری در پی نگاشت آینده است. تلاش خلاقانه و فعالانه به دنبال ساخت آینده مطلوب است و نه فقط کشف و نگرش در آن. در واقع آینده پژوه در هنگام آینده نگاری، پا را از پیش بینی فراتر می نهد و به دنبال خلق آینده مطلوب گام بر می دارد، یعنی از میان آینده های ممکن، محتمل و مطلوب سعی بر آفرینش آینده مطلوب دارد.

آینده پژوه به هنگام آینده نگری با تلاش برای شناسایی سیگنالها و حتی رمزگشایی آنها در پی یافتن و پی بردن به امور آتی است و به منظور جلوگیری از عدم قطعیت های آینده از آینده نگری بهره می برد. حال آنکه کلید کلمه آینده-

نگاری در قسمت دوم آن است که اشاره به شکل دادن و ایجاد و نگاشت آینده دارد. البته باید یادآور شد که این دو مفهوم اصلی در آینده پژوهی حتما باید در کنار هم وجود داشته باشند و مکمل یکدیگرند.

در واقع آینده نگری از تقابل دو پایه فلسفی "چشم انداز پردازانه" و "اکتشافی" بوجود آمده، ولی آینده نگاری از تقابل دو پایه فلسفی "چشم انداز پردازانه" و "تجویزی یا هنجاری" به وجود آمده است. جمله زیر، این ارتباط عمیق بین این دو رویکرد مهم را بهتر نمایان می سازد:

"بهترین راه پیش بینی آینده، ساختن آن است" (مرکز آموزش و پژوهش های توسعه و آینده نگری)

پس تعریف آینده اندیشی چه می شود؟
آینده اندیشی، عبارت است از توانایی ایجاد و حفظ یک چشم انداز جامع و عملی از آینده برای اتخاذ برنامه های کارآمد در حوزه هایی چون:
• شناسایی موقعیت های ناسازگار و شگفتی سازها؛
• تدوین و توسعه سیاستها؛
• شکل دهی به راهبردها؛
• مطالعه و بررسی بازارها و فرصتها؛
• محصولات و خدمات جدید؛
• مدلسازی؛
• پیش بینی؛
• شبیه سازی؛
• تحلیل روند؛
• روش دلفی؛
• تحلیل ریخت شناسی؛
• منطق موقعیت؛