شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- ظهور پدیده بسیار مهم شبکه های اجتماعی، آنچنان هیجان انگیز بوده که این کارکرد در ایران هم بشدت فراگیرشده است؛ به نظر می رسد وقت آن رسیده است که با توجه به گستردگی واهمیت فضای مجازی و شبکه های مختلف اجتماعی، مدیران روابط عمومی، ورود به شبکه های اجتماعی را در دستورکار خود قرار دهند؛ زیرا در حال حاضر سرعت نشر و اطلاع رسانی و ازهمه مهم تر دریافت بازخورد پیام ها،عکس ها و فیلم های تولیدی روابط عمومی ها درشبکه های اجتماعی بسیار سریع است.

هرچند در گذشته صرفاً از روابط عمومی ها، "تبلیغات" خواسته می شد و برخی از مدیران فاقد تخصص در این عرصه و یا رده های بالادستی روابط عمومی ها را عنصر تبلیغاتی می پنداشتند، اما این نگاه و تصور اشتباه آهسته آهسته از روابط عمومی ها رخت بربسته است، زیرا "اعلان" تنها زیر مجموعه ای از فعالیت های روابط عمومی است و روابط عمومی بایستی با ظرافت خاصی خود را از تبلیغات جدا کرده و به تولید "پیام" و "محتوا" بپردازد.

همه صاحب نظران عرصه اطلاع رسانی، "تبلیغات" را یکسویه و ناکارآمد دانسته و آن را توصیه نمی کنند؛ شاید برخی روش های تبلیغاتی محبوبیت خویش را در تکرار و بمباران تبلیغاتی بدانند اما اگر از نقش بازخورد تبلیغات غافل بمانیم نتیجه آن پاک کردن تبلیغات توسط مردم از ذهن هایشان به مرور زمان خواهد بود. پروفسور حمید مولانا در کتاب روابط عمومی و تبلیغات، در باب تأثیر و عوارض روانی تبلیغات سوء که معمولاً با جنجال و هیاهو بوده و به طور مکرر پخش و منتشر می شوند و بر روان مردم فشار زیادی را وارد می کنند، می نویسد: "مخاطبین احساس می کنند که تشخیص و آگاهی و باورهای آنها به سخره گرفته شده و به آنان توهین می شود. بدترین موقعیت و وضعیت، زمانی است که تبلیغات یک طرفه بوده و امکان پاسخگویی سلب شده باشد. در این صورت غالباً دچار سرخوردگی، یأس، انزواطلبی، تندخویی، ترش رویی، بی حوصلگی، پرخاشگری، پنهانکاری، زورگویی و زورپذیری، محافظه کاری، دروغگویی، ولنگاری و غیره می شود. آرامش و مناعت طبع و اعتماد به نفس از اذهان رخت می بندد و جای خود را به اضطراب و تشویش و هراس و التهاب می دهند." با توجه به نظر پروفسور مولانا باید تأکید کرد از تبلیغات تا ضد تبلیغات و توهین به مخاطب یا دستیابی به موفقیت، تنها یک تار مو بیشتر فاصله نیست. از این رو روابط عمومی در قالب یک فرصت شغلی با مسائل گوناگونی باید مواجه شود. لذا مدیر روابط عمومی و دست اندرکاران این حوزه باید طیف گسترده ای از وظایف را انجام دهند.

شبکه های نوین اجتماعی مخاطبان گسترده و فراوانی دارند زیرا عموماً خدمات شبکه های اجتماعی بر روی موبایل بوده، آن هم ارزان و فراگیر. سرعت انتشار نظرات و پاسخ ها نیز بسیار سریع و آسان است. علت استقبال مخاطبان از این شبکه ها نیز به خاطر این است که مخاطبان و مشتریان از دریافت اطلاعات یکسویه خسته و دلزده شده اند. به عبارتی مشتری و مخاطب امروز، "بیان نظرات" را حق خود دانسته و می خواهد هم نظر بدهد و هم از نظرات دیگران مطلع شود. از سویی مدیران روابط عمومی می توانند در شبکه های اجتماعی، تابلویی از نظرات و برآیند افکار عمومی در مقابل شرکت یا مؤسسه را در برابر خویش داشته و به قضاوت بپردازند و یقیناً مدیران مؤسسه به جای اینکه در پشت درهای بسته بمانند، با حضور در شبکه های اجتماعی، هم موجب افزایش رضایتمندی مشتری و مخاطب می شوند و هم باعث شکوفایی مؤسسه خواهند شد.

روابط عمومی اگر مسلط به دانش رسانه های نوین اجتماعی و  ضرورت ها و مخاطرات آن باشد، می تواند در شبکه های اجتماعی به دسته بندی مشتری و مخاطبان خود پرداخته و بر اساس نیازهای هر گروه و دسته به تولید محتوا بپردازد و نظریه پردازی کند. حتی در مذاکرات اخیر هسته ای هم بسیاری از رسانه ها خبرهای اول و مهمشان را از صفحات اجتماعی برخی از شخصیت های حاضر در این مذاکرات انتشار می دادند، که این خود نشان دهنده اهمیت صفحات اجتماعی است.

اگر روابط عمومی ها، گروه های هدف متعددی را داشته باشند یقیناً به سرعت می توانند در مواقع ضرور یا بحرانی، نقش مهمی را ایفا کنند. در حال حاضر فقدان حضور رسمی و مؤثر کارگزاران روابط عمومی درشبکه های اجتماعی، باعث آن شده که در مقابل شایعات و اخبار غیر موثق در این شبکه ها نتوانیم واکنش سریع و مناسبی در این شبکه ها داشته باشیم و هر از گاهی همین شایعات و اخبار جعلی و واهی می تواند ایجاد اختلال و بحران نیز نماید که هزینه های بعدی رفع اثر نمودن از این بحران ها نیز بسیار زیاد خواهد بود. در عصری که "دانش و اطلاعات" جهان را تبدیل به دهکده ای نموده است، مدیران روابط عمومی باید هوشمند بوده و احاطه کافی به فضای مجازی و ارتباطات اجتماعی داشته باشند و در شبکه های اجتماعی به تولید محتوا بپردازند تا از این منظر به روز بوده و همواره در مقابل افکارعمومی که ذائقه اش به سوی شبکه های نوین ارتباطی و اجتماعی است، پاسخگو باشند.

طبیعت انسان این گونه است که دوست دارد اجتماعی باشد و وسایل ارتباطی نظیر رادیو، تلویزیون و رسانه های سنتی را تقریباً کنار گذاشته و شدیداً به سوی شبکه اجتماعی روی آورده است. از این رو مهندسی افکار عمومی در فضاهای مجازی و شبکه های اجتماعی باید در دستور کار جدی مدیران روابط عمومی های کارآمد و هوشمند باشد. شاید در کشور ما اقدامات بسیاری در تحقق شهروند الکترونیک یا دولت الکترونیک به عمل آمده است ولی اگر رندانه به این موضوع نگاه کنیم، می بینیم امروزه شهروندان از دولت و یا حتی بخش خصوصی به روزتر شده و به عبارتی چند گام جلوتر هستند. لذا آنچه مهم و ضروری به نظر  می رسد آن است که باید تلاشی آگاهانه و هدفمند در ایجاد فضاهای جدید ارتباطی با انگیزه ایجاد تفاهم و افزایش رضایتمندی از سوی کارگزاران روابط عمومی به عمل آید. بالأخره مدیران روابط عمومی باید بپذیرند که روابط عمومی محل تبادل افکار و دریافت نظرات و بیان احساسات مشتری است و به قول پروفسور یحیی کمالی پور، رئیس دپارتمان ارتباطات و هنرهای خلاق و مدیر مرکز مطالعات جهانی در دانشگاه پوردوی آمریکا و محقق برجسته ایرانی که اعتماد به تحقیق و پژوهش دارد؛ "هرگز در این حوزه نمی توان با حدس و گمان برنامه ریزی کرد. تحقیق اولین قدم در راه شناخت اشکالات، امکانات و درک  ناخواسته ها و افکارعمومی است."

یکی از مزیت ها در شبکه های جدید اجتماعی، این است که راه تحقیق و پژوهش برای مدیران روابط عمومی بسیار آسان و سریع است. اینک در دهه چهارم حیات نظام شکوهمند جمهوری اسلامی ایران قرار داشته و این دهه به دهه پیشرفت و عدالت نامگذاری گردیده است؛ به فرموده مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای؛ "همه باید لباس خدمت بر تن کنیم و در کنار یکدیگر به مردم خدمت کنیم." بدانیم که دشمنان قسم خورده نظام با راه اندازی و هدایت انواع توطئه ها و شیطنت ها از جمله توطئه براندازی نرم، به جنگ تمام عیار علیه این نظام مقدس و مسئولین خدوم در دولت اسلامی و مردمی آن روی آورده است و در این جنگ نقش روابط عمومی ها و تبلیغ آنچه باید گفت، بسیار حساس و مهم است. روابط عمومی باید بداند که دائماً در تغییر هستیم و هیچ کس نمی تواند پیش بینی کند که فردا چگونه خواهد بود. حال که از مرحله مقاومت در برابر تکنولوژی عبور نموده ایم، باید از روابط عمومی الکترونیک که هدیه بسیار ارزشمند فناوری اطلاعات و ارتباطات به سازمان ها و  دستگاه های دولتی و خصوصی است، بهره کافی برد و یقیناً روابط عمومی باید در فضاهای اجتماعی، ورود جدی تری پیدا کند. ان شاء الله با تلاش و کار سالم و صادقانه و بهره گیری از انواع و اقسام هنرها و تکنیک ها، در تداوم و برقراری رابطه مستحکم مردم و نظام اسلامی کوشا باشیم.

منبع: روزنامه رسالت