عضویت 118 کشور جهان در جنبش غیرمتعهدها توانمندی بالقوه ای را برای همگرایی های بیشتر فرهنگی بویژه در عرصه هماهنگی برای دیپلماسی رسانه ای مشترک فراهم آورده است.
تعامل برای تبادل اطلاعات در عرصه سیاست بین الملل یکی از کارکردهای رسانه ای در دنیای جدید است.
از این منظر، همگام با توسعه فناوری های ارتباطاتی، کشورهای مختلف نیز می کوشند با مسلح شدن به آخرین یافته های حوزه رسانه ای، توانمندی های خود را برای برقراری ارتباط های موثر و کامل تر با مردم خود و دیگر ملت ها و دولت ها ارتقا بخشند. به این ترتیب، آنها خواهند توانست با یافتن راه های نوینی در عرصه رسانه برای ایجاد تعامل در عرصه های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، مهمترین رخدادها و فرایندها را در دورترین نقاط دنیا رصد کرده و بر اساس آن مواضع سیاسی خود را تعریف کرده یا در صورت لزوم تغییر دهند.
به این ترتیب، دیپلماسی رسانه ای در حوزه سیاست بین الملل به بازیگری کلیدی بدل می شود که می تواند مرزها و مشکلات معمول در عرصه دیپلماسی عمومی را براحتی بشکند و خانه ها و قلب ها را به تسخیر خود در آورد.
همانگونه که 'اتیان گیلیبوآ' در کتاب 'ارتباطات جهانی و سیاست خارجی' می نویسد: دیپلماسی رسانه ای شامل استفاده از رسانه ها توسط رهبران به منظور بیان منافع خود در مذاکرات، اعتمادسازی و بسیج عمومی از توافقات می شود.
دیپلماسی رسانه ای از طریق فعالیت های متعدد در رسانه های عادی و ویژه پیگیری می شود. این فعالیت ها شامل کنفرانس های مطبوعاتی، مصاحبه ها، دیدار سران حکومت ها و میانجیگران در کشور های رقیب و رویدادهای رسانه ای برانگیزاننده است که برای گشودن عصری جدید در روابط متقابل سازماندهی می شوند.
دیپلماسی رسانه ای به عنوان مهارتی جدید در روابط بین الملل بسیاری از شایعه پراکنی ها و دروغ پردازی های رقبا را خنثی و راه رسیدن به اهداف دولتمردان را در عرصه سیاست خارجی صاف و هموار می کند.
توجه به این امر بویژه نظر به جریان غالب رسانه ای غرب که بدون توجه به اخلاق سیاسی و ارزش های مذهبی و بومی دولت ها و ملت های مختلف اقدام به ارسال پیام های گوناگون رنگارنگ کرده و در پی تاثیرگذاری بیشتر بر مخاطبان دیگر کشورهاست، ضرورت بیشتری می یابد.
در این میان، نقش های کاربردی رسانه ها در جهان دیپلماسی شامل مواردی مانند ایجاد ارتباط صحیح با مخاطبان، خنثی کردن شایعه ها و دروغ پراکنی ها در عرصه خبر و تبلیغات منفی از سوی رقبا و زمینه سازی برای دیگر فعالیت های مرتبط با حوزه سیاست خارجی می شود.
به این ترتیب، ابزارهای رسانه ای از یک سو زمینه های اعتمادسازی، میانجیگری و بسیج عمومی را فراهم آورده و از سوی دیگر، میانبری برای تنظیم سطح روابط بین المللی و بین دولی خواهد بود.
با این حال، تغییرات دنیای جدید و به هم خوردن بلوک بندی سنتی جهان، شکلگیری رقابت های اقتصادی و تسلیحاتی نوین در سایه وجود قدرت های نوظهور، افزایش شکاف میان صاحبان دانش و فناوری با دیگر کشورها و اهمیت یافتن منافع و مصالح ملی نسبت به ایدئولوژی راهی بجز تشکیل ائتلاف ها و اتحادهای منطقه ای کشورهای کم قدرت تر برای عقب نماندن از گردونه کسب امتیازهای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و ... نگذاشته است.
در این میان، آنجا که 118 کشور جهان- تقریبا نزدیک به دو سوم اعضای سازمان ملل متحد- گرد هم آمده و در قالب جنبش غیرمتعهدها شکل جدیدی یافته اند، قدرتی بالقوه را برای کاستن از این شکاف ها پدید آورده اند.
** جنبش غیرمتعهدها؛ زمینه ای مناسب برای غلبه بر یکجانبه گرایی |