مسجد سنگر است، سنگرها را حفظ کنید (امام خمینی ره)
شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- مسجد به عنوان کانون تجمع انسان های خداجو و حق پرست، در طول تاریخ پیدایش خود همواره نقش موثری در تعیین سرنوشت ملت ها، حکومت ها وگروه های مختلف داشته است. غیر از کارکرد عبادی مسجد برای انجام فرایض دینی، مسجد به عنوان خانه خدا از چنان تقدس و جایگاه معنوی خاصی در نزد ما ایرانیان برخوردار است که عموما بسیاری از فعالیت های خود را به عنوان تبرک و صواب در مسجد انجام می دهیم.

به نظر می رسد که مسجد هم مانند سایر شئونات زندگی بشر می بایست نوعی همگامی با تغییر و تحولات در عرصه فناوری اطلاعات و... را داشته باشد. مثلا در هزار سال پیش که بلندگو و سیستم صوتی وجود نداشت، سخنرانان و خطبا و خلفا نوعا بر روی منبری بالابلند ودارای چندین و چند پله می رفتند تا صدای آنها بطور طبیعی بتواند تعداد بیشتری از مخاطبان وحاضرین را تحت پوشش قرار دهد. از این رو شیب زیادی بین پله های منبر با سطح مخاطبان بر روی زمین نشسته وجود داشت.

در حالیکه در عصر کنونی حتی می توان با استفاده از سیستم ویدئو پروژکتور نیز حرف وسخن خویش را در مسجد حتی در قسمت بانوان که معمولا سخنرانان را بخوبی نمی بینند به سمع و نظر مخاطبان رسانید. مسجد از لحاظ تنوع مخاطبان از بسیاری مراکز تجمعی دیگر نظیر مدرسه، دانشگاه، سمینار و... با اهمیت تر است چرا که سرو کار مسجد با عموم شهروندان اعم از پیر وجوان، باسواد وبیسواد، زن و مرد، کارمند و کارگر و... است و این خصیصه، جایگاه مسجد را ممتاز تر نموده و درعین حال می طلبد که بیشتر از پیش از ظرفیت های فرهنگی اجتماعی مساجد برای تاثیر مثبت بیشتری در لایه های مختلف زندگی مردم از آن استفاده شود. مساجد ما عموما چند اشکال بزرگ مشترک دارند:

1- مساجد بصورت علمی و دقیق جانمایی نشده اند. هر کسی هر جا رسیده به هر شکلی یک مسجد ساخته بدون اینکه ملاحظات جمعیتی،ترافیک، پارکینگ، نحوه دسترسی، امکانات عبور و مرور و... بطور حساب شده مورد نظر قرارگرفته باشد. عموما مساجد ما نبش چهار راه ها، بر خیابان ها یا توی کوچه ها و دور میادین هستند. مسجد از نقطه نظر مکانی باید در جایی باشد که انسان را برای ایجاد رابطه و گفتگو با خدا آماده سازی و تقویت کند. مسجد باید در یک فضای آرامش بخش و سبز ایجاد شود تا روحیه و انگیزه ای الهی در انسان ایجاد کند. مسجدی که کنار آن کبابی و بوتیک و الکتریکی و بقالی وجود داشته باشد که به انسان حالت معنوی نمی دهد. قطعا مسجدی که داخل یک فضای سبز و پر از درخت و سبزه و چمن ساخته شده است ارتباط معنوی بیشتری را می تواند بین خالق و مخلوق ایجاد نماید.

2- مساجد بدلیل اینکه مردم ساز هستند بخوبی توسط دولت حمایت بودجه ای نمی شوند.
3- مساجد شبانه روزی نیستند. در حالی که مسجد می بایست بتواند برای همه کس و برای همه ساعات قابلیت خدمات دهی داشته باشد. خانه خدا که ساعت کار ندارد.
4- مدیریت مساجد سنتی است و از شفافیت لازم برخوردار نیست.
5- درون اغلب مساجد شبیه انباری و محل نگهداری انواع تسبیح و مهر شکسته، تیر وتخته، صندلی و پارچه و... است.
6- توالت مساجد اغلب در قسمت زیر زمین قرار دارند و این امر مشکلات بهداشتی متعددی را بدنبال دارد.
7- مردم وقتی که به عروسی یا جشنی می روند اغلب لباس های تمیز و روشن و شیک می پوشند ولی متاسفانه وقتی به مسجد وارد می شوند با لباس های مندرس، جوراب های پاره و کثیف و پاهای مردم اغلب بو می دهد و از این رو فرش اغلب مساجد بوی بد عرق و... می دهد و آلوده هستند و تمییز کردن و شستشوی آنها بطور مرتب و بدلایل مختلف انجام نمی شود.
8- کلیساها نوعا منظم و مرتب و خوش آب ورنگ و محیطی شاداب دارند اما مساجد درمقام مقایسه از جهت همین فاکتورهای ظاهری فاصله دارند.
9- همه در ظاهر معتقدند که مسجد خانه خداست ولی عده ای فکر می کنند که مسجد مال و اموال پدرشان است و آنچنان جولان می دهند که گویی امیر مکه و... هستند.
10- نوعا مردم نمی دانند که برای شکایت از نحوه اداره امور مساجد باید به کجا مراجعه نمایند.
11- مساجد سایت ندارند، وبلاگ ندارند، تلفن مشخص برای سهولت دسترسی و... ندارند یا به مردم داده نمی شود.

اگر مسجد را یک سازمان وساختار فرهنگی مذهبی فرض کنیم، با عنایت به موضوع مهم اطلاع رسانی و رشد روزافزون تکنولوژی و تاثیر شگرف رسانه های مجازی بر امورات مردم، امروزه حتما نیازمند ایجاد یک واحد روابط عمومی در مساجد هستیم. چراکه همانگونه که عرض شد در حال حاضر اغلب امامان جماعت مساجد، افراد سالخورده با تحصیلات قدیمی یا اعضای هیات امنای آنها بطور لازم و کافی از ابعاد مختلف پاسخگویی به نیازها، پرسش ها و رفع شبهات و کنجکاوی های بخصوص نسل جوان آگاه نیستند.

 پیشنهاد می شود دولت یک نفر کارشناس روابط عمومی در همه مساجد کشور مستقر و با ساز و کار مناسب امکان فعالیت سازمان یافته را برای این مهم فراهم نماید.

بنابراین اگر می خواهیم موضوع نماز که جای اصلی انجام آن در مساجد است را بطور جدی دنبال کنیم باید در ابتدا عواملی که باعث می شود مردم از مسجد گریزان شوند را بخوبی شناسایی، بررسی و درمان نماییم. یک راه ساده پرداختن به موضوع، ایجاد واحد روابط عمومی در مساجد است که قطعا آثار وبرکات بسیار خوبی را در بحث اطلاع رسانی، تبلیغات و تنظیم و تقویت تعاملات فردی و اجتماعی و کاهش تعارضات و تهدیدها را بدنبال خواهد داشت.

حسن خسروی - مدرس دانشگاه و مولف کتاب آشنایی با قرآن و عترت
بخش: مدیر سایت
توسط: حسن خسروی