شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)-|| رشد نگرانكننده انتشار اخبار جعلي و شايعات در شبكههاي مجازي بهصورت معضلي جدي براي مديران اين شبكهها درآمده و نتايج مطالعات پژوهشگران نشان ميدهد مسائلي همچون كمبود سواد رسانهاي و ديجيتالي، سن و ضعف حافظه در اين موضوع دخالت دارند.
زندگي روزمره ما با بسياري از شبكههاي اجتماعي گرهخورده و بسياري از اخبار از طريق اين منابع منتشر ميشوند. همه ما در طول روز با اخباري اينچنيني در شبكههاي اجتماعي روبهرو ميشويم كه گاه ادعاهاي عجيبي ميكنند: خوردن همهروزه صبحانه، خطرناك است! با پوست پرتقال ميتوان قفل موبايل را باز كرد! استراليا پايان سرطان را اعلام كرد!
بسياري از اين موارد سر تيتر اخبار شبكههاي مجازي است و اگرچه بسياري از آنها اصلاً براي مخاطبان خود قانعكننده نيستند اما تقريباً اين اخبار را ميتوان اصليترين اخبار منتشرشده در شبكهها و كانالهاي مختلف محسوب كرد.
از سوي ديگر در سراسر جهان، رسانههاي اجتماعي با شيوههايي مختلف براي مقابله با گسترش اطلاعات غلط و اخبار جعلي تلاش ميكنند. بهعنوانمثال اگر شما يك كاربر واتس اپ هستيد، ممكن است متوجه شده باشيد كه از هفته گذشته به بعد، امكان ارسال پيام گروهي از اين شبكه حذفشده و شما فقط ميتوانيد يك پيام را به حداكثر پنج نفر ارسال كنيد. مشابه اين اقدام توسط فيسبوك نيز براي جلوگيري از اخبار جعلي در كشورهايي همچون هندوستان، برزيل و ... انجامشده است.
قرار دادن محدوديت در اشتراكگذاري پيامها، موضوع جديدي نيست؛ اما نحوه انجام آن در پلتفرمهاي مختلف، متفاوت است. اصليترين مشكل در اين ميان، عدم توانائي مديران اين شبكههاي اجتماعي براي خواندن و كنترل تمامي پيامهاي ردوبدل شده است. از سوي ديگر اين شبكهها مجبور هستند براي حفظ امنيت كاربران خود، اين پيامها را كدگذاري كنند.
در اين ميان سياست شبكه وي چت (WeChat) بهصورت متفاوتي است و شايد براي شما عجيب باشد كه اين شبكه اجتماعي در پايان هرماه، يك ليست از ده شايعه مهم و خبر جعلي منتشرشده در بين كاربران را در حسابرسمي خود ارسال ميكند. اين شبكه همچنين داراي يك برنامه كوچك است كه آمار كاربران يك برنامه خاص چه ميزان بوده و مثلاً اعلام ميكند اين برنامه توسط 38 ميليون نفر در ماه گذشته استفادهشده است.
شبكههاي مختلف اجتماعي ازجمله وي چت، در برخي موارد انتشار يك محتواي خاص را كاملاً ممنوع كرده يا بهطور منظم، پيوندها و مقالات خاصي را از اشتراكگذاري منع ميكنند. در برخي موارد نيز اخبار جعلي، شايعات، كلاهبرداريها يا هرزنامهها توسط اين شبكههاي اجتماعي مسدود ميشود.
حتما بخوانيد: جولان اخبار جعلي در سال ۲۰۱۹
يكي از مواردي كه در سراسر جهان رايج بوده و بهتازگي انتشار آن از سوي برخي شبكههاي اجتماعي ممنوع شده است، انتشار پيامهايي است كه ادعا ميكند اگر آن را براي تعداد مشخصي از ديگر كاربران نفرستيد، اتفاق بدي برايتان خواهد افتاد. مديران برخي شبكههاي اجتماعي همچون وي چت، هدف از اين محدوديت را، ايجاد شرايط كسب تجربه بهتر توسط كاربران از حضور در شبكه اجتماعي عنوان كردهاند.
هرچند اين واكنشها در بسياري از موارد موجب بروز سؤالات فراواني ميشود. در اين ميان البته مشكلات و موارد عجيبي هم رخ ميدهد براي مثال در ماه گذشته يك پيام منتشرشده توسط سفارت ايالاتمتحده آمريكا در پكن بدون هيچ دليل خاصي مسدود شده و امكان بازنشر آن وجود نداشت. اين موضوع را ميتوان دغدغه اصلي بسياري از شبكههاي اجتماعي در سراسر جهان محسوب كرد.
طي هفته گذشته، نتايج يك مطالعه كه توسط پژوهشگران آمريكايي انجامشده بود، منتشرشده و يافتههاي اين تحقيقات نشان ميداد كه كاربران كهنسال فيسبوك كه 65 سال يا بيشتر دارند، به ميزان گستردهتري اخبار جعلي را اشتراكگذاري ميكنند. نتايج يك مطالعه مشابه در كشور چين هم نشان ميدهد كه كاربران ميانسال و سالخورده، بهويژه كساني كه در مناطق روستايي زندگي ميكنند، بيشتر به نشر اخبار جعلي و اطلاعات نادرست اقدام ميكنند.
هر دو گزارش و پژوهش انجامشده، دلايل احتمالي را در مورد اين موضوع ارائه ميدهند. محققان آمريكايي معتقدند افراد مسن ممكن است سواد رسانهاي ديجيتالي كمتري داشته و همچنين كاهش و ضعف حافظه نيز در اين مسئله دخيل است.
هرچند كه در مورد اخبار مربوط به فساد سياسي در شبكههايي مانند فيسبوك، شرايط كمي متفاوت بوده و پژوهشها نشان ميدهد برچسب زدن به يك خبر كه اعلام ميكند اين داستان جعلي است، سبب افزايش اشتياق خوانندگان به خواندن آن موضوع خواهد شد.
اين موارد سبب شده تا شبكههاي اجتماعي مختلف تلاش كنند از مسيرهاي خلاقانهتري براي افزايش آگاهي مخاطبانشان استفاده كرده و بهسوي راههاي جديدتري براي مقابله با اطلاعات نادرست حركت كنند. براي مثال، يك گروه از دانشمندان با طراحي يك بازي براي آموزش دادن به كاربران درباره اخبار جعلي تلاش ميكنند مهارت آنها را در اين زمينه افزايش دهند.
ترجمه: احسان محمدحسيني
منبع: abacusnews- سيناپرس