شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- دوم تیر 1359 (23 ژوئن سال 1980) وزارت ارشاد وقت پروانه انتشار روزنامه «سپیده دم» به نام نوشیروان کیهانی زاده (مؤلف این تاریخ آنلاین برای ایرانیان و روزنامک آنلاین) که در آن زمان (تابستان 1980) بیست و چهار سال تجربه روزنامه نگاری داشت به شماره 3290 صادر و برای او ارسال داشت ـ روزنامه ای که تا این لحظه (تابستان 2014) هنوز به صورت چاپی انتشار نیافته است!.

پروانه «سپیده دم» که در تیرماه 1359 صادر شد

از آنجا که تاریخ یک ملت با مرور و بررسی سرگذشت افراد و اجزاء آن ملت ـ هر قدر که کوچک باشند ـ به دست می آید و نوشته می شود، اشاره به گوشه ای از مسئله «سپیده دم» لازم است زیرا که هدف نهایی کیهانی زاده از داشتن روزنامه (نشریه یومیه)از آن خود این بوده است که دانش، تجربه و مهارتش را در آنجا در خدمت ایران و ایرانیان که به آنان عشق می ورزد بکار گیرد و بمانند شمع بسوزد تا از روشنایی حاصل از آن برخوردار شوند.

وی تا نیمه فروردین 1359 در روزنامه اطلاعات و تا پیروزی انقلاب در رادیوتلویزیون دولتی و خبرگزاری ملی سرگرم کار بود و نیازی به داشتن روزنامه از آن خود احساس نمی کرد.
تلاش پی گیر او که هر شبانه روز ـ حتی روزهای تعطیل ـ 20 ساعت با «خبر» سر و کار داشت سرانجام به ثمر دادن نزدیک شد و در تیرماه 1359 (ژوئن 1980) پروانه انتشار «سپیده دم» را دریافت داشت، اما هنوز مقدمات کار را فراهم نساخته بود که جنگ عراق و ایران آغاز و به او توصیه شد که بهتر است صبر کند؛ زیرا که کشور دچار کمبود کاغذ و مرکب چاپ است.

هنوز جنگ ادامه داشت که قانون جاری مطبوعات (قانون سال 1364 ـ زمان وزارت محمد خاتمی) به تصویب رسید که در آن تصریح شده است کسانی هم که قبلا پروانه گرفته بودند باید دوباره مراجعه کنند تا بر پایه شرایط قانون تازه، پروانه آنان تجدید شود. دارنده پروانه «سپیده دم» چنین کرد، که هیات نظارت بر مطبوعات که بیشتر اعضای آن از سوی قوای سه گانه حکومتی و سازمانهای مشخص (جز نماینده مدیران جراید) معرفی می شوند و در وزارت ارشاد اسلامی و با حضور وزیر ارشاد و یا نماینده او تشکیل جلسه می دهد درخواست اورا پس از مدت ها انتظار در جلسه 12 مهرماه سال 1372 (پاییز 1993) خود (بر پایه آن قسمت از قانون تازه که می گوید ... اگر دارنده پروانه یکی از شرایط را از دست بدهد که شرایط عبارتند از سن معین، تحصیلات دانشگاهی، تابعیت ایران و ...) رد کرد!. حال آنکه کیهانی زاده همچنان واجد آن پیش شرط ها بود.

کیهانی زاده به آن رای اعتراض و درخواست بررسی مجدد کرد و لحظه ای هم از پی گیری تجدید پروانه «سپیده دم» دست نکشید. او ضمن تعقیب درخواست خود (تجدید پروانه سپبده دم) نامه های متعدد به مقامات مربوط کشور ارسال داشت، در ستون نامه به سردبیر روزنامه ها ناله سرداد ولی خبری نشد. سال 1380 (2001 میلادی) که دیگر کارد به استخوانش رسیده بود به کمیسیون حقوق بشر اسلامی شکایت بُرد که وزارت ارشاد به کمیسیون پاسخ داد پرونده در «دستور کار هیات» است. چون خبر دیگری نشد، 26 خرداد 1381 (2002میلادی) مجبور شد که به «دیوان عدالت اداری» عرضحال دهد و تقاضای احقاق حق خودرا برپایه اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی کند. هیات عمومی دیوان عدالت اداری درتاریخ 24 فروردین سال 1382 به این دادخواست رسیدگی کرد و نظر داد که در ماده 25 قانون دیوان عدالت اداری موردی برای رسیدگی و اتخاذ تصمیم در زمینه اعتراض به نامه (تصمیم) هیات نظارت بر مطبوعات (اشاره به نامه حاوی رد درخواست متقاضی ازسوی هیات نظارت در سال 1372) در "هیات عمومی آن دیوان (دیوان عدالت اداری)" وجود ندارد.

کیهانی زاده باز از پیگیری تجدید پرونده سپیده دم دست نکشید و در زمستان 1384 دو شکوائیه برای احمدی نژاد رییس جمهور و صفار هرندی وزیر ارشاد وقت ارسال داشت.
نامه ارسالی به دفتر محمدحسین صفار هرندی وزیر ارشاد بی پاسخ نماند. «پرویز کرمی» رئیس دفتر وزیر نامه (شکوائیه) کیهانی زاده را جهت رسیدگی و اخذ پاسخ برای علیرضا مختار پور معاون وقت امور مطبوعاتی این وزارت ارسال و پاسخ دریافت داشت و به استناد آن پاسخ، طی شماره11198/1 مورخ 25 تیرماه 1385 (ژوئیه 2006) این جواب را برای کیهانی زاده فرستاد (که تصویر نامه هم در زیر آمده است):

«بازگشت به نامه شماره 1/12/84 جناب عالی درخصوص درخواست بررسی علت عدم صدور مجوز انتشار نشریه، به اطلاع می رساند؛ با توجه به استعلام انجام شده، حسب نظر معاونت مطبوعاتی و تبلیغاتی (قبلی و هیات نظارت) جناب عالی فاقد شرایط لازم برای دریافت مجوز نشریه هستید.».
پرویز کرمی
مدیر کلی دفتر وزارتی
پاسخ دفتر وزیر ارشاد

این پاسخ هم چیزی را روشن نمی کند. زیرا نمی گوید که چرا کیهانی زاده ـ روزنامه نگار با تجربه که این حرفه را پیشه اش ساخته ـ فاقد شرایط لازم برای انتشار روزنامه خودش است؟. از ظواهر قضیه چنین برمی آید که درخواست تجدید نظر کیهانی زاده در اواخر دوره حکومت معروف به «اصلاح طلبان» که تنها در یک جلسه به دهها تَن و عمدتا غیر روزنامه نگار پروانه نشریه داده بودند رد شده بود ولى رد درخواست را به کیهانی زاده ابلاغ نکرده بودند تا آگاه شود.

چرا باید کیهانی زاده از داشتن روزنامه محروم باشد؟. آیا بیش از نیم قرن روزنامه نگاری کردن کافی نیست؟. ایران چند روزنامه نگار تا این پایه داشته است؟. آیا این تحصیلات: دو لیسانس، سه فوق لیسانس و یک دکترا و این همه کتاب و مقاله کافی نیست؟. تالیف تاریخ ایرانیان به صورت آنلاین برای خدمت به ایران و ایرانی و بدون دریافت کوچکترین کمک از احدی، کافی نیست؟. او واجد شرایط برای سال ها کار در روزنامه همشهری و کمک به پاگرفتن روزنامه ایران و نویسندگی برای چند روزنامه دیگر بود ولی برای خودش، نه!.

به هر حال، داشتن روزنامه «حق» یک روزنامه نگار است و حقوق اتباع در قانون اساسی جمهوری اسلامی تعیین و تضمین و حقوق انسان در اعلامیه جهانی حقوق بشر مشخص و اعلام شده و این حقوق سلب شدنی نیست. لذا تلاش کیهانی زاده که فصل جالب و قابل تأملی در تاریخ مطبوعات خواهد بود برای روشن شدن قضیه و حل مسئله ادامه خواهد داشت.

در خرداد ماه 1393 (ژوئن 2014)، پنجاه و هشت سال روزنامه نگاری مستمر نوشیروان کیهانی زاده تکمیل شده که از سال 1335 خورشیدی (سال 1956 میلادی) این پیشه را پس از اتمام نخستین دوره آموزش روزنامه نگاری ایران، به عنوان خبرنگار در روزنامه اطلاعات (تهران) آغاز کرده بود و تا سال 1359 که در این روزنامه مشغول بکار بود مراحل پیشرفت تا معاونت سردبیر را طی کرده بود. او همزمان در خبرگزاری پارس (ایرنای امروز) سردبیر اخبار سایر ملل (خارجی) و نیز یکی از سردبیران اخبار بین الملل رادیو ـ تلویزیون ملی (صدا و سیما) بود. بعدا نیز سالها در روزنامه های همشهری، ایران، شرق، اعتماد و چند نشریه دیگر دارای ستون مستقل بود.

وی که یکم بهمن 1315 (21 ژانویه 1937) در کرمان به دنیا آمده است در رشته روزنامه نگاری، از دانشگاه دولتی «ان.اس.یو» آمریکا دارای لیسانس و فوق لیسانس است و از دانشگاه دولتی مریلند آمریکا نیز در علوم اطلاعات و کتاب فوق لیسانس دارد. این تحصیلات جدا از لیسانس، فوق لیسانس و دکترای تاریخ است که وی طی کرده است. کیهانی زاده 22 سال نیز به تدریس تاریخ مشغول بود. این نگارنده دارای تالیفات متعدد است و همین تاریخ آنلاین ایرانیان از اوست که هر روز نیز تکمیل، و عکس، نظر مخاطبان و تاریخ جاری بر آن اضافه و به پرسش مخاطبان هم در آن پاسخ داده می شود. کیهانی زاده این کار را یک خدمت میهنی می داند و برای انجام آن کمک مالی دریافت نکرده و نخواهد کرد، حتی برای این آنلاین بسیار بزرگ (بزرگترین تاریخ ژورنالیستی) آگهی تجاری هم نخواهد پذیرفت. رسانه های درون مرز و برون مرز از این آنلاین وسیعا نقل می کنند که مایه خوشوقتی است. وی دستچینی از اخبار روز توام با تفسیر و تحلیل خود را در وبسایت «روزنامک» منتشر می سازد که اینک ادیشن آنلاین ماهنامه روزنامک هم بر آن اضافه شده است.

کیهانی زاده بود که از بهمن ماه سال 1350 (ژانویه 1971) تاریخ نگاری ژورنالیستی را در رسانه های ایران راه اندازی کرد تا به ارتقاء معلومات هموطنان و پارسی زبانان از تجربه گذشتگان کمک کند.

او از دهه 1340 (1960) تلاش بسیار کرد تا جهان دارای یک خبرگزاری سراسری «بدون تعهد» شود و در این زمینه به تشویق کشورهای عضو جنبش غیر متعهد پرداخت و خود به عنوان راهنمای تاسیس این نوع خبرگزاری، رساله ای به زبان انگلیسی در آمریکا تالیف کرد.

وی ابداع برنامه «درگوشه و کنار شهر» برای رادیو ایران در اوایل دهه 1340 (دهه 1960) را جالبترین کار روزنامه نگاری برادکستینگ خود می داند که در دو دهه اخیر پایه شبکه های تلویزیونی معروف به کورت (دادگاه) در جهان قرار گرفته است.

درگیری او با سپهبد نعمت الله نصیری در آذرماه سال 1339 (دسامبر 1960) که انعکاس جهانی داشت و ازجمله باعث اعتراض جان اف کندی رئیس جمهوری منتخب آمریکا (برنده انتخابات نوامبر 1960) و دولت وقت فرانسه از او شده بود به تلاشهای مربوط به تاسیس سندیکای روزنامه نگاران ایران در اوایل دهه 1340 کمک کرد تا تحقق یابد. کیهانی زاده خود از موسسان این سندیکا بود. وی در دوران نظام حکومتی پیشین بارها ممنوع القلم شده بود که طولانی ترین آنها در سال 1347 ( 1968 میلادی) بود که از مهرماه تا دهه اول دی ماه این سال طول کشید.

از آنجا که کیهانی زاده رد درخواست تجدید پروانه سپیده دم را نقض حقوق اساسی خود و مغایر اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق های دیگر می داند در اردیبهشت 1387 (ماه می 2008) همشهری اش دکتر نعمت احمدی (استاد تاریخ و حقوقدان معروف) را به وکالت خود برگزیده تا در رابطه با پرونده سپیده دم که اینک تاریخ شده است در دستگاه قضایی و مراجع ذیصلاح دیگر، برای او احقاق حق کند. کیهانی زاده داشتن یک روزنامه را حق بی چون و چرای خود می داند که در اصل 28 قانون اساسی جمهوری اسلامی تضمین شده است (هرکس حق دارد شغلی را که به آن مایل است و مخالف اسلام و مصالح عمومی نیست برگزیند).

به باور کیهانی زاده رای هیات نظارت بر مطبوعات مبنی بر «رد»، «بدون ذکر دلیل!» ناقض حق یک تبعه ایران است که در اصل 20 قانون اساسی منعکس است (همه یکسان در حمایت قانون قرار دارند و از همه حقوق انسانی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برخوردارند). بند 4 اصل 43 قانون اساسی جمهوری اسلامی رعایت آزادی انتخاب شغل (پیشه ـ حرفه) را برای هر ایرانی تضمین کرده و کیهانی زاده «روزنامه نگاری» را به عنوان پیشه مادام العمر انتخاب و برای کسب مهارت در آن سرمایه گذاری بسیار و صرف عُمر کرده و از حلاوت زندگی گذشته است. کیهانی زاده خودش می خواهد که امکان اشتغال (انتشار روزنامه) برای خود فراهم کند که قانون اساسی جمهوری اسلامی در بندهای متعدد اصل 3 آنها را تکلیف دولت دانسته است و می خواهد به اجرای بند دوم همین اصل (اصل سوم) کمک شود که تاکید بر ارتقاء سطح آگاهی های عمومی در همه زمینه ها و با استفاده صحیح از مطبوعات دارد و .... می دانیم که «رد» یک تقاضا بدون ذکر دلیل در قرون معاصر در هیچ نقطه ای از جهان سابقه نداشته است.

هیات، شورا، کمیسیون و ... به معنای «اقدام دمکراتیک» است و مفهومش این است که کار از دست «فرد» که ممکن است دچار حُب و بُغض شود خارج شده و به جمع سپرده شده است که در ایران دست کم یکی از اعضای «هیات نظارت بر مطبوعات» قاضی دادگستری است که قطعا با کار قضاوت آشنا است. نظر یکی از سه مرجع مذکور در قانون مطبوعات و یا هر سه مرجع درباره یک فرد، بدون ذکر دلایل مستحکم و قاضی پسند، توسط یک هیات دمکراتیک که در آن دست کم نماینده مدیران نشریات و نماینده مجلس شورای اسلامی انتخابی هستند پذیرفتنی نمی تواند باشد و باید از آن مرجع و مراجع توضیح مجدد و مجدد و دلیل مستحکم خواسته شود تا رای هیات قابل شک و تردید نباشد. چه بهتر که هیات نظارت بر مطبوعات رسیدگی به دعاوی اعتراضی را با حضور شخص معترض به رای هیات و یا نماینده او انجام دهد.

«علیرضا ملکیان» روزنامه نگار و مقاله نویس بنام (معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد از اردیبهشت سال 1386 تا نیمه دوم سال 1389) زمانی که عضو شورای سردبیری کیهان بود یکی از شکوائیه کیهانی زاده در زمینه رد تقاضای تجدید پروانه «سپیده دم» را در روزنامه کیهان (ستون نامه های خوانندگان) چاپ کرد. روزنامه ایران در این زمینه یک فیچر یک صفحه ای نوشت و ...، ولی ....

باید دانست که انتشار مجله روزنامک که یک نشریه فرهنگی با هدف آموزش عمومی و حاوی مطالب تاریخی و تاریخ ساز، خاطرات روزنامه نگاری، شرح مشاهدات، نظرات اندیشمندان، عکس های جالب، تحولات رسانه ها و دانستنی هاست که از آغاز سال 1393 به توزیع داده شده ارتباط به روزنامه سپیده دم ندارد. به هرحال، مطالعه پرونده سپیده دم برای تاریخنگاران می تواند جالب باشد و دارای سرنخ های متعدد برای پژوهش و کند و کاو.