شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- روزنامه نگاری علم و تجربه است. فراگیری دانش روزنامه نگاری استعداد و قریحه را بارور می کند و تجربه و خلاقیت می آورد. خبرنگاری که پس از فراگیری آموزش های دانشگاهی به کار حرفه ای می پردازد در حین کار، تجارب مختلف و گرانقدری می آموزد و باید سلسله مراتبی را طی کند تا به عنوان دبیر، یا پس از پختگی کامل در مقام سردبیری فعالیت کند. اینکه یک سازمان خبری فردِ ناآزموده ای را به عنوان دبیر یا سردبیر روزنامه ای برگزیند و از او انتظار داشته باشد که در راس هیات تحریریه مثمر ثمر باشد و از عهده مدیریت آن برآید، نتیجه ای جز ناکامی نخواهد داشت. آنچه به عنوان ˝ویراستاری و مدیریت اخبار˝ مورد بحث است دقیقا مربوط به حوزۀ وظایف مدیر یا سردبیر /Editor روزنامه است.

جایگاه و اهمیت ویراستار
در هر سازمان تحریریه ویراستار(اِدیتور) به عنوان مجرای پالایش خبر- هماهنگ کنندۀ فعالیت تحریریه، انطباق دهندۀ اخبار با خط مشی روزنامه ( یا هر وسیلۀ ارتباط جمعی دیگر) انتخاب کنندۀ اخبار، اولویت گذاری خبر در صفحه ها، انتخاب کننده نهایی عکس، طرح و کاریکاتور و اعمال مدیریت در تمامی سرویسها، بخشهای خبری و فنی- حساس ترین نقش را داراست.

در بسیاری از تحریریه ها این نقش و مسوولیت به سردبیر محول می شود،اما ناگفته نماند که ویراستار در سازمان تحریریه به عنوان دبیر سرویس یا در کنارِ معاونِ سردبیر تحتِ عنوان هیاتی از ویراستاران انجام وظیفه می کند.البته جایگاه ویراستار در سازمان های رسانه ای به تشکیلات تحریریه و نیاز آن بستگی دارد.

ویژگی و توانایی های ویراستار
ویراستار ورزیده و ماهری که بتواند با عقل و درایت و با استفاده از فنون حرفه ای روزنامه نگاری همۀ امور را تحت تسلط درآورد، دست پروردۀ آموزشی دقیق و حرفه ای است و بدون کسب آموزش لازم، نمی تواند به احراز چنین مدیریتی نائل آید. چنین شخصی باید در رشته های مختلف همچون سیاست، اقتصاد، هنر ، تاریخ ، جغرافی و علوم اجتماعی، مطالعات وسیع داشته باشد تا بتواند اعمال مدیریت کند، به گزینشگری خبر بپردازد و هر مطلب و موضوعی را که به صورت مقاله، خبر، گزارش، مصاحبه و... در مقابلش قرار گیرد، مورد رسیدگی و حک و اصلاح قرار دهد.

ویراستار نیازمند قضاوت درست ، کاردانی، کاربری ، فهم و ادراک است و باید واجد معلوماتی باشد که برآنها نام " آگاهی های روز"نهاده اند و بر اثر مطالعۀ مداوم وقایع روزانه حاصل می شود.

روزنامه نگاری که درصدد نیل به مقام ویراستاری است باید برای پرداختن به مقدمات کار در وهله اول نسبت به تیترنویسی سریع و درست، نگارش و شناخت سبکهای خبری و شرح عکس نویسی ، انتخاب عکس مطلوب مطبوعاتی، عکس شناسی، ماکت بندی و شناخت اندازه حروف و مسائل فنی تبحر داشته باشد و با آگاهی از اصول مدیریت و اشنایی با منش و اخلاق و مهارت یکایک اعضای تحریریه ، میزان قدرت و توانمندی هر یک را در نظر داشته باشد و ذوق و قریحه هر یک را در راه درست به کار گیرد.

وظایف ویراستار
ویراستار علاوه بر تطبیق فعالیت هیات تحریریه با مشی روزنامه و نکاتی که قبلا گفته شد دو وظیفه عمده دارد: 1.وظیفه تحریری؛ 2.وظیفه فنی

وظیفه تحریری ویراستار از دو وجه قابل بررسی است. *از نظر شکل و صورت یا واژگانی و*از نظر محتوا. ویراستاری که روزانه دهها خبر را از نظر می گذراند، از نظر ظاهر ملزم به رعایت سبک خاص روزنامه است . این غیر از رسم الخط واحدی است که همه خبرنگاران و نویسندگانِ سازمانِ رسانه ای موظف به رعایت آن هستند. هر روزنامه یا سازمان خبری برای نگارش مطالبش سبک ویژه ای دارد و بسیاری از نشریه ها دارای فهرست مشروحی از کلمات و عبارات ممنوع الاستعمال هستند که نباید از آنها در روزنامه استفاده شود.

انتخاب سبک تنظیم خبر، انتخاب تیترها و گزینش خبرهای ضرورری از میان صدها خبر، از دیگر وظایف ویراستار است.

در مورد ویرایش محتوا نیز باید دقت شود تا اطلاعات و آگاهیهای داده شده در خبر درست باشند ویراستار با استفاده از معلومات و آگاهیهایی که به طور مستمر کسب کرده و می کند به این مهم نائل می شود.

ویراستار و امور فنی
آشنایی ویراستاران به امور فنی از جمله شناخت اندازه و نوع حروف متن و تیترها ، اندازه گیری و شناخت عکس مطبوعاتی ، اصول ماکت بندی و صفحه آرایی امری ضروری است زیرا که این ویراستار است که در مورد امور فنی تصمیم نهایی را می گیرد ، به همین دلیل باید اگاه به حیطه مدیریت خود باشد.

دبیرسرویس فنی در این وظایف به عنوان بازوی اجرایی ویراستار و منتقل کننده نظرات وی به قسمت های مختلف فنی حروفچینی ، ماکت بندی و چاپخانه، عمل می کند.

حیطه اِعمال مدیریتِ ویراستار به عنوان مدیرخبر در تحریریه بسیار وسیع و متنوع است که ذکر همه آنها دراین مقاله نمی گنجد، لذا تنها برخی از فنونی را که ویراستار معمولا به طور مستمر به خبرنگاران و روزنامه نگاران تحریریه اش توصیه می کند و اجرای آنها را می خواهد نام می بریم تا شاید در مجالی دیگر به آن بپردازیم :

1-تلفیق اخبار 2-تکمیل خبر 3-باز آفرینی خبر 4-شناخت عکس مطبوعاتی

منبع: فصلنامه رسانه ش1 –به قلم:استاد حسین قندی