شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- 29 شهریور سال 1327 (19 سپتامبر 1948) مصوبه شورای وزیران کابینه عبدالحسین هژیر با سه هفته تاخیر برای اجرا به ناشران روزنامه های عمومی (حرفه ای) ایران ابلاغ شد. آیین نامه تازه هشتم شهریور به تصویب شورای وزیران کابینه هژیر رسیده بود.

طبق این آیین نامه که در مقدمه آن تاکید شده بود که برپایه اصول ژورنالیسم حرفه ای و با هدف، قراردادن روزنامه نگاری ایران در بستر استاندارد جهانی ژورنالیسم تدوین شده است، حقوق بگیران سازمانهای دولتی تا زمانی که شاغل می بودند نمی توانستند سردبیر و یا عضو تحریریه نشریات عمومی (غیرتخصصی و غیرحزبی) باشند ولی پرداخت حق الزحمه ترجمه و حق التحریر مقاله به این شرط که در ساعات غیر اداری انشاء (نگارش) شده بود بلامانع بود. در ابلاغیه دولت آمده بود که مقررات تازه از اول مهر ماه (سال 1327 هجری) به اجرا در خواهد آمد.

هژیر نخست وزیر وقت همان روز در توجیه این مصوبه که تا پیروزی انقلاب با جزیی تغییر اجرا می شد در یک نطق رادیویی گفت که بسیار دیده شده که خبرنگار و یا دبیر یک حوزه خبری، کارمند همان وزارتخانه و دستگاه دولتی است و این، یک روزنامه نگاری سالم و بی طرفانه نیست و این مصوبه برای خدمت به مطبوعات حرفه ای است که باید بی طرف باشند، نه بر ضد آنها. [اینک ـ از سال سوم پس از انقلاب به این سوی ـ بیشتر آنانکه در نشریات کار می کنند کارمند دولت هستند و یا شغل دیگری هم دارند و تهران دارای چند روزنامه دولتی شده است. چند ماه پس از تغییر نظام در ایران، هر روزنامه نگار که قبلا به دعوت یک سازمان دولتی با بلیت هوایی ارسالی، به سفر مطبوعاتی (بعضا همراه وزیر و یا نخست وزیر) رفته بود و یا اینکه پس از انجام مصاحبه به ناهار دعوت شده بود، رشوه گیرنده اعلام و برکنار شده بود. روزی نبود که بر در و دیوار ساختمان روزنامه های تهران نام این روزنامه نگاران را نچسبانند و امروزه، روسای جمهوری ایران به روزنامه نگاران پاداش نقدی، لپ تاب و ... می دهند و به روزنامه ها کمک مالی.].

هژیر در آن نطق رادیویی توجیهی خود همچنین گفته بود که قانون مطبوعات با هدف ارتقاء کیفیت نشریات عمومی و به صورت حرفه ای واقعی درآوردن آنها بزودی اصلاح خواهد شد و مفاد این آیین نامه [آیین نامه مصوب شهریور 1327] بعدا بر قانون [اصلاح شده] مطبوعات اضافه خواهد شد.

رعایت قانون مطبوعات وعده داده شده هژیر، قانون مطبوعات مصوب سال 1334 و اصلاحیه های بعدی آن تا تصویب قانون تازه مطبوعات (مصوب سال 1364) ادامه داشت.

قانون مطبوعات مصوب سال 1334، دادن مجوز انتشار نشریه به حقوق بگیر دولتی شاغل را نیز (جز نشریه تخصصی) منع کرده بود که این مورد نیز در قانون مطبوعات سال 1364 دیده نمی شود. اصحاب نظر یکی از ضعف های ژورنالیسم جاری ایران را فقدان همین موارد دانسته اند.

در سالهای 1339 تا 1341 در اجرای آیین نامه مصوب سال 1327 کابینه هژیر سختگیری بیشتری شد و کارت روزنامه نگاران ـ حتی روزنامه نگاران فری لنس (حق التحریری) که به هر طریق از صندوق دولت دریافتی داشتند لغو شد که سپهبد عزیزی وزیر کشور (وزیر وقت) که این وزارت امور مطبوعات را به دست داشت پس از مشورت با وزارت دادگستری و کمیسیونهای قضایی مجلسین و حقوقدانان نظر داد که ادامه انتشار مطالب حقوق بگیران سازمانهای عمومی در مطبوعات حرفه ای چنانچه به صورت «روزنامه نگار آزاد = فری لنس» عمل کنند و حق التحریر بگیر باشند حتی حق التحریر ثابت، ناقض آیین نامه ضمیمه قانون مطبوعات نیست زیرا که نمی شود افراد را از نوشتن مانع شد ولی حقوق بگیران از دستگاههای دولتی و شهرداری ها نباید در نشریات عمومی دارای مسئولیت (مقام تحریری و اداری) باشند. با این نظر که به صورت بخشنامه رسمی درآمده بود بحران رفع شد!.

قبلا و در آبانماه 1334 به پیشنهاد نصرت الله معینان (معاون نخست وزیر و مسئول انتشارات و رادیو) و تصویب هیات وزیران، بکار گرفتن حقوق بگیران دولت برای اجرای برنامه های هنری و رادیویی و نیز ترجمه و نوشتن خبر و تفسیر برای خبرگزاری پارس به صورت جلسه ای (پرداخت ارزش کار، بلافاصله پس از انجام آن) آزاد شده بود.

با توجه به آیین نامه شهریور سال 1327 (مصوب شورای وزیران کابینه هژیر)، قانون مطبوعات مصوب سال 1334 دادن پروانه انتشار نشریه حرفه ای را به کارمند شاغل و حقوق بگیر دولت ممنوع کرده بود.

منبع: www.iranianshistoryonthisday.com