تاثیر رسانه های اجتماعی بر کارکرد رسانه های سنتی بررسی شد

شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- یازدهمین همایش روابط عمومیالکترونیک، هم زمان با آغاز چهارمین هفته روابط عمومی در محل هتل المپیک تهران برگزار شد.

ارائه یک سخنرانی و سه مقاله

به گزارش روابط عمومی دبیرخانه دائمی هفته روابط عمومی، دراین همایش که با حضور دست اندرکاران حوزه روابط عمومی و ارتباطات، صاحب نظران و اندیشمندان، مدیران و کارشناسان این حوزه و علاقه مندان به فعالیت های ارتباطی و روابط عمومی برگزار شد، پس از مراسم آغازین و خیرمقدم دبیر این همایش، علی شوقی بنام و سخنان کوتاه سید غلامرضا کاظمی دینان، رئیس شورای سیاست گذاری هفته روابط عمومی، دکتر سید ابوالحسن فیروز آبادی، دبیر شورای عالی و رئیس مرکز ملی فضای مجازی کشور سخنرانی کرد.

سپس از حامیان همایش تجلیل شد و در ادامه دکتر محمد سلطانی فر مقاله ای را با عنوان "ضرورت حضور نخبگان در تولید محتوا" ارائه کرد  دکتر سید رضاعاملی نیز با ارائه مقاله ای در خصوص "روابط عمومی بین المللی و جهانی: چگونگی و ارزش ها با تاکید بر هوشمند سازی" سخن گفت.

مقاله "روابط عمومی در فضای سوم" توسط دکتر مسعود کوثری ادامه بخش مقالات علمی این همایش بود و در ادامه و پس از تشکیل هئیت رئیسه شامل: آقایان دکتر محمد سلطانی فر، میرزابابا مطهری نژاد، جواد قاسمی و ناصر رزاق منش مقالات بخش اول همایش جمع بندی و به سئوالات حاضران پاسخ داده شد.

در ادامه بخش اول همایش کامبیز نوروزی مقاله ای با عنوان" موانع و محدودیت های حضور روابط عمومی ها در شبکه ها اجتماعی" ارائه کرد و سپس دکتر مجید رضائیان با مقاله ای تحت عنوان "نظم ارتباطی- خرد ارتباطی: چارچوبی برای شناخت رسانه های وب آینده" با حاضران در همایش سخن گفت و سپس جمع بندی مقالات توسط هئیت رئیسه صورت گرفت.

رسانه های اجتماعی و سنتی بر هم تاثیر متقابل دارند

برگزاری پنل "تاثیر رسانه های اجتماعی بر کارکرد رسانه های سنتی" برنامه بعدی یازدهمین همایش روابط عمومی الکترونیک بود که با مدیریت امیر عباس تقی پور مدیر کل روابط عمومی و اموربین الملل سازمان تامین اجتماعی و از اعضای هئیت رئیسه شورای سیاست گذاری هفته روابط عمومی به اجرا درآمد.

در این پنل که با حضور دکتر حمید ضیائی پرور؛ مدیر کل روابط عمومی و بین الملل سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، دکتر داوود نعمتی انارکی؛ مدیر کل روابط عمومی صدا و سیما، دکتر امیر لعلی؛ سردبیر ماهنامه مدیریت ارتباطات و فعال حوزه رسانه و شهرام شریف؛ صاحب نظردر عرصه فن آوری ها نوین ارتباطی برگزار شد، در این پنل ابتدا امیر عباس تقی پور نکاتی را در خصوص موضوع تاثیر رسانه های اجتماعی بر کارکرد رسانه های سنتی و ضروت پرداختن به آن در محافل تخصصی بیان کرد و سپس از حاضران خواست هر کدام به تناسب حوزه کاری و تحصیلات تخصصی و تجارب علمی و شخصی خود در این زمینه سخن بگویند.

رسانه های اجتماعی تاثیر گذاری قابل توجهی دارند

اولین سخنران این بخش از همایش و در این پنل دکتر حمید ضیائی پرور بود که با اشاره به این موضوع که با سابقه 22 ساله در حوزه رسانه یک دوره کامل رونامه نگاری را طی کرده است و البته در حوزه روابط عمومی با سابقه کمتر از دو سال تازه کار محسوب می شود گفت:

من تا کنون نتایج بررسی و تحقیقات و تجارب شخصی خودم را در قالب کتاب ها و مقالاتی منتشر کرده ام که معمولا در این نوشته ها به نوعی به تاثیرات رسانه های اجتماعی بر کارکرد رسانه های سنتی هم پرداخته ام.

وی افزود: رسانه های اجتماعی معمولا امتیازاتی دارند که باعث شده است ترجیحاتی بر رسانه های سنتی پیدا کنند که برخی از این امتیازات عبارتند از :

• حذف سانسور( دروازه بانی خبر) در رسانه های اجتماعی کمتر اتفاق می افتد و بر عکس روزنامه نگاری سنتی که دروازه بانی خبر در آن برای دست اندرکاران روزنامه از خبرنگار گرفته تا مدیر مسئول یک عادت شده است، در رسانه های اجتماعی چنین روندی کمتر به چشم می خورد.

•  

• سبک خبر نویسی در رسانه های سنتی به سخت خبر تمایل زیادی دارد و این در حالی است که در حوزه رسانه های اجتماعی نرم خبر الویت دارد و به نویسندگان و خبرنگاران و روزنامه نگاران اجازه داده می شود که روایت شخصی خود را داشته باشند و با توصیف و بیان وجوه گوناگون خبر بر جذابیت آن بیفزایند  و در نتیجه مخاطب بیشتری داشته باشند.

•  

• در خصوص تیراژ نیز رسانه های اجتماعی چنین محدودیتی ندارند و در حالی که تیراژ هم به لحاظ اقتصادی و هم به لحاظ فنی موضوع مهم برای رسانه های سنتی است، در رسانه های اجتماعی این تیراژ می تواند نامحدود و به عدد مخاطبان وجود داشته باشد.

•  

• مفهوم مخاطب با وجود رسانه های اجتماعی تغییر کرده است. این در حالی است که در رسانه های سنتی معمولا مخاطب امکان حضور و بروز زیادی نداشت و تاثیر او بیشتر در حد یک نامه، تلفن و اعتراض به مطلبی بود که معلوم نبود تاثیری داشته یا نداشته باشد، اما در رسانه های اجتماعی مخاطب خود تولید کننده و شریک تولید محتوا است و می تواند نقش موثری داشته باشد.

•  

• در حال حاضر و با وجود رسانه های اجتماعی روابط عمومی ها خود دارای رسانه شده اند و دیگر محدودیت های سابق که مجبور باشند اخبار و اطلاعات خود را از کانال یک رسانه خاص ارائه کنند وجود ندارد و این خود باعث شده است که بتوانند ارتباط بیشتر و بهتری و بی واسطه تری را با مخاطبان برقرار کنند.

تاثیر گذاری رسانه اجتماعی و رسانه ملی متقابل بود ه است

دکتر داوود نعمتی انارکی دومین سخنران این پنل بود که در پاسخ به این سئوال امیرعباس تقی پور که پرسید: تاثیر شبکه های اجتماعی بر رسانه ملی چه بوده است؟ گفت:  شاید بیان این نکته به فهم بیشتر موضوع کمک کند و آن این است که همه ما امروزه در دنیایی زندگی می کنیم که همه دچار نوعی سردرگمی و گیجی رسانه ای شده ایم. حال باید ببینیم چه اتفاقی رخ داده و چه نتایجی در پی خواهد داشت.

وی افزود: اتفاقی که افتاده است، روشن است، پیدایش رسانه های نوین و شبکه های اجتماعی که در حوزه تکنولوژی و محتوا تاثیرات زیادی بر رسانه های سنتی گذاشته اند که  پیدایش این شبکه ها اصل این ماجراست.

مدیر کل روابط عمومی صدا و سیما در ادامه و در پاسخ به این سئوال خود که حال با چنین وضعیتی چه نتایجی را باید انتظار داشته باشیم؟ گفت: گمان من این است که حاصل چنین وضعیتی بالاخره و در درازمدت، یک نوع همگرایی رسانه ای خواهد بود که رسانه های اجتماعی هم به لحاظ فنی و هم به لحاظ محتوایی بر رسانه های سنتی تاثیر خواهند گذاشت. همان گونه که شاهد هستیم این تغییرات برای رسیدن به آن همگرایی در گوشه و کنار جهان آغاز شده است و به طور مثال روزنامه با سابقه نیوزویک به یک باره اعلام می کند که انتشار نسخه کاغذی خود را متوقف می کند و این اتفاق هم در تاریخی خاص صورت می گیرد و آن روزنامه با همان خط و مشی سابق به حیات خود در دنیای دیجیتال و الکترونیک و مجازی ادامه می دهد.

نعمتی انارکی تاکید کرد: پس با این تصور که هم گرایی رسانه ای امری محتوم است، رادیو و تلویزیون و دیگر رسانه های سنتی ما هم باید برای ادامه حیات خود از ابزارهای نوین استفاده کنند و راه دیگری در پیش ندارند.

وی افزود: ابزاری مثل فیس بوک مثال خوبی برای این ادعاست، چون مخاطب ما می تواند در هر زمان و مکان، در درون اتومبیل خود، در یک سفر طولانی و یا با استفاده از تلفن همراه خود اخبار و اطلاعات و محتوای مورد علاقه خود را از رسانه خاصی که می پسندد دنبال کند و این هم نشانه ای دیگر از همان همگرایی است که بدان اشاره کردم.

این استاد دانشگاه با اشاره به برنامه تلگرامی باشگاه خبرنگاران جوان افزود: باشگاه خبرنگاران جوان به عنوان نهادی وابسته به تلویزیون چند ماهی است که شبکه تلگرامی خود را راه اندازی کرده است و با این کار در واقع در هر زمان و مکانی مخاطبان آن می توانند از محتوای ارائه شده توسط این باشگاه مطلع شوند و با یک دستگاه ساده تلفن همراه بیننده و شنونده اخبار آن باشند.  وی با اشاره با استفاده متقابل رسانه های اجتماعی از محتوا و ظرفیت  رسانه ای سنتی افزود: بنابراین منطقی است که بگوییم ضمن این که رسانه های اجتماعی بر رسانه های سنتی تاثیر گذاشته اند، رسانه های اجتماعی  هم به نوعی وامدار رسانه های سنتی هستند و در بسیاری از مواقع با استفاده و اشتراک گذاری محتواهای تولید شده توسط این رسانه ها مخاطب خود را نگاه می دارند و در حقیقت یک بده بستان دو طرفه وجود دارد که باید به آن احترام گذاشت و برای توسعه کار رسانه به طور کلی از این وضعیت و ظرفیت استفاده کرد.

رسانه های اجتماعی ظرفیت هایی هستند که باید مراقب آسیب های آن هم باشیم

شهرام شریف سخنران بعدی این پنل بود که با طرح این سئوال از سوی مدیر پنل روبرو شد: ما درروابط عمومی عموما با بحران هایی روبرو هستیم که اتفاقا وقتی این بحران ها رخ می دهد، قدر و جایگاه روابط عمومی بیشتر شناخته می شود و البته فشار و سختی هایی را برای این واحد ایجاد می کند، حال سئوال اینجاست که در دنیایی که فن آوری های نوین و رسانه های جدید همه جا را تسخیر می کنند، چگونه می توان از این ظرفیت و وضعیت برای مقابله با بحران های پیش رو استفاده کرد؟

شریف در پاسخ به این سئوال و با اشاره با این موضوع که مدیران برای کنترل بحران حتما به واحدهای روابط عمومی نیازمند هستند، گفت: به گمان من خوب است که ما توجه داشته باشیم در پیرامونمان چه می گذرد و بجای کتمان یا فرار از واقعیت ها و یا ظرفیت هایی که بوجود می آیند، به فکر استفاده و بهره گیری درست از این ظرفیت ها و فرصت ها باشیم. اما باید توجه داشته باشیم که روابط عمومی ها باید برای مقابله با بحران های احتمالی سناریوهای تعریف شده ای داشته باشند تا بتوانند با استفاده از فن آوری های نوین و ظرفیت های رسانه ای جدید با بحران های احتمالی مقابله کنند.

شریف با اشاره به این موضوع که شبکه های اجتماعی، علیرغم فرصت هایی که در اختیار قرار م یدهند، ممک است خود نیز سبب بحران شوند، افزود: موضوعاتی مانند استناد نکردن و عدم ارائه مرجع مشخص و قابل اطمینان  و یا وجود تبانی در شبکه های اجتماعی از ضعف های این شبکه ها است که روابط عمومی ها باید مراقب آن باشند.

وی با اشاره با رفتار کاربران ایرانی با داور یکی از مسابقان جهانی فوتبال و یا عکسی که دی کاپریو از خودش منتشر کرده بود، تاکید کرد: این ها تنها دو نمونه است که نشان می دهد ظرفیت تبانی و یا بد اخلاقی و بی اخلاقی هایی در شبکه های اجتماعی است که باید مراقب باشیم تیدیل به بحران نشوند.

وی با طرح این سوال که چند نفر از حاضران در این همایش در سازمان خود داری آکانت تیوتر هستند افزود: اتفاقا ابزاری و فضایی مانند تیوتر فرصت بسیار خوبی برای ارزیابی برخی بحران ها است. زیرا سازمان ها می توانند با رصد مسائل مربوط به سازمان خود و تحلیل رفتار و کنش کاربران در خصوص مسئله ای خاص از این ظرفیت برای برآورد اوضاع احتمالی آینده و مقابله با برخی بحران ها استفاده کنند.

شریف افزود: در حال حاضر شهرداری تهران و و زارت نفت آکانت رسمی تیوتر دارند و به گمان من توانسته اند از این طریق و ضمن ارتباط با مخاطبان بسیاری از مسائل خود را حد و فصل کنند.

وی در پایان تاکید کرد: نکته این است که بدانیم گریزی از شبکه های اجتماعی نیست، کما این که امروز و با همه محدودیت هایی که وجود دارد ما در یک جمع بزرگ و در یازدهمین همایش روابط عمومی الکترونیک از شبکه های اجتماعی و تاثیر آن بر رسانه های سنتی صحبت می کنیم. البته سازمان های و دستگاه های مختلف باید سناریوهای مشخصی برای استفاده از رسانه های و شبکه های اجتماعی داشته باشند تا ضمن این که از جامعه عقب نمانند بتوانند از این ظرفیت ها برای اهداف و برنامه های خود استفاده کنند.

در تحلیل مسائل مربوط به رسانه  به معانی و ماهیت موضوعات بی توجه نباشیم

دکتر امیر لعلی آخرین سخنران این پنل بود که با این سئوال امیر عباس تقی پور مواجه شد: تحلیل شما به عنوان یک فعال حوزه رسانه و روزنامه نگار با سابقه از رفتار ما در مواجهه با فن آوری ها و رسانه های نوین چیست؟

لعلی با اشاره با این نکته که باید توجه داشته باشیم که با توجه به شرعت اتفاقات در این حوزه تعاریف آن در هر زمانی متفاوت خواهد بود، گفت: به طور مثال امروز دیگر تعریف تیراژ آن شمارگانی که یک روزنامه منتشر می شود نیست، بلکه تیراژ به وضعیتی اطلاق می شود که میزان استفاده مخاطب را از یک رسانه خاص نشان می دهد  و با اندکی توجه به این معنا متوجه خواهیم شد که کم دقتی در معنای جدید تعاریف ممکن است چه خطاهایی را در برآورد یا محاسبه ما از یک موضوع فرهنگی یا اجتماعی پدید آورد.

وی با بیان این نکته که به طور مثال طرح این موضوع که تیراژ روزنامه ها و مطبوعات کم شده و یا میران مطالعه پایین آمده است، بحثی از نوع بی توجهی به معنی است،  افزود: به اعتقاد من تیراژ روزنامه های ما کم نشده است، و مطالعه هم در نرم سابق خود صورت می گیر، چون همان افرادی که تا دیروز روزنامه می خواندند، حالا و با دسترسی به رسانه های گوناگون، منابع متعددی برای مطالعه و خواندن در اختیار دارند.

سردبیر ماهنامه مدیریت ارتباطات با طرح این موضوع که بحث تاثیر رسانه های اجتماعی بر رسانه های سنتی از دو منظر تولید کننده رسانه و مصرف کننده رسانه قابل طرح است، افزود: امروزه تولید کنندگان بدون توجه به مصرف کنندگان نمی توانند موفق شوند، زیرا مصرف کننده امروز با وجود تعدد در رسانه های گوناگون برای خودش حق انتخاب قائل است و دیگر نمی شود او را به یک رسانه خاص و مشخص محدود کرد.

دکتر لعلی با اشاره به دو نظرسنجی و بررسی انجام شده توسط ماهنامه مدیریت ارتباطات و فصلنامه پژوهش های ارتباطی در سال ها ی91 و 92 گفت:

ما در سال 1391 در ماهنامه ارتباطات یک نظر سنجی از فعالان ارتباطات و رسانه انجام دادیم که نشان داد، تنها 3/8 درصد از پاسخ گویان منیع اطلاعات خود را روزنامه ذکر کرده اند و در نظر سنجی دیگری که در سال 1392 توسط فصلنامه پژوهش های ارتباطی برگزار شد، از تاثیر رسانه های اجتماعی برر رسانه های سنتی سئوال شده بود که در پاسخ های ذکر شده عنوان شده بود، شبکه هایی اجتماعی تنها بر روی مخاطبان صدا و سیما تاثیر داشته و آن را کاهش داده است و بر رسانه های دیگری مانند سینما که مخاطب نیاز خاصی را دنبال می کند، تاثیر چندانی نداشته اند.

وی  با اشاره به این موضوع که به هر صورت تولید محتوا در رسانه های اجتماعی هم ضرورت ها و الزامات خاص خود را دارد و نمی تواند بدون توجه به مقتضیات اقتصاد رسانه باشد، افزود: کمی توجه نشان خواهد داد که اقتصاد رسانه راهنما و خطی معین برای گرایش تولید کنندگان محتوا و همچنین مشتریان خواهد بود که به دنبال منافع و سود متعارف خود هستند. به طور مثال وقتی که یک آگهی در روزنامه تنها می تواند به میزان نسخه های چاپی آن موثر باشد و همین آگهی در رسانه های اجتماعی و شبکه های اجتماع به راحتی توسط کاربران تکثیر و به اشتراک گذاشته می شود، طبیعی است که چنین ظرفیتی برای سفارش دهندگان آگهی و دیگر خدمات پوشیده نخواهد بود و توجیه اقتصادی بیشتری خواهد داشت.

لعلی تاکید کرد: به گمان بنده که در این حوزه فعالیت می کنم، باید تغییرات بنیادینی در اقتصاد رسانه اتفاق بیفتد تا بتوانیم از فن آوری ها و رسانه های نوین به نحو موثرتری استفاده کنیم.

دومقاله، یک رونمایی و یک تجلیل پایان بخش همایش روابط عمومی الکترونیک

مراسم نوبت عصر یازدهمین همایش روابط عمومی الکترونیک با ارایه مقاله ای با عنوان" اشتراک گذاری محتوا در روابط عمومی با نگاهی به آینده" توسط مریم سلیمی و بهروز مظلومی فر ادامه پیدا کرد و در ادامه مهندس خسرو سلجوقی با ارائه مقاله ای با" موضوع روابط عمومی الکترونیکی و تجربه مشتری و تجربه کاری و پیشنهاد اولیه بهبود" با حاضران سخن گفت.

سپس جمع بندی مقالات ارائه شده صورت گرفت و از کتاب های جدید حوزه روابط عمومی، ارتباطات و رسانه رونمایی شد.

پایان بخش برنامه های یازدهمین همایش روابط عمومی الکترونیک، برگزاری مراسم تجلیل از 39 سال فعالیت سید فرید قاسمی در عرصه روزنامه نگاری و پژوهش بود.

گفتنی است که فردا و در دومین روز از چهارمین هفته روابط عمومی، پنجمین کنفرانس روابط عمومی و صنعت در محل هتل المپیک تهران برگزار می شود.