شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- سال 2017 در ادامه روند رو به رشد سال های گذشته، شاهد اقبال نشر الکترونیکی در جهان هستیم و مهمترین عامل آن افزایش ضریب نفوذ اینترنت در جهان است.

اگرچه امروز سیر نفوذ اینترنت در جهان متوازن نیست، اما هم اکنون حدود نیمی از مردم جهان یعنی بالغ بر 3 میلیارد و 600 میلیون نفر کاربر اینترنت در جهان وجود دارند. به همین نسبت تعداد وب سایت ها در فضای اینترنت بالغ بر 1 میلیارد و 200 میلیون تخمین زده می شود.

انتشار کتاب های الکترونیکی در جهان اگرچه آمار جامعی ندارد اما تخمین زده می شود که در سال جاری حدود 600 میلیون جلد کتاب الکترونیکی از سایت های معروف آمازون، اپل، کبو و بارنز و نوبل فروخته می شود. این رقم منهای کتاب ها به زبان های غیر انگلیسی و همچنین کتاب هایی است که به صورت غیر رسمی در فضای اینترنت جابجا می شود.

در ادامه به سایر ابعاد نشر الکترونیکی در فضای اینترنت می پردازیم. فضایی که ورودش در دنیای ما باعث ایجاد تغییراتی در سبک زندگی و نحوه نگرش به زندگی شده است. تغییری که تمام کسب وکارها و فعالیت ها را به سمت خاصی سوق داده است و در این نوشتار می خواهیم به عظمت این تحول در حال وقوع با زبان آمار می پردازیم.

تعاملات در فضای اینترنت که در فضای رسمی غالبا از طریق ایمیل صورت می گیرد بخش دیگری از آمار فضای نشر در اینترنت است که امسال از مرز 145 میلیارد و 300 میلیون ایمیل گذشت. امروز ما در جزیره ای زندگی می کنیم که ساکنان آن در هر روز قریب به 4 میلیارد سرچ در گوگل انجام می دهند.

یکی از ویژگی های دنیایی با این ویژگی ها اختلاط فضاهای رسمی و غیر رسمی است. تا چندی پیش رسانه های اجتماعی جزو فضاهای غیر رسمی قلمداد می شدند اما به نظر می رسد این رسانه ها بیشتر از فضای رسمی در تعاملات جهانی کاربرد دارند. در حال حاضر وبلاگ ها که نشر الکترونیکی بهره زیادی از آن می برد روزانه حدود 5 میلیون یادداشت منتشر می کنند و توییتر که شاید کمتر مورد اقبال ایرانیان قرار گرفته است، روزانه حدود 600 میلیون توییت را در خود ثبت می کند.

اما نشر الکترونیکی محدود به فضاهای نوشتاری نمی شود. امروز دنیای انتشارات در فضای وبی شامل عکس ها و ویدئوها نیز می شود. سایت یوتیوب از آمار حدود 5 میلیارد مشاهده ویدئو در روز پرده برداری کرد. همچنین در سایت اینستاگرام که در ایران مورد استقبال همه اقشار قرار گرفته است روزانه حدود 60 میلیون عکس به روزرسانی می شود.

شبکه های اجتماعی در سال 2016 همچنان به رشد خودشان ادامه می دهند. اگرچه شاید در کشور ما به دلیل مسائل سیاسی دسترسی به برخی از رسانه ها با مشکلاتی همراه است و عملا برخی از رسانه های اجتماعی در کشور بلااستفاده مانده اند. اما به عنوان مثال امروز نزدیک به 2 میلیارد کاربر فعال در فیسبوک وجود دارد. آمار کاربران فعال گوگل پلاس نیز از مرز 500 میلیون کاربر گذشته است و حدود 300 میلیون کاربر در توییتر به نشر افکار و اندیشه ها و مطالب خود می پردازند. سایت پینترست هم که در ایران کمتر طرفدار دارد، در حال حاضر نزدیک به 150 میلیون کاربر فعال دارد.

اما با اینکه گسترش این فضاها به گسترش فضای نشر کمک کرده است، اما همچنان هکرها در اینترنت یکی از مهمترین معضلات حوزه نشر به شمار می روند. هکرهایی که علاوه بر از بین بردن منابع، گاهی سبب تحریف آن می شوند و گاهی نیز باعث از بین رفتن حقوق مولفان شده و شرایط را برای سوء استفاده فراهم می کنند. در حال حاضر تخمین زده می شود که روزانه نزدیک به 100 هزار وبسایت در دنیا هک می شود که این رقم در نوع خودش قابل توجه است.

ابزارهای انتشارات در دنیای ارتباطات الکترونیکی امروز تنها شامل کامپیوترها و لپ تاب ها نمی شوند بلکه اسمارت فون ها و تبلت ها بیشتر از گذشته به توسعه دنیای نشر کمک می کنند. طبق تخمین های زده شده از میزان فروش کامپیوترها، می بینیم که در هر روز حدود 500 هزار کامپیوتر و لپ تاب فروخته می شود اما این عدد در مورد اسمارت فون ها عدد 3.5 میلیون در روز را نشان می دهد. حدود 450 هزار تبلت در روز نشان از رقابت تبلت ها و لپ تاب ها دارد.

انتشارات در فضای اینترنت اگرچه مزایای زیادی دارد اما با وجود بالغ بر 3.5 میلیارد گیگابایت اطلاعات که روزانه در این فضا منتشر می شود، ما روزانه حدود 3 میلیون مگاوات برق برای اینترنت مصرف می کنیم که نتیجه آن روزانه 2.5 میلیون تن CO2 است که در هر روز از اینترنت تولید می شود.

حال می خواهیم این سوال را مطرح کنیم که «آیا در این سال ها اتصال بیشتر به معنای ارتباط بیشتر بوده است؟» آیا توسعه ارتباطات و اطلاعات باعث شده است که دانش مردم از پیرامونشان و شعور جمعی مردم نسبت به مسائل جاری شان افزایش یابد؟ آیا این حجم دی اکسید کربن که به زمین تقدیم می کنیم، ارزش آن را دارد و مردم را از جهل دور کرده است؟ به نظر می رسد که باید برای رسیدن به پاسخ مناسبی برای این سوالات صبر کنیم. شاید جریان اطلاعات هنوز کار خودش را به سرانجام نرسانده است.

منبع: فصلنامه کارگزار روابط عمومی، شماره 46، تابستان96.