شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)- سال 2017 در ادامه روند رو به رشد سال هاي گذشته، شاهد اقبال نشر الكترونيكي در جهان هستيم و مهمترين عامل آن افزايش ضريب نفوذ اينترنت در جهان است.

اگرچه امروز سير نفوذ اينترنت در جهان متوازن نيست، اما هم اكنون حدود نيمي از مردم جهان يعني بالغ بر 3 ميليارد و 600 ميليون نفر كاربر اينترنت در جهان وجود دارند. به همين نسبت تعداد وب سايت ها در فضاي اينترنت بالغ بر 1 ميليارد و 200 ميليون تخمين زده مي شود.

انتشار كتاب هاي الكترونيكي در جهان اگرچه آمار جامعي ندارد اما تخمين زده مي شود كه در سال جاري حدود 600 ميليون جلد كتاب الكترونيكي از سايت هاي معروف آمازون، اپل، كبو و بارنز و نوبل فروخته مي شود. اين رقم منهاي كتاب ها به زبان هاي غير انگليسي و همچنين كتاب هايي است كه به صورت غير رسمي در فضاي اينترنت جابجا مي شود.

در ادامه به ساير ابعاد نشر الكترونيكي در فضاي اينترنت مي پردازيم. فضايي كه ورودش در دنياي ما باعث ايجاد تغييراتي در سبك زندگي و نحوه نگرش به زندگي شده است. تغييري كه تمام كسب وكارها و فعاليت ها را به سمت خاصي سوق داده است و در اين نوشتار مي خواهيم به عظمت اين تحول در حال وقوع با زبان آمار مي پردازيم.

تعاملات در فضاي اينترنت كه در فضاي رسمي غالبا از طريق ايميل صورت مي گيرد بخش ديگري از آمار فضاي نشر در اينترنت است كه امسال از مرز 145 ميليارد و 300 ميليون ايميل گذشت. امروز ما در جزيره اي زندگي مي كنيم كه ساكنان آن در هر روز قريب به 4 ميليارد سرچ در گوگل انجام مي دهند.

يكي از ويژگي هاي دنيايي با اين ويژگي ها اختلاط فضاهاي رسمي و غير رسمي است. تا چندي پيش رسانه هاي اجتماعي جزو فضاهاي غير رسمي قلمداد مي شدند اما به نظر مي رسد اين رسانه ها بيشتر از فضاي رسمي در تعاملات جهاني كاربرد دارند. در حال حاضر وبلاگ ها كه نشر الكترونيكي بهره زيادي از آن مي برد روزانه حدود 5 ميليون يادداشت منتشر مي كنند و توييتر كه شايد كمتر مورد اقبال ايرانيان قرار گرفته است، روزانه حدود 600 ميليون توييت را در خود ثبت مي كند.

اما نشر الكترونيكي محدود به فضاهاي نوشتاري نمي شود. امروز دنياي انتشارات در فضاي وبي شامل عكس ها و ويدئوها نيز مي شود. سايت يوتيوب از آمار حدود 5 ميليارد مشاهده ويدئو در روز پرده برداري كرد. همچنين در سايت اينستاگرام كه در ايران مورد استقبال همه اقشار قرار گرفته است روزانه حدود 60 ميليون عكس به روزرساني مي شود.

شبكه هاي اجتماعي در سال 2016 همچنان به رشد خودشان ادامه مي دهند. اگرچه شايد در كشور ما به دليل مسائل سياسي دسترسي به برخي از رسانه ها با مشكلاتي همراه است و عملا برخي از رسانه هاي اجتماعي در كشور بلااستفاده مانده اند. اما به عنوان مثال امروز نزديك به 2 ميليارد كاربر فعال در فيسبوك وجود دارد. آمار كاربران فعال گوگل پلاس نيز از مرز 500 ميليون كاربر گذشته است و حدود 300 ميليون كاربر در توييتر به نشر افكار و انديشه ها و مطالب خود مي پردازند. سايت پينترست هم كه در ايران كمتر طرفدار دارد، در حال حاضر نزديك به 150 ميليون كاربر فعال دارد.

اما با اينكه گسترش اين فضاها به گسترش فضاي نشر كمك كرده است، اما همچنان هكرها در اينترنت يكي از مهمترين معضلات حوزه نشر به شمار مي روند. هكرهايي كه علاوه بر از بين بردن منابع، گاهي سبب تحريف آن مي شوند و گاهي نيز باعث از بين رفتن حقوق مولفان شده و شرايط را براي سوء استفاده فراهم مي كنند. در حال حاضر تخمين زده مي شود كه روزانه نزديك به 100 هزار وبسايت در دنيا هك مي شود كه اين رقم در نوع خودش قابل توجه است.

ابزارهاي انتشارات در دنياي ارتباطات الكترونيكي امروز تنها شامل كامپيوترها و لپ تاب ها نمي شوند بلكه اسمارت فون ها و تبلت ها بيشتر از گذشته به توسعه دنياي نشر كمك مي كنند. طبق تخمين هاي زده شده از ميزان فروش كامپيوترها، مي بينيم كه در هر روز حدود 500 هزار كامپيوتر و لپ تاب فروخته مي شود اما اين عدد در مورد اسمارت فون ها عدد 3.5 ميليون در روز را نشان مي دهد. حدود 450 هزار تبلت در روز نشان از رقابت تبلت ها و لپ تاب ها دارد.

انتشارات در فضاي اينترنت اگرچه مزاياي زيادي دارد اما با وجود بالغ بر 3.5 ميليارد گيگابايت اطلاعات كه روزانه در اين فضا منتشر مي شود، ما روزانه حدود 3 ميليون مگاوات برق براي اينترنت مصرف مي كنيم كه نتيجه آن روزانه 2.5 ميليون تن CO2 است كه در هر روز از اينترنت توليد مي شود.

حال مي خواهيم اين سوال را مطرح كنيم كه «آيا در اين سال ها اتصال بيشتر به معناي ارتباط بيشتر بوده است؟» آيا توسعه ارتباطات و اطلاعات باعث شده است كه دانش مردم از پيرامونشان و شعور جمعي مردم نسبت به مسائل جاري شان افزايش يابد؟ آيا اين حجم دي اكسيد كربن كه به زمين تقديم مي كنيم، ارزش آن را دارد و مردم را از جهل دور كرده است؟ به نظر مي رسد كه بايد براي رسيدن به پاسخ مناسبي براي اين سوالات صبر كنيم. شايد جريان اطلاعات هنوز كار خودش را به سرانجام نرسانده است.

منبع: فصلنامه كارگزار روابط عمومي، شماره 46، تابستان96.