شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)، مطالعات مختلف در حوزه اقتصاد نشان می‌دهد که فساد اداری (corruption) تاثیر منفی بالایی بر رشد اقتصادی می‌گذارد. می‌توان فساد اداری را استفاده شخصی یا گروهی از امکانات یا قدرت دولت یا نهادهای وابسته به دولت در راستای منافع شخصی تعریف کرد. یکی از راه‌هایی که فساد تاثیر منفی روی رشد و توسعه اقتصادی می‌گذارد را می‌توان در اثر مخرب آن روی ایجاد، رشد و نمو کسب‌وکارهای مولد (productive) جست‌وجو کرد. به‌طور کلی می‌توان گفت در هر جامعه‌ای دو گونه اعتماد وجود دارد: اعتماد بین فردی و اعتماد نهادی (Institutional). فساد اداری سبب کاهش شدید اعتماد میان مردم (ازجمله کارآفرینان) و نهادهای دولتی و سیاست‌گذاری می‌شود که در نتیجه موجب بالا رفتن ریسک ایجاد کسب‌وکار می‌شود.

در این میان اگر کسی به فکر ایجاد کسب‌وکار نوآورانه باشد، از یکسو باید بار عدم اطمینان آینده نامشخص ایده و از سوی دیگر ریسک عدم اتکا به نهادهای دولتی را برعهده بگیرد. محققان حوزه کارآفرینی استدلال می‌کنند که اعتماد بین فردی به‌تنهایی، به ندرت می‌تواند زمینه‌ساز رشد بالا و موفقیت یک کسب‌وکار جدید شود چرا که اعتماد بین فردی دسترسی به بازارهای کوچک و محلی را فراهم می‌آورد و کمکی به ورود به بازارهای بزرگ‌تر و بین‌المللی نمی‌کند. فساد اداری از طرف دیگر می‌تواند موجب دلسردی کارآفرینان دارای پتانسیل و صاحب ایده شود چرا که آنها در اغلب موارد، به نسبت شرکت‌های بزرگ دارای قدمت، ارتباط گسترده و مستحکم با صاحبان قدرت نیستند. بنابراین کارآفرینان در صورت تمرکز بر ساختن ارتباط قوی با صاحبان قدرت و دولتمردان و به خاطر منابع محدود، ممکن است از توجه به نوآوری و طراحی محصولات جدید باز بمانند.

 چه بسا با توجه به «قواعد بازی» در فضای کسب‌وکار چنین جامعه‌ای، کارآفرینان پس از مدتی فعالیت به این نتیجه برسند که رابطه با دولتمردان و نهادهای تصمیم‌ساز بیش از رقابتی بودن ایده سبب موفقیت کسب‌وکار می‌شود. به این ترتیب آنها ممکن است منابع خود را صرف ساختن رابطه با دولتمردان و استفاده از این رابطه کنند.به‌طور کلی فساد اداری را می‌توان به مثابه »هزینه‌ای» (مانند مالیات) توصیف کرد که بر کارآفرینان تحمیل می‌شود. بنابراین کارآفرینان، به علت نداشتن تجربه کسب‌وکار و روابط با صاحبان قدرت، از وجود فساد در جامعه متضرر می‌شوند. در حقیقت فساد می‌تواند سود حاصله از معرفی موفق ایده‌های نوآورانه را کاهش دهد و کارآفرینان نتوانند از مواهب ایده‌های خود بهره درستی ببرند. این مساله در نهایت می‌تواند بر ایجاد کسب‌وکارهای نوآور در جامعه تاثیر منفی داشته باشد.

در نهایت با فهم تاثیر منفی فساد اداری بر تولد، جهت‌گیری و رشد کسب‌وکارهای مولد می‌توان به درک دقیق‌تر تاثیر مخرب فساد بر رشد اقتصادی رسید. وجود فساد اداری سبب می‌شود که کسب‌وکارهای نوپا درک متفاوتی از «قواعد بازی» برای موفقیت داشته باشند. در نتیجه آنها تمرکز و منابع زیادی به ساخت و پاخت، پرداخت رشوه و ... به نهادهای تصمیم‌گیری اختصاص می‌دهند. به گواه گزارش شفافیت بین‌الملل، ایران جایگاه مناسبی در مبارزه با فساد اداری ندارد که این مساله می‌تواند گوشه‌ای از مشکلات نوآوری و کارآفرینی در فضای کسب‌وکار ایران را بازتاب دهد.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد – شماره  3663