شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)، هرچه ارزان‏تر کاربران راضی ‏تر. این همه توصیفی است که می‏ شود برای جلب نظرکاربران اینترنت در ایران عنوان کرد. کاربرانی که هر از چندگاهی با انتشار آمار جایگاه ایران در جدول مقایسه‏ای وضعیت اینترنت کشورها، شرایط‌شان را هم از نظر سرعت و هم قیمت با کشورهای پیشرو مقایسه می‏کنند. اگرچه نمی‏توان بخشی از این طیف همیشه ناراضی را راضی کرد، اما حالا بر مبنای ترویج این تفکر است که وزارت ارتباطات می‏خواهد بستری را مهیا کند که در فاز اول دسترسی به محتوای داخلی که بر بسترهای داخلی ارائه می‏شوند، هم ارزان‏تر و هم راحت‏تر شود. سیاستی که این پاداش را به کاربران می‏دهد، درصورتی که بخواهند از محتوای داخل استفاده کنند می‏توانند نصف بهای تعرفه‏ای که در گذشته به اپراتورها و شرکت‏های اینترنتی که مشترکشان هستند، پرداخت کنند. با وجود اینکه این مصوبه چندی پیش از سوی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی صادر و در اوایل اسفندماه ۹۵ به تمامی اپراتورها ابلاغ شد، اما همچنان برخی گزارش‏ها نشان می‏دهد که این تعرفه از سوی اپراتورها و نیز شرکت‏های اینترنتی به‏صورت جسته و گریخته رعایت نشده و اغلب بسته‏های حجمی تعیین کرده‏اند که کاربران تنها با خرید آنهاست که مشمول این تخفیف می‏شوند. همچنین برخی از اپراتورها با اجرای آن در بخش اینترنت آزاد سعی کرده‏اند تا این تخفیف را برای آن دسته از کاربرانی که از اینترنت آزاد استفاده می‏کنند اعمال کنند و هنوز هم نحوه محاسبه این اعداد و ارقام مشخص نیست.

این موضوع ناشی از آن است که اپراتورها می‏گویند: پیش از این با تخصیص بسته‏های اینترنتی ارزان‏تر به کاربرانشان این تخفیف را اعمال کرده‏اند و لزومی به اجرای مصوبه سازمان تنظیم مقررات نمی‏بینند. مصوبه‏ای که برخی از کارشناسان معتقدند تحمیلی و دستوری است. اما سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در پاسخ به «دنیای اقتصاد» درباره این ابهامات به مصوبات کاهش تعرفه پنهای باند بین‏الملل اشاره می‏کند. بر اساس اعلام این سازمان، مطابق با مصوبات شماره‏های 2،3 و 4 جلسه 237 کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، تعرفه پهنای باند بین‏الملل و همچنین تعرفه انتقال برای اپراتورها نسبت به قبل کاهش یافته است. بنابراین با توجه به کاهش تعرفه عمده‏فروشی پهنای باند اینترنت و انتقال، کمیسیون سقف تعرفه خدمات دسترسی به اینترنت برای مشترکین ثابت را طی مصوبه 1-237 و نیز سقف تعرفه خدمات داده تلفن همراه برای مشترکان سیار را طی مصوبه 5-237 کاهش داده است، بنابراین، این کاهش قیمت در سقف تعرفه‏های مصوب، قاعدتا باید در ارائه خدمت اینترنت به کاربر نهایی در تمامی انواع ارائه خدمات از قبیل فروش بسته یا مصرف آزاد اعمال ‏شود.

بر اساس اعلام روابط عمومی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی دستورالعمل کاهش نرخ تعرفه پهنای باند به شرکت‏های ارائه دهنده خدمات اینترنتی ابلاغ شده و در مورد تخفیف سایت‌های مشخص، تمامی اپراتورها موظفند که برای کل ترافیک با منشأ داخلی تعرفه ترجیحی را اعمال کنند، اما به دلیل گستردگی و مشکلات اجرایی در مرحله اول، مقرر شده است که اپراتورها برای سایت‌های داخلی که از نظر فنی مشکل ندارند این تعرفه را اعمال کنند و مشکلات خود را برای عدم اعمال تعرفه برای سایر سایت‌ها به سازمان گزارش دهند.در حال حاضر اپراتورها بر اساس این دستورالعمل تعدادی سایت را اعلام کرده‏اند و درخصوص مشکلات فنی موضوع را به سازمان منعکس کرده‏اند که بر این اساس دستورالعمل‏های تکمیلی در حال تدوین است و به محض نهایی شدن ابلاغ و درخصوص اجرای آن نظارت خواهد شد. این سازمان می‏افزاید: «در راستای تحقق الزامات حاکم بر شبکه ملی اطلاعات و تفکیک ترافیک داخلی از ترافیک بین‏الملل، کمیسیون طی مصوبه شماره 1-251 سقف تعرفه ترافیک داخلی را 50 درصد سقف تعرفه داده بین‏الملل تعیین کرده است و اپراتورها موظفند تعرفه ترجیحی را به تمامی ترافیک واجد شرایط میزبانی شده در داخل کشور اعمال کنند و البته وجود هرگونه مشکل برای اجرا درخصوص برخی ترافیک‏ها را باید به سازمان منعکس کنند.

اما یکی از ابهامات در شناسایی ترافیک داخل و سایت‌های مشمول این تخفیف است که سازمان تنظیم و مقررات رادیویی اعلام می‏کند تاکنون فهرستی را به‏عنوان فهرست سایت‌های صاحب محتوای داخل به اپراتورها اعلام نداشته است.  برای شفاف شدن موضوع، پیش‏نویس دستورالعمل شناسایی ترافیک داخل تهیه و برای اخذ نظرات به دارندگان پروانه ارسال شد.به گفته مسوولان این سازمان اما اتخاذ این سیاست بدون اعمال فشار و تحمیلی بوده است. «به هیچ عنوان ارزان کردن اینترنت به‏صورت تحمیل بر اپراتورها و بدون در نظر گرفتن هرگونه پیش فرض لازم انجام نشده است، به گونه‏ای که ضمن کاهش برخی هزینه‏ها (هزینه پهنای باند بین‏الملل و انتقال) از اپراتور، IP ترانزیت داخلی نیز از سوی شرکت ارتباطات زیرساخت ایجاد شده است که از طریق آن محتوای داخلی که از مسیر غیر IXP به اپراتورها می‏رسد با میزان تعرفه 1/ 0 تعرفه اینترنت، محاسبه می‏شود.  با توجه به تعرفه‏های ارائه شده از سوی اپراتورها هم در بخش ثابت و هم در بخش موبایل، کاملا رویکرد به سمت ارائه قیمت پایین‏تر از طریق طرح‌های تشویقی و حتی طرح‏های عادی قابل ملاحظه است.»

اخطار و هشدار

کاربران اما طیف خوشحال این ارزانی هستند و حالا از میان همان‏ها افرادی وجود دارند که پس از ابلاغ این مصوبات نسبت به رعایت نکردن آن از سوی اپراتورها و شرکت‏های تحت اشتراکشان اعتراض دارند. بر همین اساس هم بود که چندی پیش معاون سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به این شرکت‏ها و اپراتورها اخطار داد. اینکه این اپراتورها پس از این تخلف چطور و چگونه جریمه خواهند شد هنوز مشخص نیست، اما حسین فلاح جوشقانی با اشاره به اخطار به ایرانسل و همراه اول برای کاهش تعرفه اینترنت داخلی اعلام کرد که پس از ابلاغ این مصوبه که اواخر اسفندماه ۹۵ به شرکت‏های اینترنتی انجام شد تقریبا تمامی شرکت‏های اینترنتی و اپراتورهای اینترنت ثابت (FCP) این مصوبه را اجرایی کرده و برای ۱۰۰ تا ۲۰۰ سایت داخلی پربازدید که خودشان به ما معرفی کردند، این تعرفه را اعمال کردند.  به گفته او تنها شرکت مخابرات ایران و اپراتور اینترنتی‏های وب آن را اجرایی نکردند که براساس پروانه به آنها تذکر و اخطار داده شد.» او اظهار کرد: «همچنین مصوبه تفکیک ترافیک داخل از خارج و کاهش ۵۰ درصدی تعرفه اینترنت داخلی در حوزه دیتای موبایل، تنها توسط اپراتور رایتل انجام شده است؛ اما دو اپراتور ایرانسل و همراه اول این مصوبه را به‏صورت کامل اجرا نکرده‏اند.»

به گفته جوشقانی ایرانسل و همراه اول گفته‏اند که از نظر فنی مشکل دارند و این مصوبه را تنها برای مصرف آزاد ترافیک داخلی و خارج از خرید بسته اینترنتی اجرایی کرده‏اند، البته قول داده‏اند که با رفع مسائل فنی ازجمله ارتقای سیستم صورت حسابگیری (بیلینگ) این مصوبه را هرچه سریع‏تر اجرایی کنند. در هر حال ما به این دو اپراتور موبایل نیز اخطار داده ایم؛ چرا که بالغ بر ۴۰ روز است که از زمان اجرای مصوبه گذشته است؛ اما نتوانسته‏اند آن را به‏طور کامل اجرایی کنند، البته مشکلات فنی خود را در جلسات شبکه ملی اطلاعات عنوان کرده‏اند که امیدوارم به زودی این اقدام صورت گیرد. با وجود آنکه گفته می‏شود در رقابت برای کاهش نرخ تعرفه اینترنت داخل هنوز هم نمی‏توان به دلیل کمبود محتوای داخلی و جذاب برنده‏ای برای این مسابقه تعیین کرد اما این امیدواری وجود دارد که با بازگذاشتن دست سازندگان محتوا و دسترسی راحت‏تر به این اطلاعات فرهنگ ترویج و استفاده از شبکه‏های داخلی مطلوب، فراگیر شود.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد - شماره 4051