شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)، برای من مهم نیست که در یک مصاحبه شغلی رد شوم (حداقل فعلا مهم نیست چون اولین‌بار است که بعد از مدت‌ها دنبال یک شغل جدید می‌گردم). آنچه مرا آزار می‌دهد این است که پس از اتمام مصاحبه، از فرد مصاحبه‌کننده هیچ بازخوردی دریافت نمی‌کنم. وقتی به من نگویند که کجای کارم ایراد داشته و دلیل رد شدنم چه بوده است، چطور می‌توانم اشکالات خودم را رفع کنم؟

به نظر تو بهتر نیست که کارفرمایان، بعد از انجام مصاحبه به ما بازخورد ارائه دهند؟ هرچه باشد ما نهایت سعی خود را کرده‌ایم تا به بهترین شکل ممکن در مصاحبه ظاهر شویم و این حق ماست که بدانیم نقاط قوت و ضعف ما چه بوده است.

با تشکر، نیکولا

پاسخ. من معتقدم که کارفرمایان، در برابر متقاضیان کار سه مسوولیت مهم دارند که البته اغلب از انجام آن شانه خالی می‌کنند:

۱. یک پاسخ مثبت یا منفی کاملا قاطعانه به این شکل: «بله، ما مایلیم دوباره شما را ملاقات کنیم» یا «خیر». باید در کمتر از چهار روز به متقاضی اطلاع داده شود که قبول شده است یا خیر.

۲. پیش از مصاحبه حضوری، متقاضیان کار باید بداند که میزان حقوق پرداختی حدودا چقدر است (ایده‌آل‌ترین حالت آن است که میزان حقوق شغل مربوطه را در آگهی استخدام ذکر کنند).

۳. ادب حکم می‌کند که طی فرآیند مصاحبه، کارفرما متکلم وحده نباشد و به متقاضی کار نیز فرصت داده شود تا اگر سوالی دارد آن را مطرح کند.

همان‌طور که می‌بینی در لیست بالا به موضوع «ارائه بازخورد به متقاضیان کار» اشاره‌ای نکرده‌ام چون به نظر من بهتر است متقاضی نداند که چرا در مصاحبه رد شده است. اما چرا؟

دلیلش این نیست که متقاضی کار، تحمل شنیدن انتقاد را ندارد یا ممکن است بلافاصله وکیل بگیرد و از تک تک شرکت‌هایی که او را استخدام نکرده‌اند، شکایت کند. وقتی از کارشناسان منابع انسانی می‌پرسم که چرا به مصاحبه‌شوندگان بازخورد نمی‌دهند، می‌گویند: «مردم این روزها برای هر اتفاق ساده‌ای وکیل می‌گیرند و شکایت می‌کنند». اما من این ادعا را باور نمی‌کنم. به نظرم خنده‌دار است. شکایت از یک سازمان یا کارفرما، آن‌هم به‌دلیل آنکه کسی را در مصاحبه رد کرده است آنقدر فرآیند دشواری است (یا حتی غیرممکن) که بسیاری از جویندگان کار ترجیح می‌دهند به جای آنکه وقت خود را برای کشاندن کسی به دادگاه تلف کنند، آن را صرف پیدا کردن یک شغل دیگر کنند.از طرفی، فرآیند تصمیم‌گیری و گزینش نیرو یک فرآیند قطعی و از پیش تعریف شده نیست که به سادگی قابل توضیح باشد.

چه حسی پیدا می‌کنی اگر مدیر منابع انسانی به تو بگوید: «نیکولا! ما تو را دوست داریم و از آشنایی با تو واقعا خوشحال شدیم اما کسی که در مصاحبه قبول شد، از زاویه بهتری به این شغل نگاه می‌کرد و درک بهتری از مشکلات و مسائل ما داشت»؟

احتمالا از شنیدن این حرف‌ها ناراحت می‌شوی. ممکن است فکر کنی که تصمیم آنها بی‌طرفانه نبوده است اما فراموش نکن که فرآیند استخدام، اساسا جانبدارانه است و باید باشد، چراکه در یک اقتصاد دانش‌محور (Knowledge Economy)، برای گزینش یک فرد، معیارهای مشخص و از پیش تعیین شده‌ای وجود ندارد و برای انتخاب نیروی کار، باید تمامی جوانب بررسی شود.

من برای آنکه از بین دو متقاضی یکی را استخدام کنم خیلی وسواس به خرج می‌دهم. گاهی یک نفر را تنها به این دلیل انتخاب می‌کنم که یک نامه تشکر هوشمندانه برایم فرستاده یا سابقا با شرکت‌هایی همکاری کرده که شرکای تجاری یا طرف قرارداد ما هستند. این اطلاعات کاملا محرمانه است. به عنوان یک مدیر منابع انسانی من اجازه ندارم بگویم «من آقای ایکس را انتخاب کردم به این دلیل که شرکای تجاری ما او را ضمانت کردند اما متاسفانه هیچ‌کس تو را ضمانت نکرد». شاید تعجب کنی اما به هر حال اطلاعاتی که من از آن شرکت‌ها گرفته‌ام، در تصمیم‌گیری‌ام تاثیر دارد. پس از یک مصاحبه شغلی ناموفق، مدتی طول می‌کشد تا این تجربه بد را فراموش کنی اما کارفرمایان می‌توانند کمک کنند تا متقاضی کار، این تجربه تلخ را آسان‌تر پشت سر بگذارد.

اگر در یک مصاحبه رد شدی، باید بلافاصله تو را در جریان قرار بدهند چون این حق توست اما ضرورتی ندارد که تک تک جزئیات تصمیم‌گیری و گزینش را برای تو توضیح دهند. به احتمال زیاد، تو طی فرآیند مصاحبه مرتکب هیچ خطایی نشده‌ای. مسوول استخدام و همکارانش فرد دیگری را انتخاب کرده‌اند چون احساس کرده‌اند او برای شغل مربوطه مناسب‌تر است و می‌تواند در آن شرکت، تفاوت و تحول ایجاد کند.

من وقتی از نویسندگی، سخنرانی یا مشاوره فارغ می‌شوم، آواز می‌خوانم. حدود ۴۰ سال است که به‌طور حرفه‌ای اپرا کار می‌کنم. چطور می‌توانم انتظار داشته باشم که یک کارگردان برای من توضیح دهد که چرا من را برای یک نقش پذیرفته یا رد کرده است؟ این یک تصمیم کاملا هنرمندانه است و فرآیند استخدام نیز تقریبا به همین شکل است. شاید تمام خواننده‌هایی که تست می‌دهند، استحقاق اجرای یک نقش را داشته باشند اما کارگردان کسی را انتخاب می‌کند که طنین صدا و اجرایش را بیشتر از بقیه پسندیده باشد. من این حقیقت را می‌پذیرم چون با خودم روراست هستم و می‌دانم اگر یک نقش را از دست بدهم، نقش بهتری به دست خواهم آورد. هیچ‌وقت به گذشته برنمی‌گردم. تو هم به گذشته برنگرد. اگر یک شرکت با تو تماس نگرفت، زیاد منتظر نمان و به جست‌وجویت ادامه بده. قطعا با افرادی برخورد خواهی کرد که پس از ملاقات با تو، استعدادهایت را شناسایی کنند. وقتی به خانه برگشتی، قبل از خواب جلسه مصاحبه را در ذهنت مرور کن. سعی کن از هر مصاحبه درس بگیری. به آنچه طی مصاحبه گفتی و آنچه شنیدی خوب فکر کن و ببین چطور می‌توانی در مصاحبه بعدی، متفاوت رفتار کنی. منظورم این نیست که لزوما ایراد خاصی داشته‌ای. من پس از پایان هر اجرا، به این فکر می‌کنم که در اجرای بعدی چطور می‌توانم متفاوت عمل کنم. به تلاشت ادامه بده و به کسانی که تو را استخدام نکرده‌اند، فکر نکن. اگر با استعداد باشی و آنها نتوانستند قابلیت‌های تو را ببینند، لابد استحقاق تو را نداشته‌‌اند.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد – شماره 3822