شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)-|| رشد نگران‌کننده انتشار اخبار جعلی و شایعات در شبکه‌های مجازی به‌صورت معضلی جدی برای مدیران این شبکه‌ها درآمده و نتایج مطالعات پژوهشگران نشان می‌دهد مسائلی همچون کمبود سواد رسانه‌ای و دیجیتالی، سن و ضعف حافظه در این موضوع دخالت دارند.

زندگی روزمره ما با بسیاری از شبکه‌های اجتماعی گره‌خورده و بسیاری از اخبار از طریق این منابع منتشر می‌شوند. همه ما در طول روز با اخباری این‌چنینی در شبکه‌های اجتماعی روبه‌رو می‌شویم که گاه ادعاهای عجیبی می‌کنند: خوردن همه‌روزه صبحانه، خطرناک است! با پوست پرتقال می‌توان قفل موبایل را باز کرد! استرالیا پایان سرطان را اعلام کرد!

بسیاری از این موارد سر تیتر اخبار شبکه‌های مجازی است و اگرچه بسیاری از آن‌ها اصلاً برای مخاطبان خود قانع‌کننده نیستند اما تقریباً این اخبار را می‌توان اصلی‌ترین اخبار منتشرشده در شبکه‌ها و کانال‌های مختلف محسوب کرد.

از سوی دیگر در سراسر جهان، رسانه‌های اجتماعی با شیوه‌هایی مختلف برای مقابله با گسترش اطلاعات غلط و اخبار جعلی تلاش می‌کنند. به‌عنوان‌مثال اگر شما یک کاربر واتس اپ هستید، ممکن است متوجه شده باشید که از هفته گذشته به بعد، امکان ارسال پیام گروهی از این شبکه حذف‌شده و شما فقط می‌توانید یک پیام را به حداکثر پنج نفر ارسال کنید. مشابه این اقدام توسط فیس‌بوک نیز برای جلوگیری از اخبار جعلی در کشورهایی همچون هندوستان، برزیل و ... انجام‌شده است.

قرار دادن محدودیت در اشتراک‌گذاری پیام‌ها، موضوع جدیدی نیست؛ اما نحوه انجام آن در پلتفرم‌های مختلف، متفاوت است. اصلی‌ترین مشکل در این میان، عدم توانائی مدیران این شبکه‌های اجتماعی برای خواندن و کنترل تمامی پیام‌های ردوبدل شده است. از سوی دیگر این شبکه‌ها مجبور هستند برای حفظ امنیت کاربران خود، این پیام‌ها را کدگذاری کنند.

در این میان سیاست شبکه وی چت (WeChat) به‌صورت متفاوتی است و شاید برای شما عجیب باشد که این شبکه اجتماعی در پایان هرماه، یک لیست از ده شایعه مهم و خبر جعلی منتشرشده در بین کاربران را در حساب‌رسمی خود ارسال می‌کند. این شبکه همچنین دارای یک برنامه کوچک است که آمار کاربران یک برنامه خاص چه میزان بوده و مثلاً اعلام می‌کند این برنامه توسط 38 میلیون نفر در ماه گذشته استفاده‌شده است.

شبکه‌های مختلف اجتماعی ازجمله وی چت، در برخی موارد انتشار یک محتوای خاص را کاملاً ممنوع کرده یا به‌طور منظم، پیوندها و مقالات خاصی را از اشتراک‌گذاری منع می‌کنند. در برخی موارد نیز اخبار جعلی، شایعات، کلاه‌برداری‌ها یا هرزنامه‌ها توسط این شبکه‌های اجتماعی مسدود می‌شود.

حتما بخوانید:  جولان اخبار جعلی در سال ۲۰۱۹

یکی از مواردی که در سراسر جهان رایج بوده و به‌تازگی انتشار آن از سوی برخی شبکه‌های اجتماعی ممنوع شده است، انتشار پیام‌هایی است که ادعا می‌کند اگر آن را برای تعداد مشخصی از دیگر کاربران نفرستید، اتفاق بدی برایتان خواهد افتاد. مدیران برخی شبکه‌های اجتماعی همچون وی چت، هدف از این محدودیت را، ایجاد شرایط کسب تجربه بهتر توسط کاربران از حضور در شبکه اجتماعی عنوان کرده‌اند.

 هرچند این واکنش‌ها در بسیاری از موارد موجب بروز سؤالات فراوانی می‌شود. در این میان البته مشکلات و موارد عجیبی هم رخ می‌دهد برای مثال در ماه گذشته یک پیام منتشرشده توسط سفارت ایالات‌متحده آمریکا در پکن بدون هیچ دلیل خاصی مسدود شده و امکان بازنشر آن وجود نداشت. این موضوع را می‌توان دغدغه اصلی بسیاری از شبکه‌های اجتماعی در سراسر جهان محسوب کرد.

طی هفته گذشته، نتایج یک مطالعه که توسط پژوهشگران آمریکایی انجام‌شده بود، منتشرشده و یافته‌های این تحقیقات نشان می‌داد که کاربران کهن‌سال فیس‌بوک که 65 سال یا بیشتر دارند، به میزان گسترده‌تری اخبار جعلی را اشتراک‌گذاری می‌کنند. نتایج یک مطالعه مشابه در کشور چین هم نشان می‌دهد که کاربران میان‌سال و سالخورده، به‌ویژه کسانی که در مناطق روستایی زندگی می‌کنند، بیشتر به نشر اخبار جعلی و اطلاعات نادرست اقدام می‌کنند.

هر دو گزارش و پژوهش انجام‌شده، دلایل احتمالی را در مورد این موضوع ارائه می‌دهند. محققان آمریکایی معتقدند افراد مسن ممکن است سواد رسانه‌ای دیجیتالی کمتری داشته و همچنین کاهش و ضعف حافظه نیز در این مسئله دخیل است.

هرچند که در مورد اخبار مربوط به فساد سیاسی در شبکه‌هایی مانند فیس‌بوک، شرایط کمی متفاوت بوده و پژوهش‌ها نشان می‌دهد برچسب زدن به یک خبر که اعلام می‌کند این داستان جعلی است، سبب افزایش اشتیاق خوانندگان به خواندن آن موضوع خواهد شد.

این موارد سبب شده تا شبکه‌های اجتماعی مختلف تلاش کنند از مسیرهای خلاقانه‌تری برای افزایش آگاهی مخاطبانشان استفاده کرده و به‌سوی راه‌های جدیدتری برای مقابله با اطلاعات نادرست حرکت کنند. برای مثال، یک گروه از دانشمندان با طراحی یک بازی برای آموزش دادن به کاربران درباره اخبار جعلی تلاش می‌کنند مهارت آن‌ها را در این زمینه افزایش دهند.

ترجمه: احسان محمدحسینی
منبع: abacusnews- سیناپرس