شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- در کشورهای در حال توسعه و بخصوص کشورهایی که ظرفیت و پتانسیل لازم را برای صادرات دارند، مناطق آزاد نه فقط به عنوان ابزارهای توسعه اقتصادی، بلکه عواملی برای جلب سرمایه، انتقال تکنولوژی، آموزش نیروی انسانی، وصل شدن به بازار جهانی و در نهایت، دریچه ای به سوی توسعه اقتصادی به شمار می روند.

به همین دلیل امروزه کشورها برای تامین سرمایه و ایجاد زیرساخت های اساسی رشد و توسعه اقتصادی، کسب فناوری های نوین، ایجاد اشتغال و مواردی از این قبیل، ناگزیر از برنامه ریزی برای جلب و جذب سرمایه های داخلی و خارجی هستند که در همین ارتباط ایجاد مناطق آزاد و ویژه اقتصادی یکی از مهمترین راهکارهای کشورهای مختلف دنیا در چند دهه اخیر برای نیل به این مهم بوده است و موردتوجه خاص دولت ها قرار می گیرد.

مناطق آزاد تجاری، معمولا در سایت های اقتصادی کشورهای مختلف محرک مناسب و تاثیر گذاری برای تشویق صادرات هستند و به همین دلیل در سالهای بعد از 1960 میلادی بسیاری از کشورهای در حال توسعه با به کارگیری این ابزار، سعی در رهایی از معضلی با عنوان توسعه نیافتگی خود داشته اند.

کشور جمهوری اسلامی ایران هم به عنوان یکی از کشورهای درحال توسعه، علیرغم برخورداری از منابع عظیم انسانی و اقتصادی، ویژگی متنوع آب و هوایی، منابع قابل توجه معدنی و نفتی، برخورداری از جاذبه های توریستی بی نظیر و آثار باستانی هنوز نتوانسته است، آن گونه که شایسته این کشور پهناور و اسلامی است، مراحل دستیابی به توسعه مطلوب را به طور کامل طی کند.

با چنین برآوردی از صورت مسئله و نیاز به برداشتن گام های موثرتر در رسیدن به اقتصادی پویاو موثر، مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در ایران، از آغاز دهه 1370 شمسی با انتظاراتی مشابه از ایجاد مناطق آزاد و ویژه در سایر کشورها، شکل گرفت. خوشبختانه موقعیت جغرافیایی این مناطق در ایران به گونه ای است که هریک از این مناطق می تواند به نوعی ارتباط اقتصادی با کشورهای همسایه را تحت پوشش قرار دهد و زمینه را برای توسعه اقتصادی بیش از پیش فراهم کند.

در همین ارتباط و با توجه به اهمیت امنیت برای سرمایه گذاران، ضرورت جذب سرمایه، معرفی مزیت ها، پتانسیل ها و قابلیت های مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور به مردم و مخاطبین،‌ روابط عمومی ها می توانند نقش مهم و موثری در توسعه این مناطق داشته باشند.

از آنجایی که این امور باید تبدیل به یک باور و اطمینان قلبی برای سرمایه گذاران و کسانی شود که قصد فعالیت در مناطق آزاد را دارند، بشود، نیاز به فرهنگ سازی دراین خصوص است که دراین زمینه هم نقش مهم وموثری بر عهده واحدهای روابط عمومی این مناطق است.

از سویی دیگر چون جذب سرمایه گذاری از اولویت های اصلی این مناطق است و افراد سرمایه گذار در حوزه های متنوع تولیدی، بازرگانی، صنعتی و اقتصادی در این مناطق مشغول به فعالیت می شوند،‌معرفی مزیت های اقتصادی موجود در این مناطق نیز نیاز به تبلیغ و معرفی هوشمندانه و موثر دارد که انجام چنین کار مهم و تاثیر گذاری نیز در حوزه فعالیت های روابط عمومی تعریف می شود.

از سوی دیگر ازآنجایی که روابط عمومی ها می توانند با استفاده از پارامترهای حرفه ای و استفاده از رسانه های تبلیغاتی و ارتباطی نقشی مهم در توسعه سازمانی داشته باشند، این نقش آفرینی می تواند درشناساندن این مناطق با استفاده از پارامترهای حرفه‌ای در مولفه‌های رسانه، تبلیغات و نیز ارتباطات به مخاطبان عام و خاص نقش موثری را ایفا کند.

معمولا منطقه آزاد تجاری، قلمرو معینی است که غالبا در داخل یا در مجاورت یک بندر قرار گرفته است و در آن تجارت آزاد با سایر نقاط جهان انجام می‌شود و از همین جهت هم می توان گفت که عملکرد روابط عمومی در چنین جغرافیایی ظرافت ها و نیازهای خاص خود را دارد که باید از سوی روابط عمومی های مستقر در این مناطق مورد توجه قرارگیرد تا بتواند نقش واقعی و موثر خود را ایفا کنند.

در کشور جمهوری اسلامی ایران منطقه چابهار به عنوان نقطه ای استراتژیک برای ارتباط ایران با کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی (ECO ) و بویژه هند، پاکستان و افغانستان از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

همچنین منطقه آزاد اروند راه ورود به بازارهای عراق است و موقعیت ویژه این منطقه و نیازهای اساسی کشور عراق، همزبانی اهالی و ساکنین منطقه و نیز مراودات مردم دو طرف مرز اهمیت این منطقه را دو چندان می کند.

مناطق کیش و قشم نیز با موقعیت استثنایی، به عنوان جزایری قابل توجه در منطقه با امکانات مطلوب برای تولید و ذخیره کالا، دسترسی به آب های آزاد و عمق مناسب آب در بنادر مربوطه، امکان مناسبی را برای سرمایه گذاری در اختیار سرمایه گذاران و علاقه مندان به امر صادرات و واردات قرار می دهند.

این در حالی است با تحولات اخیر و بخصوص شرایطی فرارو در پسا تحریم، مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور هم اکنون، حرکت اساسی خود را برای تبدیل شدن به کانون های جوشان تولید، ترانزیت، صادرات و صادرات مجدد آغاز کرده و با درکی که از حضور میهمانان خارجی و علاقه مندان به حضور در کشور داشته اند، در زمینه افزایش ظرفیت های دانشگاهی، خدمات گردشگری و توریسم نیز گام های استواری برداشته اند که قطعا نقش روابط عمومی ها برای حصول چنین شرایطی انکارناشدنی است.

از سویی دیگر مناطق آزاد با توجه به اهداف شکل گیری خود، قادر به ایفای نقشی اساسی در اجرای سیاست های کلی اصل 44 بوده و می توانند از یکسو به عنوان زمینه آزمایشی اجرای این سیاست ها عمل کرده و از سوی دیگر، با گسترش اقتصاد رقابتی و ایجاد محیطی امن و سودآور برای سرمایه گذاران داخلی و خارجی، زمینه ساز به حداقل رساندن تصدی گری دولت در حوزه اقتصاد باشند.

با توجه به چشم انداز ایران بعد از برداشته شدن تحریم های غیرعادلانه از سوی کشورهای سلطه گر و امکان ایفای نقش واقعی ایران در منطقه و همچنین تحولات اقتصادی جهان و تجربه کشورهای توسعه یافته امروزی بیانگر آن است که تجارت خارجی می تواند محرک و عامل توسعه باشد.

شاید بتوان گفت تقویت روابط دو جانبه سازمان های مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با محیط در جهت انتقال اطلاعات محیطی به درون سازمان و انتقال سیاست ها و تصمیمات سازمان به محیط بیرونی، شفاف سازی و اطلاع رسانی دقیق و بسیط فعالیت های مناطق و دبیرخانه شورایعالی، کمک به برگزاری همایش های تخصصی و عمومی در مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و دعوت و جذب صاحبان فکر و سرمایه از جمله مهمترین وموثرترین وظایفی است که روابط عمومی های مناطق آزاد برای نقش آفرینی وتاثیرگذاری بیشتر در شرایط پسا تحریم برعهده خواهند داشت تا بتوانند نقش آفرینی بیشتری در توسعه و توفیق این مناطق در رسیدن به اهداف عالیه آن داشته باشند.

منبع مرجع:  شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)