شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- به درستی مشخص نیست که باید لذت خواندن روزنامه قبل از چاپ را فرصت دانست یا چالش قلمداد کرد، اما پرواضح است که این رویداد بیش از یک دهه است که به وقوع پیوسته است.

براساس آمارها، هر روز حدود ۲۰۰ عنوان روزنامه در کشور منتشر می‌شود، در حالی که برای جمعیت ۸۰ میلیون نفری ما این روزنامه‌ها کمتر از ۸۰۰ هزار نسخه در روز تیراژ دارند.

در دوران مدرن اولین رسانه‌ها، مطبوعات بوده‌اند که هر بار با ورود سایر رسانه‌های جدید، مانند سینما، رادیو و تلویزیون وضعیت اسفناکتری پیدا کرده اند. با ظهور عصر دیجیتال دو دیدگاه مطرح است؛ عده ای معتقدند محو کامل مطبوعات یا دست‌کم شکست‌شان از رسانه‌های نوظهور سرانجام این رسانه است و عده‌ای دیگر نیز با خوش‌بینی بر بقای رسانه‌های مکتوب اصرار دارند.

ضمن اینکه نباید از این نکته غافل ماند که وضعیت اقتصادی نامطلوب مطبوعات نیز می تواند یکی از مهم‌ترین بحران‌ها قلمداد شود.

در ایران نشریه‌ها، چه آن‌ها که وابسته به نهادهای دولتی‌اند و چه آن‌ها که با هزینه‌های به‌ظاهر شخصی اداره می‌شوند، از کاهش آگهی‌ها گله‌مندند و به نظر می‌رسد تمایل صاحبان آگهی‌ها به فضای مجازی، آن‌ها را با مشکلات جدی مواجه کرده است.

نسرین وزیری کارشناس ارتباطات که سالها در تحریریه روزنامه ها و خبرگزاری های متعدد کار کرده است در رابطه با این وضعیت روزنامه های چاپی گفت: امروزه آن‌ها که به دنبال خبرند سر در گوشی‌های همراه دارند و کانال‌های خبری را بالا و پایین می‌کنند تا در لحظه اخبار جهان در مشت‌شان باشد.

وی با اشاره به اینکه همین موضوع مصداق این است که مطبوعات کاغذی نفس‌بریده‌اند، تاکید کرد: بنابراین می توانیم بگوییم روزنامه های چاپی از سرعت انتشار اخبار در فضای مجازی جا مانده‌اند.

این روزنامه نگار و خبرنگار تصریح کرد: ریزش شدید مخاطب نشریه‌های امروز اگرچه پدیده‌ای جهانی است، اما نباید فراموش کنیم که سرعت بی‌میلی به مطبوعات در کشور ما ریشه در بی‌رغبتی به مطالعه هم دارد. مردمی که کمتر از ۱۰ دقیقه در روز مطالعه می‌کنند ظرفیت بالاتری برای رها کردن نشریه‌های کاغذی خواهند داشت.

وی ادامه داد: قبلاً اگر خبرنگار روزنامه یا حتی سردبیر هم صفحه‎ای را می‎بست و امضای آخر مدیرمسئول هم پای کار بود، باز باید تا صبح فردا منتظر می‎ماند تا خروجی کار را ببیند. خوش‌شانس اگر بودیم و صبح زود از جلو دکۀ روزنامه‌فروشی می‎گذشتیم، فرصت دیدن همۀ تیتر یک‎ها و صفحه‌های اول روزنامه‎ها را داشتیم. روزهای آخر سال هم باید روزنامه‎های مورد علاقه‎مان را هر روز می‎خریدیم مبادا از خواندن ویژه‎نامه نوروزی‌شان محروم شویم.

وزیری افزود: اما حالا از نیمه‌شب که می‎گذرد، اگر شب‌زنده‌دار باشی و هوس روزنامه خواندن به سرت بزند، می‎توانی پشت لپ‎تاپ بنشینی، سری به جار یا پیشخوان بزنی، تیترها و صفحه یک‎ها را مرور و روزنامۀ مدنظرت را انتخاب کنی و بخوانی. حال خواندن روزنامه را هم که نداشته باشی، ورژن کپسول‌شده‎اش را در اغلب کانال‎های تلگرامی خبری می‎توانی بخوانی.

وی خاطرنشان کرد: البته نکته بسیار مهم این است که که روزنامه‎ها هم بی‎رنگ‌وروتر از قبل شده‎اند و کمتر مطلب تولیدی ویژه دارند. فارغ از تیترها و لیدهای‌شان که بازتاب سلیقه و گرایش رسانه است، متن گزارش‎های پوششی، غالباً همان‎هاست که در خبرگزاری‎های دیروز آمده؛ چون خبرنگاران روزنامه‎ها کمتر به خودشان زحمت می‎دهند روایت خودشان از یک مراسم را بنویسند و عموماً همان نقل قول‎ها در خبرگزاری‎ها را کپی‌پیست و در مواردی بازنویسی و با نام خودشان منتشر می‌کنند.

بر اساس این گزارش، با توجه به شواهد موجود می توان اینگونه نتیجه گرفت که نه تنها ظهور و گسترش فضای مجازی باعث کاهش توجه به روزنامه های چاپی شده بلکه مشکلات اقتصادی موجود در فضای رسانه ای کشور، بی میلی مخاطبان به مطالعه و بی انگیزگی اصحاب رسانه در تولید محتوایی ناب و دست اول هم به این معضلات دامن می زنند.

گزارش: هانیه حقیقی

سیناپرس