شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)-||نویسنده|سعید معادی کارشناس ارشد روابط عمومی||  وقتی بحث از وظایف روابط عمومی می کنیم یکی از ویژگی های روابط عمومی، اطلاع یابی دقیق و متعاقب آن اطلاع رسانی صحیح و درست می باشد. به عبارت دیگر، روابط عمومی چیزی جز برقراری ارتباط برای یافتن دیتا و اطلاعات از یک سو و پردازش و تبدیل آن به پیام های مبتنی بر دانش جهت آگاهی مخاطبان و توانمند سازی مردم از سوی دیگر نیست. مسلما این رخداد مهم و این اتفاق ارتباطی در یک فراگرد صحیح، برنامه ریزی شده، هدفمند و موثر صورت گرفته و روابط عمومی تمامی تلاش خود را معطوف این امر مهم می نماید تا صحنه گردان منصف و صادق این امر مهم باشد.

بی شک برقراری ارتباط صحیح با رویکرد و کارکرد اطلایابی و متقابلا برقرای ارتباط با رویکرد و کارکرد اطلاع رسانی، شکل دهنده شاکله اصلی و شالوده فلسفه وجودی این نهاد مدنی است. لیکن تحقق این امر مستلزم رعایت مولفه های مهم و شاخص های اصلی و اساسی در دو رخداد مهم که از یک سو به اطلاع یابی و از سوی دیگر به اطلاع رسانی ختم می شود، می گردد.

اگر روابط عمومی در مقوله اطلاع یابی، تجهیز به دانش، فن، هنر، مهارت و تخصص لازم با چارچوب مشخص و ملموس و از یک رفتار و اخلاق عمومی و حرفه ای برخوردار نباشد، مسلما موفق و موثر نخواهد بود. زیرا به قول منطقیون مقدمه غلط، نادرست، ناقص و اشتباه، منتج به نتیجه غلط، نادرست و در نهایت موجب انحراف، گمراهی، کجروی و تضییع حقوق مردم خواهد شد.

اطلاع یابی مبتنی بر عدم دارا بودن ویژگی خاص و مشخص از حیث شناسائی، تشخیص، واکاوی، طبقه بندی و تبدیل، توام با فقدان تعهدات، صداقت، اخلاق مداری و عدم استقلال، موجب می شود که عملی منفعت طلبانه و یا غیر کارشناسانه با هدف های خاص و واهی صورت گرفته که نتیجه آن چیزی جزء تحقق انتظارات از پیش ساخته و تحصیل سود و منافع آشکار و پنهان برای امیال شخصی و فردی و یا در نهایت برای رضایت بخشی گروهی خاص نخواهد شد.

اصولا اطلاع یابی با یک نقشه غلط و ناقص از پیش تعیین شده برای تهیه اطلاعات سفارشی که برای مقاصد خاص صورت می گیرد، نشانگر نوعی رفتار خود خواهانه و خائنانه نسبت به حقوق دیگران و حقوق جمعی که به نحوی از انحاء درگیر این اتفاق و رخداد می باشند، می شود.

بنابراین پذیرش این اصل که فعالیت روابط عمومی بر یک چرخه و یک دایره فعال، زنده، در حال حرکت و پویا که دائما یافته ها، ستاده ها و ورودی آن با برخی از فعل و انفعالات و فرآوری، تبدیل به خروجی و خلق ارزش می شود، تلقی نمائیم و این اصل را بپذیریم که این اتفاق و ایجاد چرخه خلق ارزش و ارزش آفرینی از سوی روابط عمومی به عنوان یک رسالت ذاتی و یک وظیفه حرفه ای،مستلزم تمهیدات و ویژگی های خاص و مشخص از حیث علمی، عملی، نرم افزاری، سخت افزاری و عقل افزاری می باشد، باید در این میان یکی از ویژگی خاص و یک حلقه های اصلی در شکل گیری این زنجیره و چرخه خلق ارزش را، موضوع استقلال رای و مستقل بودن روابط عمومی به عنوان معمار و مهندس ارتباطات انسانی و اجتماعی تلقی نمائیم.

همانگونه که یکی از فضایل برجسته انسان، استقلال رأی است، بدین معنا که در مسایل نظری و عملی خصوصاً آنچه به حیات انسانی، ارتباطات انسانی و تکامل انسان مربوط می‌شود، پیرو دست و پا بسته و مطیع و تسلیم کور و کر آراء دیگران نباشد و خود نیز به اندازه قدر و سهم و میزان تلاش و همت و سعی، صاحبنظر باشد به طریق اولی برای روابط عمومی که خود را حافظ منافع عمومی و تنویر گر اذهان و افکار عمومی و مهندس و معمار ارتباط انسانی و اجتماعی می داند و برابر وظیفه ذاتی و رسالت حرفه ای، تمامی سعی و تلاش خود را مطوف این امر مهم می نماید که درست بیابد و به درستی آگاهی دهد تا در پس ایجاد این چرخه و از راه آگاهی بخشی و توانمند سازی، حقوق و منافع افراد و اشخاص را گوشزد و از این طریق محقق نماید.

استقلال رای، مستقل و دارای هویت بودن و نفوذ ناپذیری برای روابط عمومی، خصایص مهم و ارزنده ای است که بی شک واجد آن است و غفلت از آن، ضایعات جبران ناپذیری را به دنبال خواهد داشت. روابط عمومی در مسیر حرفه ای و انجام وظایف و تعهدات ضمن مراقبت از رفتار و گفتار و کردار، باید بداند که رمز موفقیت، در نفوذ ناپذیری، صلابت و استقلال روابط عمومی است و اگر روابط عمومی در مسیر فعالیت خود چشم و گوش خود را متوجه صاحبان قدرت نماید و زبان خود را معطوف رضایت و منافع فرد و گروه خاص کند تا با شیوه و لطایف الحیل رسانه ای، اطلاع رسانی و تبلیغاتی شرایطی را فراهم سازد که منافع جمع را فدای منافع فردی و گروه خاص نماید، این روابط عمومی فاقد استقلال رای و هویت می باشد.

اگرچه لازم است در این مجال توضیحی برای روشن شدن بیشتر مطلب و جلوگیری از بد فهمی و کج فهمی بشود و آن اینکه شباهت های بین استقلال رای و استبداد رای وجود دارد و آن اینکه شباهت ظاهری استقلال به استبداد در این است که در هر دو مورد صاحب رأی اصرار بر پیاده کردن اعتقاد خوددارد، روابط عمومی مستقل و روابط عمومی مستبد هر دو تلاش می‌کنند تا آنچه را مصلحت تشخیص داده‌اند انجام دهند و به اصطلاح حرف خود را به کرسی بنشانند.

ممکن است روابط عمومی مستبد هم تحت تأثیر افکار دیگران نباشد و مستقل فکر کند لکن استقلال رای و مستقل بودن روابط عمومی از حیث اجرای یک استراتژی هدفمند در صحنه و ایجاد چرخ اطلاع یابی و اطلاع رسانی بهره گیری از دو خصوصیت ویژه و ممتاز می باشد که آن را نقطه مقابل استبداد قرار می‌دهد.

اولین ویژگی روابط عمومی دارای استقلال رای و مستقل، بهره مندی از هنر مشورت است در حالیکه استبداد رأی و روابط عمومی مستبد و خود سر با مشورت و تبادل آراء در تضاد است، اصولاً مستبد خود را نیازمند به مشورت با دیگران نمی‌بیند ولی استقلال رأی نه تنها با تبادل آراء تضادی ندارد، بلکه استقلال رأی برای یک روابط عمومی مترقی، پویا و متعالی در مشورت است به نحوی که روابط عمومی واقعی و مترقی مردم را به عنوان امین ترین، صدیق ترین و مطمئن ترین مشاور و اصلی ترین طرف مشورت قلمداد می کند و هیچگاه خود را مستقل و بی نیاز از این ظرفیت بی بدیل و ارزشمند نمی داند و همواره با فراهم نمودن تمهیدات و شرایط مناسب زمینه بهره گیری از آراء ، نقطه نظرات، انتقادات و پیشنهادات مردم را برای اصلاح، بهبود، تکمیل و ایجاد فعالیت جدید بهره بهره بردای می نماید.

نکته دوم در تفاوت و تمایز روابط عمومی دارای استقلال رای و دارای هویت مستقل در مقابل روابط عمومی خود خواه و مستبد، عدول از خطا است. اصولا روابط عمومی مستبد کاری به درست بودن یا خطا بودن آنچه می‌گوید ندارد، او هدفی را جز تحقق تمایلات خود و یا تحقق و تحصیل منافع و عایدی فرد و گروه خاص تعقیب نمی‌کند و لذا اگر معلوم شود آنچه گفته خطاست حاضر به اعتراف و عدول از رأی خود نیست، ولی روابط عمومی که به بیماری استبداد مبتلا نیست اگر فهمید فعالیت، اقدام، شنیده و یا گفته او خطا است و موجب تضییع حقوق انسانی و اجتماعی و از بین رفتن و هدر رفت منافع جمعی می شود از عمل و گفتار و رفتار خود عدول می‌کند و با شهامت و جسارت و با نهایت صداقت در گفتار و کردار، اعلام به اشتباه خود می نماید.

بی تردید استاد عالیقدر و فرهیخته مرحوم دکتر هوشنگ عباس زاده در مسیر علمی و عملی و در سالها کسوت آموختن و آموزش دادن، یاد گرفتن و یاد دادن و در محافل و مجالس و نشست ها و گفت و شنود علمی در کنار همه خصایل و ویژگی هایی خوب انسانی اعم از اخلاق مداری، صداقت، تواضع و فروتنی و تبسم و مهربانی و ادب و نزاکت گفتاری و رفتاری و برخوداری از ویژگی مقام شامخ معلمی، هیچگاه از اصول و استقلال رای و شرافت انسانی و تعهدات حرفه ای خود دست نکشید و تا پایان عمر با برکت خود مصمم و استوار بر اصول و استقلال رای خود به عنوان یک معلم با شرف و یک دانش آموخته عالم پافشاری کرد و هیچگاه به یاد نداریم که برای رضایت شخصی و فردی دیگران، چشم از حقایق فرو ببندد و زبان نقد عالمانه و دلسوزانه و متعهدانه خود را متوجه رفتار و کردار غلط و پر اشتباه دیگران نکند.

هیچگاه فراموش نخواهیم کرد که چه دلسوزانه و با چه شور و حررات و هیجان برخواسته از صداقت به نقد کارشناسانه رخداد ها و فعالیت های علمی و عملی می پرداخت و شجاعانه و بی پروا و بدور از هر گونه رشوه کلامی و خودسانسوری که مانع از گفتن حقایق و تذکرات کارشناسانه شود نشده است. در مقابل نیک به یاد داریم که تائیدها و تمجیدهای ایشان بر پایه و اساس علمی و روشنگرانه و برخواسته از اصل مشورت و گفت و شنود با اهل فن و متخصصان این حرفه بوده است و همواره با یکرنگی و صداقت و بدور از هرگونه مداهنه و دورویی این کار را صورت می داده است.

این استاد فرهیخته در کلاس های آموزشی و علمی برای دانشجویان و علاقمندان به عرصه روابط عمومی مسیر صحییح و واقعی روابط عمومی را نشان می داد تا از این طریق و از این راه شرافتمندانه، نسلی کاردان و کار بلد و متعهد و دلسوز را روانه عرصه روابط عمومی نماید.

خدوند این استاد فرهیخته و این عالم عامل و متعهد را قرین رحمت واسعه و علو درجات نموده و به جامعه روابط عمومی توفیق روز افزون در امر قدرشناسی، پاسداشت و صیانت از ارزش و اعتبار شان و جایگاه پیشکسوتان و اساتید این حرفه شریف را بدهد.