شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- کتاب «دانشنامه علوم بانکی» در نخستین همایش بررسی «نقش روابط عمومی در صنعت بانکداری» رونمایی میشود. این همایش 25 مردادماه در هتل المپیک برگزار میشود.
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، مهدی باقریان رئیس انجمن متخصصان روابط عمومی از رونمایی کتاب «دانشنامه علوم بانکی» در این همایش خبر داد و افزود: این کتاب با همکاری دبیرخانه همایش بررسی نقش روابط عمومی و حمایت بانک قوامین توسط انتشارات کارگزار روابط عمومی منتشر میشودد.
به گفته وی، دایرهالمعارفها، دانشنامهها و نیز واژهنامهها از مهمترین متونی هستند که به عنوان «متون مرجع» مورد استفاده قرار میگیرند و یکی از دلایل اساسی اهمیت آنها، دسترسی آسان افراد به معانی و توضیحات اساسی مربوط به مفاهیم، نظریهها و واژههای مختلف مرتبط در علوم گوناگون است. اصولاً این متون، معمولاً مبتنی بر فهم، تجربههای علمی یا تعاریف ارائه شده توسط طراحان و اندیشمندان آنها است. آنچه که تاکنون نیز معمول بوده و با توجه به اینکه عمدتاً علوم انسانی و اجتماعی در جهان غرب شکل گرفته و طراحی شدهاند، معانی و تعاریف مزبور نیز توسط آنان تهیه و تدوین شدهاند و در سطح جهانی مورد استفاده قرار گرفتهاند.
باقریان در پایان گفت: با توجه به اهمیت تعاریف مختلف واژهها و مفاهیم علمی، نیازمند واژه نامههایی هستیم که به شکل دایرهالمعارفی تهیه شده و بتوانند مجموعه کامل و مستندی از تعاریف مرتبط را ارائه دهند تا مورد بهره برداریهای مختلف قرار گیرند.
بر اساس این گزارش، شیوهای که برای تدوین این دانشنامه بهکار گرفته شده است را میتوان در مراحل ذیل خلاصه کرد.
مطالعه دقیق کتابهای علمی معتبر در حوزه خاص و شناسایی مفاهیم و واژههای مهم کلیدی آنها که همراه با تعریف مشخص و دقیق و مستند است. این کار خود یک کار عمیق، دقیق و گاهی طاقت فرسا و به شدت تخصصی است. فهم اینکه یک مفهوم در حوزه علمی خاص یک مفهوم بنیادین و دارای تعریف خاص که قابل استناد باشد خود یک کار علمی، تخصصی و دقیقی است که نیازمند تجربه علمی و تخصص لازم و کافی است.
درج کلید واژه به فارسی و معادل آن به انگلیسی که خود به معنای ایجاد یک فرهنگ لغات انگلیسی برای واژههای مرتبط برای هر رشته علمی است و بسیار حائز اهمیت است. این کار خود میتواند بعداً به مثابه تولید یک فرهنگ لغات کاربردی در رشته مزبور به طور جداگانه باشد که متعاقباً میتواند در قالب یک کتاب منتشر شود.
مطالعه و بررسی همه کتابهای معتبر، تالیفی و ترجمهای (از هر زبان به فارسی) و در هر رشته برای شناسایی مفاهیم مهم و تعاریف کاملاً مستند که بتواند معنا و تعریف خاصی را از آن مفهوم منعکس کند.
بدیهی است به دلیل اینکه هر تعریف باید مستند به صاحب تعریف باشد، لذا هر تالیف و یا ترجمه نمیتواند از اعتبار کافی برخوردار باشد، مگر اینکه مؤلف و یا مترجم آن صاحب اعتبار خاصی در حوزه مورد بررسی باشد. به همین دلیل مهمترین آثار از مهمترین نویسندگان و معتبرترین آنها که معمولاً در عرف دانشگاهی و علمی دارای یک تعریف خاص و مورد قبول هستند، انتخاب میشوند.
تعاریف درج شده به شدت از رویکرد مستندسازی تبعیت خواهند کرد و به عنوان یک نقل قول مستقیم دارای همه ویژگیهای مستندسازی است که معمولاً در اینگونه موارد مرسوم خواهد بود. در این دانشنامه علاوه بر درج تعاریف، تلاش شده است که رویکردهای مهم، نظریات اساسی، مزایا و معایب مرتبط با هر مدخل نیز برای بهرهبرداری بیشتر، آورده شوند.
در این رابطه تلاش شده است همه کتابهای مهم و معتبر در هر رشته مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته و برای هر واژه یا مفهوم بیشترین تعاریف و سایر موارد مرتبط جمع آوری شوند. بنابراین فقط کتابها و نه قالبهای دیگر نوشتاری (مثلاً مقاله) مورد توجه و تاکید قرار خواهند گرفت.
درباره تهیه چنین دانشنامههایی فوایدی مطرح شده که در ادامه تنها بخشی از فواید متصور در این زمینه به آن اشاره میشود.
جمعآوری تعاریف مختلف از مفاهیم و واژههای علمی خود نوعی «غنی سازی علمی» و زمینهای برای «مفهوم سازی» و «نظریه پردازی»های بعدی به شمار میآید.
ارائه تعاریف علمی و مستند، نوعی از تبیین ابعاد نظری یک حوزه علمی را شامل میشود که با فهم و تبیین مفاهیم آن میتواند گسترش معنایی و نظری آن حوزه را تعیین کرد.
تعاریف مستند، خود نوعی از مستندسازی تعاریفی است که میتوان با انتخاب بهترینها و یا نزدیکترین آنها با رویکردهای مختلف مورد تاکید قرار داد و ساختارهای بعدی نظری بر مبنای تعاریف مورد قبولتر (برای هر محقق) طراحی و ارائه کرد. با درج تعاریف مختلف از اندیشمندان داخلی و خارجی، نوعی از مقایسه علمی در نگاه به مفاهیم مختلف ایجاد میشود که خود در طراحی نظریههای بومی میتواند مورد استفاده قرار گیرد.
با ارائه تعاریف مختلف داخلی و خارجی نوعی از چهرهسازی فراتر برای اندیشمندان و محققان داخلی کشور در کنار اندیشمندان و محققان خارجی ایجاد میشود. در این زمینه عمدتاً تلاش میشود که تعاریف اندیشمندان و محققان داخلی کشور مورد توجه جدی قرار گیرند تا در مطالعات، تحقیقات، درسهای دانشگاهی و همایشها مورد تاکید بیشتر قرار گرفته و نوعی از چهرهسازی فراتر برای اندیشمندان داخلی، حتی بیش از اندیشمندان خارجی ایجاد شود.
در حقیقت یکی از انگیزههای مهم در تدوین این واژهنامه، همین نگاه نو به طرح نام و دیدگاه اندیشمندان و استادان ایرانی به مفاهیم مختلف است چون تا کنون هیچگونه تلاش جدی در طرح نام و دیدگاههای این افراد در کنار اندیشمندان خارجی به اندازه کافی نکردهایم. این حرکت شاید بتواند، فتح بابی برای یک حرکت وسیع در جهت بومیسازی علمی تلقی شود. حرکتی که نه تنها باید در تعاریف مفاهیم گنجانده شود، بلکه در طراحی نظریهها، اندیشهها و دیدگاهها تعقیب شود.
این حرکت نه تنها هر تعریف را با یک اندیشمند پیوند میدهد، بلکه فراتر از آن، آن را به نام وی تثبیت میکند که خود میتواند از هر گونه سوء استفاده بعدی، به ویژه در نقل قولهای غیر مستند، جلوگیری و فرایند تولید علم را ساختمندتر و درستتر کند.
این حرکت همچنین میتواند در صورت گسترش آن، از هر گونه بی اخلاقی علمی در انتساب تعاریف مختلف به نام خود در حالی که متعلق به دیگری است، جلوگیری کند که این خود در تزکیه حوزههای علمی از هر گونه دستبرد ناروا دور میسازد.
اصولاً بسیاری از مقالات علمی ـ پژوهشی، پایاننامههای کارشناسی ارشد و رسالههای دکتری و نیز کتابهای علمی و به طور کلی هر گونه نوشتهای که میخواهد به عنوان یک کار مستند و علمی ارائه شود نیازمند تعاریف مختلف، نظریات گوناگون، واژهها و مفاهیم کلیدی علوم گوناگون است. تعاریف تهیه و تدوین شده در این زمینه میتوانند بهترین منبع مستند و قابل دسترس و فوری برای بهره برداری باشند که این حرکت خود میتواند در تولید علم به شدت تاثیرگذار باشد.
اصولاً ساده سازی دسترسی به مسائل مختلف هر حوزه علمی و امور مرتبط با آن، خود گامی برای جلوگیری از هدر رفتن زمان در جستجوهای بعدی است که میتواند در عمق بخشیدن به تحقیقات و مطالعات تاثیرگذار باشد.
طرح تعاریف مختلف از اندیشمندان داخلی و خارجی تفاوت دیدگاه، نحوه فهم، فرایند ادراکسازی، رویکرد مفهومی و نظری میان این دو گروه از اندیشمندان را مشخص خواهد کرد که خود میتواند مبنایی برای ارزشگذاری علمی و مستندسازیهای بعدی باشد.
درج تعاریف مختلف برای مفاهیم هر حوزه میتواند همانگونه که قدرت علمی یک تعریف را مشخص سازد ضعفها و کمبودهای موجود در تعاریف را نیز مشخص کند که این خود میتواند برای غنی سازی بعدی علمی در همان زمینه تاثیرگذار باشد. بهر حال مشخص سازی کمبودها و ضعفها در هر زمینه میتواند زمینهای برای حرکتهای بعدی برای رفع این نواقص به شمار آید.
تهیه چنین دانشنامهای که مستند به تعاریف مختلف برای مفاهیم علمی است خود حرکتی مهم برای «بومی سازی علمی» خواهد بود که از اهمیت بسزائی برخوردار است.
نخستین همایش بررسی نقش روابط عمومی در صنعت بانکداری، ۲۵ مردادماه سال جاری در هتل المپیک برگزار میشود و «دانشنامه علوم بانکی» در آن رونمایی خواهد شد.
|