شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- مهم‌ترین قسمت هر دوربین را لنز آن تشکیل می‌دهد، لنزها مجموعه‌ای از عدسی‌های مختلفی هستند که به طور منظم و با رعایت قوانین فیزیکی کنار هم قرار داده شده‌اند تا عمل انتقال واضح تصاویر اجسام را بر روی فیلم یا حسگر انجام دهند. دیافراگم معمولاً در داخل لنزها تعبیه می‌شود تا بتوان میزان ورود نور را توسط آن تنظیم کرد. همچنین تنظیم فاصله عکسبرداری توسط حلقه‌ای که بر روی لنز یا داخل آن قرار گرفته است، به صورت دستی یا اتوماتیک انجام می‌شود.

لنزها در اندازه‌ها و فاصله‌های کانونی مختلف ساخته شده‌اند و انجام‌دادن کارهای مختلف عکاسی را امکان‌پذیر می‌سازند و آنها را می‌توان به صورت زیر تقسیم‌بندی کرد:

1- لنزهای نرمال (دید عادی):‌ زاویه دید این لنزها مانند چشم انسان است. فاصله کانونی این لنزها بین 45 تا 55 میلی است و برای کارهای عمومی و عادی از آنها استفاده می‌شود.

2- لنزهای واید (زاویه باز): زاویه دید این لنزها کمتر از لنز نرمال بوده و لنزهای مناسبی برای عکسبرداری از مناظر طبیعی و توده‌های جمعیت است. عمق میدان این لنزها بسیار زیاد بوده و می‌توان با آنها عکس‌های بسیار واضحی گرفت. یکی از انواع لنزهای واید لنز «فیش آی» Fish Eye است، این نوع لنزها عمق میدان بسیار زیادی دارند، به طوری که احتیاجی به تنظیم فاصله ندارند و همه اشیایی را که در جلوی آنها قرار دارند، به طور واضح ثبت می‌کنند. لنزهای چشم ماهی دارای زاویه دید بسیار گسترده‌ای هستند (تا حدود 220 درجه)؛ یعنی هنگامی که با آنها عکاسی می‌کنید، حتی قسمتی از پشت‌سر شما هم در عکس دیده می‌شود!

این لنزها تصاویر را توأم با پیچ خوردگی‌های زیبا و دلپذیر و به صورت دایره ثبت می‌کنند. فاصله کانونی لنزهای Fish Eye برای دوربین‌های فیلمی 135 میلی‌متری و دیجیتال از 6 میلی‌متر شروع و به 15 میلی‌متر ختم می‌شود.

اگر می‌خواهید شما هم آنچه را که از پشت لنز چشم ماهی دیده می‌شود، ببینید، کافی است که از داخل یک حباب آینه‌ای که در جشن‌ها به عنوان تزیین استفاده می‌شود، اشیا و افراد را تماشا کنید. به سبب فرم کروی، اجسام را کاملاً تغییر یافته، ملاحظه می‌کنید و می‌توانید تصاویر را به همان شکل مشاهده و ثبت کنید.

3- لنزهای تله (زاویه باریک): فاصله کانونی این لنزها بالاتر از 50‌میلی‌متر است. خاصیت اصلی این لنزها بزرگ‌کنندگی است و معمولاً در جاهایی به کار می‌رود که عکاس امکان نزدیک شدن به سوژه را ندارد.

4- لنزهای ماکرو: این لنزها به علت ساختمان مخصوص آنها برای عکاسی از فاصله بسیار نزدیک و اجسام ریز و کوچک طراحی و ساخته شده‌اند. در لنز اکثر دوربین‌های فعلی دکمه ماکرو برای عکاسی از فاصله نزدیک وجود دارد، اما هیچ لنزی برای عکاسی از فاصله نزدیک به خوبی لنز صرفاً ماکرو نخواهد بود.

5- لنزهای زوم: لنز زوم به لنزی گفته می‌شود که فاصله کانونی آن متغیر است. قابلیت اصلی این لنزها تغییر میزان بزرگنمایی تصویر بدون تغییر مکان دوربین است که سرعت عمل و حق انتخاب عکاس را برای کادربندی عکس چندبرابر افزایش می‌دهد. در ساختمان این لنزها چند گروه از عدسی‌های مختلف به صورت متحرک و شناور به کار رفته است، به همین دلیل از لحاظ ساختاری آسیب‌پذیرترین لنزها به شمار می‌روند و کوچک‌ترین ضربه ممکن است آنها را معیوب کند و به مراقبت بیشتری نیاز دارد و معمولاً کیفیت عکس آنها نسبت به لنزهای ثابت کمتر است.

درحال‌‌حاضر سازندگان، بیشتر دوربین‌های عکاسی را با یک لنز زوم ارائه می‌کنند، لنزهای زوم را با دو عدد که شامل کمترین و بیشترین فاصله کانونی آنهاست، مشخص می‌کنند. به عنوان مثال، یک لنز زوم 135-24 میلی‌متری امکان استفاده از فواصل کانونی 24 تا 135 میلی‌متری را برای عکاس فراهم می‌کند؛ یعنی با داشتن لنز مذکور می‌توانیم لنز واید، لنز نرمال و لنز تله را با هم داشته باشید. بیشترین کارایی این لنزها برای عکاسی عمومی، خبری و جاهایی است که عکاس فرصت کافی برای تعویض لنز را نداشته باشد.
 

لنزهای تله با فاصله کانونی بلند دارای وزن بسیار زیاد می باشند و هنگام استفاده از آنها نیاز به سه پایه وجود دارد
 

نمونه عکس با لنز واید

تهیه و تنظیم: سیدمحمود دادمرزی
نقل مطالب با ذکر منبع بلامانع است