شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)، مانند یک رویا است... یا اینکه نه؛ تا یکی ۲ سال پیش شبیه یک رویا بود... اینکه به عنوان مشتری و خریدار، پا به بازار بگذاریم؛ در حالی‌که سکان کشتی قیمت‌ها در دست خودمان باشد و این کشتی را در هر کجای اقیانوس ناآرام بازار که بخواهیم؛ به پیش ببریم و برانیم. اینکه تعیین قیمت اجناس در بازار؛ در اختیار خودمان باشد.

این همان نقطه درخشش مشتری در آسمان بازار است! بازارهای اینترنتی.

اینترنت اقتصادی
هر روز که در گستره تقویم اقتصادی کشورمان؛ ورقی برمی‌گردد و شرایط بازار نیز تحت تاثیر رویدادهای اقتصادی قرار می‌گیرد؛ شاهد بروز و ظهور فناوری‌های نوین در عرصه بازار هستیم. فناوری‌هایی که با هدف تکریم مشتریان بازار؛ طراحی، ساخته و عرضه می‌شوند. بی‌تردید بر کسی پوشیده نیست که پهنای بی‌انتهای اینترنت؛ آوردگاه مناسبی برای حضور همه جنبه‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است. تا آنجا که پای بزرگترین پیشاهنگان پهنه سیاست و اجتماع و اقتصاد؛ به منظور جانماندن از قافله سرعت؛ به پهنای باندهای اینترنتی باز شده است. در این میان اما؛ سهم سهامداران اقتصادی و بازاریان ایران از پدیده اینترنت؛ سهم زیادی نبوده و گستره این فناوری، آنطور که باید و شاید؛ در اختیار تاجران ملی و بین‌المللی و بازاریابان خرد و کلان ایران قرار نداشته است. خوشبختانه با رشد رویکردهای علمی و گسترش گرایش‌های فناوری در عرصه‌های اقتصادی و به‌ویژه در بازار؛ روز به روز؛ فانوس فرصت‌های اینترنتی؛ فروزان‌تر می‌شود و بازار ایران نیز؛ به سمت اینترنتی شدن پیش می‌رود. اینکه جمله خود را با قید خوشبختانه آغاز کردیم؛ به این دلیل است که بروز و ظهور بارقه‌های استفاده از اینترنت در گستره بازار؛ به شرط اعمال نظارت همیشگی از سوی مسئولان؛ به نفع مشتریان بازار است. دلیل علمی این فرضیه نیز؛ چیزی نیست جز حذف حلقه واسطه‌ها و دلال‌ها از میان مشتری و بازار. این رویداد؛ زمانی مبارک خواهد بود که به شرایط فیزیکی بازار لطمه نزند و فقط، سعی در حقیقی‌سازی قیمت‌ها داشته باشد. در محیط اینترنتی بازار و بازار اینترنتی؛ سعی می‌شود که با ساخت سیستمی شبیه بازار؛ محیطی جذاب برای خرید، به کاربران عرضه شود.

از تولید به مصرف
شیوا عسکری، کارمند حوزه بازار یکی از وب‌سایت‌های خرده‌فروشی است. او در پاسخ به این پرسش خبرنگار صمت که نقش سایت‌های اینترنتی بازار، در عرصه تولید و مصرف چیست، می‌گوید: با اینکه مقوله تولید؛ موجب گردش چرخ اقتصاد کشور می‌شود ولی در کشور ما، تولیدکننده شرایط مساعدی ندارد و عایدات اقتصادی مناسبی، نصیب او نمی‌شود. او تمام زحمت‌ها را به دوش می‌کشد ولی در نهایت؛ محصولات تولیدی خود را با قیمتی پایین و غیرواقعی می‌فروشد.
او می‌افزاید: اجناس تولیدکننده تا به‌دست مصرف‌کننده برسند؛ هزار دست جابه‌جا می‌شوند و دست آخر؛ این مشتری است که باید هزینه دست به‌دست شدن کالاها را بپردازد. یعنی نه تولیدکننده به سهم واقعی خود می‌رسد و نه مشتری هزینه درست و واقعی را بابت خرید کالاها پرداخت می‌کند. به همین دلیل است که متاسفانه بسیاری از تولیدکننده‌های ما؛ دست از تولید کشیده، و سراغ کارهای دیگر رفته‌اند. در این میان؛ سایت‌های اینترنتی فروش کالا؛ پل ارتباط مستقیمی بین تولیدکننده و مصرف‌کننده ایجاد کرده و محصولات مورد نیاز مصرف‌کننده‌ها را، با قیمت تولید؛ برای‌شان تهیه کرده است. در این روش خرید از بازار؛ اگر خریدار از تخفیف اختصاص داده شده به کالا در سایت؛ راضی نباشد؛این امکان برایش فراهم شده است که بدون هیچ واسطه‌ای؛ با تولیدکننده چانه بزند و در صورت موافقت تولیدکننده، کالای مورد نظر را با قیمت درخواستی خود خریداری کند!
شهاب عسکری که برادر خانم عسکری است و با همدیگر در گستره بازار اینترنتی فعالیت می‌کنند نیز؛ به خبرنگار صمت می‌گوید: شاید بهترین و جذاب‌ترین و البته مهیج‌ترین قسمت خرید اینترنتی؛ بخش چانه‌زنی مشتری و فروشنده باشد. در این چرخه خرید و فروش؛ خود تولیدکننده در جایگاه فروشنده قرار دارد. برای پرداخت قیمت مناسب در بازار؛ راهی جز خرید به شکل عمده و جینی وجود ندارد. اما در روش خرید اینترنتی؛ می‌توانید با پیشنهاد میزان تخفیف مورد نظرتان به فروشنده؛ و چانه زنی برای جلب موافقت او؛ نسبت به خرید کالا، آن هم به میزان تخفیف مورد نظر خودتان و البته توافق فروشنده اقدام کنید. این میزان تخفیف می‌تواند به میزان یک خرید، در شاکله عمده و جینی باشد.

ســایت‌های اینترنتــی بــازار، واردکننده یا فروشنده؟
پرسشی که درباره کارکرد سایت‌های بازار اینترنتی به ذهن خطور می‌کند این است که چرا مدیران و گردانندگان سایت‌های اینترنتی بازار؛ به منظور کوتاه کردن دست دلالان و واسطه‌ها؛ خودشان اقدام به واردات کالا نمی‌کنند تا کالاهای مورد نیاز کاربران و مشتریان؛ ارزان‌تر به دست‌شان برسد؟ یکی از سفارش‌پذیرهای بازار اینترنتی فروش کالا به خبرنگار صمت می‌گوید: ما ترجیح می‌دهیم رابطه خودمان را با تولیدکنندگان کالاهای دارای نشان(برند) و همچنین توزیع‌کنندگان رسمی آنها نزدیک‌تر و قوی‌تر کنیم و به عنوان یک خرده‌فروش اینترنتی؛ فقط در حوزه توزیع حضور داشته باشیم و فعالیت کنیم. به طور حتم، شما هم شنیده‌اید که امروزه در رسانه ملی؛ از یک خرده‌فروش اینترنتی برخط (آنلاین)؛ به عنوان یک شرکت دانش‌بنیان یاد می‌شود. این به معنای متمرکز نشدن روی مقوله واردات کالا و حوزه بازرگانی است. وظیفه ما؛ برقراری ارتباط با مشتریان و واردکنندگان و توزیع‌کنندگان است.

 
شبکه‌های توزیع کالا در شبکه‌های اینترنتی
این کارمند حوزه پذیرش سفارش؛ درباره شبکه‌های توزیع بازار اینترنتی می‌گوید: ما برای رساندن هرچه سریع‌تر کالاهای مورد سفارش مردم؛ نیاز به یک شبکه توزیع فعال داشته و داریم. به همین منظور؛ چند مرکز توزیع در نقاط مختلف تهران راه‌اندازی کرده‌ایم. برای اینکه تجارت الکترونیک چه در تهران و ایران؛ و چه در نقطه‌های دیگر دنیا، نیاز به یک زیرساخت و بستر دارد. یکی از این زیرساخت‌های توزیع‌کننده در گستره کالا؛ شبکه پستی است. در حال حاضر؛ هم زیرساخت توزیع و هم گستردگی شبکه‌های پستی در ایران؛ مناسب است، ولی جوابگوی بازار اینترنتی نیست. دلیل این امر هم به متناسب نبودن طراحی سایت‌های اینترنتی، با مقوله کسب‌وکار برمی‌گردد.

رقابت یا مزیت؟
چه بخواهیم و چه نخواهیم؛ چه با سیاست‌های ما هماهنگ و منطبق باشد و چه نباشد؛ همه چیز مملکت ما؛ به سمت الکترونیکی و اینترنتی شدن پیش می‌رود و خواهد رفت. مقوله تجارت بازار و مردم نیز؛ با سرعت بالایی، در این مسیر حرکت می‌کند. واقعیت این است که مزیت‌های خرید اینترنتی کالا، شاید فراتر از آن مواردی باشد که این روزها در شبکه‌های رسمی و قانونی رسانه ملی و همچنین شبکه‌های مجازی، مورد تبلیغ قرار می‌گیرد. مزیت‌هایی که می‌توان از آنها، به عنوان ابزار رقابت بازارهای اینترنتی با بازارهای فیزیکی یاد کرد. خرید آگاهانه از طریق مقایسه و بررسی محصولات پیش از خرید، سهولت در خرید، ضمانت بازگشت کالا در مدت تعیین شده، تضمین اصل بودن کالا، تضمین بهترین قیمت، حمل رایگان و پرداخت در محل، تنوع بالای محصول، ارائه خدمات حتی در روزهای تعطیل و... از جمله این مزیت‌ها هستند.
با نگاه به همه این مزیت‌ها؛ باید برای این پرسش؛ پاسخی پیدا کرد که: بازار فیزیکی؛ در عرصه رقابت با مزیت‌های بازار اینترنتی؛ چه راهی را در پیش خواهد گرفت و چه طرح تازه‌ای را در خواهد انداخت؟

منبع: روزنامه گسترش صمت