شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- با وجود اینکه در دو دهۀ گذشته، محبوبیت روزنامهنگاری سبک زندگی افزایش یافته، این حوزه هنوز در تحقیقات آکادمیک مغفول مانده است. در کنفرانس «مسائل روزنامهنگاری: فهم چالشهای حرفهای و دوراههها» که در شهر گدانسک لهستان برگزار گردید، مطالعهای جدید ارائه شد که در آن، با استفاده از مصاحبۀ عمیق، نظرات تخصصی ۸۹ نفر از روزنامهنگاران استرالیایی و آلمانی در حوزه سبک زندگی، استخراج شده است تا شیوههایی را بررسی کند که این روزنامهنگاران به کار میبرند تا بر مخاطبانشان تأثیر بگذارند؛ چه در نحوۀ بیانِ علائق آنها، چه در هویتهایشان و چه در رفتارهای مصرفی آنها. روزنامهنگاری سبک زندگی را به پوشش رسانهایِ ارزشها و اعمال معنیداری تعریف میکنند که به ساختن و معنیدادن به هویت خاصی کمک میکند که با مصرف و زندگی روزمره مرتبط است. در حوزهای از روزنامهنگاری که با چالشهای بیسابقۀ تکنولوژیک و مالی روبه روست، روزنامهنگاری سبک زندگی، از نظر اجتماعی، جای خوبی دارد.
مادامی که به نظر میرسید مخاطبان جریانهای اصلی خبری رو به کاهشاند، محتوای سبک زندگی، مخاطبان جدیدی را جذب کرده است. برخی توسعۀ این جریان را سودمند میدانند و میگویند برای عامهپسند کردن دانش مفید است. با آنکه جزئیات برنامههای تلویزیونیِ سبک زندگی به تفصیل بررسی میشوند، دربارۀ حوزۀ خاصِ روزنامهنگاری سبک زندگی، تحلیلهای ارزشمند کمی وجود دارد. در پاسخ به فقدان پژوهش در این حوزه، بخصوص راجع به تولید روزنامهنگاری سبک زندگی، مطالعهای تطبیقی در آلمان و استرالیا، به تحلیلهای عمیقی در رابطه با روزنامهنگاران سبک زندگی دست زده است: آنها چه درکی از کارشان دارند؟ خصوصاً بر حسب نظرات تخصصیشان و راههایی که آنها خود را از روزنامهنگاران جریانهای اصلی خبری متمایز میکنند.
بواسطه انجام مصاحبههای عمیق با ۸۹ نفر از روزنامهنگاران سبک زندگی در استرالیا و آلمان، مشخص شد که درک این افراد از جایگاه شغلیشان، طیف متنوعی دارد: ارائهدهندۀ خدمات سرگرمکننده و آرامشبخش، اطلاعرسانیِ «خبرهای بهدردبخور» در زندگی روزمره، الهامبخشی، توصیههایی برای بدست آوردن رفتارهای مثبت در مواجهه با زندگی و نسخههایی برای زندگی مطلوب. همانگونه که نتایج نشان میدهد، چنین درکی از وظیفه، میتواند ریشه در تغییر شکلهای جاری جامعه مدرن داشته باشد. روزنامهنگاران سبک زندگی مخاطبانشان را به عنوان مصرفکننده میشناسند و به آنها کارها و توصیههای خاصی پیشنهاد میکنند. به این ترتیب، به آنها نسخههایی برای سبک زندگی ارائه میدهند. تمامی قلمرو روزنامهنگاری سبک زندگی، در ارائۀ ایدههای جدید و القای مقولههای مصرفیِ گوناگونی درگیر میشود که به مصرفکنندگان در زندگی کردن به شیوهای خاص کمک میکند و بر شکلگیری هویت آنها اثر میگذارد.
اگرچه روزنامهنگاران سبک زندگی میبینند تولیداتشان مشخصاً با همکارانشان در بخشهای اصلی خبری متفاوت است، اما در عین حال بر روزنامهنگار بودن خود، تأکید میکنند: کسانی که به برخی از اصول مسلم روزنامهنگاری متعهدند. این چیزی است که روزنامهنگاری سبک زندگی را از دیگر برنامههای گستردۀ سبک زندگی متمایز میکند. معمولاً افراد شاغل در این حوزه، آموزشهای روزنامهنگاری را گذراندهاند و در حوزۀ اخبار روزنامهنگاری سابقه دارند؛ اگرچه علاقه مختصری به آموزشهای تخصصی دارند. بنابراین، در حالیکه مبنای اصلیِ کار آنها با روزنامهنگاران خبری مشابه است، روزنامهنگاران سبک زندگی، با تمرکز بر مصرف و خوداظهاری و معنابخشی هویت، خود را از دیگران متمایز میکنند.
|