شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- زمین لرزه ساعت 26/5 دقیقه بامداد 5 دیماه 1382 بود که شهر بم را لزاند و عده کثیری از هموطنانمان کشته و زخمی شدند.

درآن زمان اخبار تنها از طریق رسانه های ارتباط جمعی ، روزنامه های سراسری وسایتهای خبری به اطلاع عموم مردم می رسید اخباری که شاید عمق فاجعه را آن طور که بود نشان نمیداد وکمک ها تنها از طریق هلال احمر ویا سازمانهای خیریه به نیازمندان ارسال میشد دراین شرایط دولت حتی از کمک های انجمنهای خیریه هم استقبال نمود وبخشی از امداد ونجات به گروه های خارجی محول شد و کمک های هموطنان به دلیل عدم انتشار عمق فاجعه بسیار اندک به نظر می رسید که همین امر باعث بروزشایعات مختلفی در این زمینه شد.

زلزله دیگری در ساعت ۲۱ و ۴۸ دقیقه شامگاه روز یکشنبه، ۲۱ آبان ماه در ۳۰ کیلومتری شمال غرب "سرپل ذهاب" و ۳۲ کیلومتری جنوب غرب "حلبچه" در ناحیه مرزی ایران و عراق و در داخل خاک عراق رخ داد شایعات بی اساسی که در زلزله بم منتشر شد، این بار نیز درباره زلزله کرمانشاه در فضای مجازی دست به دست شد. طبیعی نبودن زلزله و انجام آزمایشات و انفجارات اتمی و هسته‌ای بود که این خبر شایعه و بی اساس بود؛ چرا که به گفته همه محققان زلزله شناسی نوع زلزله‌های ناشی از زلزله‌های طبیعی با زلزله‌های ناشی از آزمایشات هسته‌ای و نظامی متفاوت است، ضمن آنکه هزاران دستگاه لرزه‌نگاری این زلزله را طبیعی ثبت کرده‌اند.

از دیگر شایعات میتوان به پیش بینی زلزله در 4 سال قبل اشاره نمود که توسط سازمان زمین‌شناسی آمریکا در ۲۰۱۳ صورت گرفته و یا افراد دیگری این زلزله را پیش‌بینی کرده‌اند و از قبل اعلام کرده بودند.

دکتر مهدی زارع، عضو هیات علمی پژوهشگاه زلزله در این زمینه یادآور شد: اگر انفجار بود، در دقایق اولیه از سوی تمام مراکز بین المللی زلزله‌شناسی اعلام می‌شد که این اتفاق انفجار بوده نه زلزله طبیعی، ضمن آنکه وی در عین حال تاکید کرد: نه در ایران و نه در هیچ جای دنیا روشی برای پیش‌بینی زلزله وجود ندارد.

سوال :چرا هیچ منبعی برای اطلاع رسانی دقیق این بحرانها درکشور وجود ندارد وچرا در بحرانها عمق فاجعه به نحوی شایسته بیان نمی شود با وجود اینکه بلایای طبیعی امریست غیر ارادی و در به وجود آمدن چنین بلایائی هیچ مرجع وسازمان ویا دولتی مقصر نیست .

علت چیست ، پاسخ را میتوان دردوبخش خلاصه کرد.:

اول اینکه دولت هیچ برنامه ای تدوین شده برای مدیریت بحران پیش بینی نکرده و انتشار خبر و اطلاع رسانی ازعمق فاجعه ، ایجاد توقع بیشتر هموطنان از دولت را در پی خواهد داشت ودوم اینکه انتشار اخبار وعدم مدیریت خوب دولت در بحرانی مانند زلزله کرمانشاه باعث ایجاد تشکلهای خودجوش هموطنان برای ارسال کمکها می گردد.

دراین میان قدرت شبکه های اجتماعی باردیگر اثبات کرد میتواند سریعترین راه برای ارسال اخبار و تصاویر باشد . هرفردی که در حادثه حضورداشت تصاویری تهیه میکرد ودرشبکه های اجتماعی قرار میداد ودراندک زمانی در تمامی شبکه های اجتماعی دست به دست انتشار می یافت حال ممکن بود این تصاویر واقعی و یا مربوط به زلزله های قبل باشد و یا این تصاویر ازسوی افراد حاضردر حادثه و یا فرد یا گروه های معاند کشور منتشر شود فرقی نمیکند انتشار تصاویر صورت گرفته تاثیرخودرا دراذهان جامعه گذارده است حال چه مقدار هزینه وانرژی وزمان لازم است تا موضوع را جبران کند .

حال بایستی به این نکته توجه داشت ، افراد و بازماندگان زلزله زده کرمانشاه از طریق انتشار اخبار و تصاویر دردناک در شبکه های اجتماعی به منظور دریافت کمک های مردمی باعث ایجاد همگرائی بیشتر هموطنان در جای جای کشورمان شوند و با تشکیل کمپین های خودجوش از سوی اقشارمختلف جامعه نظیر هنرمندان ، ورزشکاران ، رانندگان ، دانشجویان وغیره ... بخشی از نیازهای هموطنان آسیب دیده را تهیه وارسال نمایند.

چراکه تصورمیکنند اخبار واطلاعات منتشرشده در شبکه های اجتماعی به واقعیت نزدیکتر است و می بایست خود اقدام به جمع آوری و ارسال وتوضیح این کمک ها به نقاط زلزله زده نمایند درصورتیکه از این ابزار (شبکه های اجتماعی) ونیز یاری این اقشار میتوانستیم برای ارتقاء بیشتر اعتماد ملی به دولت استفاده نمود و باهماهنگی سازمانهای مسول وحرفه ای در امر کمک رسانی نظیر هلال احمر ، ارتش وسپاه در مدیریت توزیع این کمکها نقش بسزائی ایفا کرد تادرنتیجه از ایجاد مشکلات به وجود آمده نظیر ترافیک و ازدحام جلوگیری شود .

پس بنابه پژوهش دکتر احمد توکلی با عنوان "نظریه‌های ارتباطات و بحران"نتیجه میگیریم برای جلوگیری از بروزهرگونه ابهام میان مردم جامعه به موارد ذیل می بایست توجه شود:

1- تعیین فردی به عنوان فرد سخنگو و همکار مساعدی که بتواند 24 ساعته در دسترس رسانه باشد. این افراد باید از مقام‌های ارشد بوده و برای رسانه شناخته شده باشند.

2- در هنگام بحران باید به سرعت عمل کرد باید در همه اوقات برای رسانه‌ها مفید واقع شد و به هیچ وجه نباید برای آنها نقش بازی کرد در عوض باید اخبار را به همه رسانه‌ها داد تا انحصاری عمل نشود.

3- فراهم آوردن امکان دسترسی آسان رسانه‌ها به ناحیه بحرانی. کاری که انجام می‌دهید کار برای رسانه‌هاست پس بهتر است آنها را در کنار خود داشته باشید.

4-هنگامی که وقوع بحران برای همه روشن است سعی نکنید آن را تکذیب کنید، در چنین مواقعی سکوت نشان دهنده این است که شما چیزی را از دیگران مخفی می‌کنید و این امر باعث انتشار شایعات می گردد .

5-تا زمان اطلاع خانواده‌های قربانیان اطلاعات خاصی درباره آنان منتشر نکنید.

6- کاری انجام دهید که بتواند مایه تسلی خاطر و حمایت از مردم و جامعه باشد.

7- در صورت امکان یک مرکز رسانه‌ای مجهز احداث کنید.

8- کارکنان، مشتریان، عرضه کنندگان، رهبران جامعه و ذینفعان را در جریان پیشرفت کارتان بگذارید.

9- برنامه‌ای برای نظارت بر رسانه‌ها در زمان بحران تدوین کنید.

10-از کسانی که شما و افرادتان را یاری کرده‌اند قدردانی و تشکر کنید.