اینترنت (به انگلیسی: Internet) (مخفف interconnected networks شبکههای به هم پیوسته) را باید بزرگترین سامانهای دانست که تاکنون به دست انسان طرّاحی، مهندسی و اجرا شده است. ریشهٔ این شبکهٔ عظیم جهانی به دههٔ ۱۹۶۰ بازمیگردد که سازمانهای نظامی ایالات متّحدهٔ آمریکا برای انجام پروژههای تحقیقاتی برای ساخت شبکهای مستحکم، توزیع شده و باتحمل خطا سرمایهگذاری نمودند.
این پژوهش به همراه دورهای از سرمایهگذاری شخصی بنیاد ملی علوم آمریکا برای ایجاد یک ستون فقرات اینترنت جدید، سبب شد تا مشارکتهای جهانی آغاز گردد و از اواسط دههٔ ۱۹۹۰، اینترنت به صورت یک شبکهٔ همگانی و جهانشمول در بیاید. وابسته شدن تمامی فعّالیتهای بشر به اینترنت در مقیاسی بسیار عظیم و در زمانی چنین کوتاه، حکایت از آغاز یک دوران تاریخیِ نوین در عرصههای گوناگون علوم، فناوری، و به خصوص در نحوه تفکّر انسان دارد. شواهد زیادی در دست است که از آنچه اینترنت برای بشر خواهد ساخت و خواهد کرد، تنها مقدار بسیار اندکی به واقعیت درآمده است.
اینترنت سامانهای جهانی از شبکههای رایانهای به هم پیوسته است که از پروتکلِ «مجموعه پروتکل اینترنت» برای ارتباط با یکدیگر استفاده میکنند. به عبارت دیگر اینترنت، شبکهٔ شبکهها است که از میلیونها شبکه خصوصی، عمومی، دانشگاهی، تجاری و دولتی در اندازههای محلی و کوچک تا جهانی و بسیار بزرگ تشکیل شده است که با آرایه وسیعی از فناوریهای الکترونیکی و نوری به هم متصل شدهاند.
اینترنت در برگیرنده منابع اطلاعاتی و خدمات گستردهای است که برجستهترین آنها وب جهانگستر و رایانامه هستند. سازمانها، مراکز علمی و تحقیقاتی و موسسات متعدد، نیازمند دستیابی به شبکه اینترنت برای ایجاد یک وبگاه، دستیابی از راه دور ویپیان، انجام تحقیقات و یا استفاده از سیستم رایانامه، هستند. بسیاری از رسانههای ارتباطی سنتی مانند تلفن و تلویزیون نیز با استفاده از اینترنت تغییر شکل دادهاند و یا دوباره تعریف شدهاند و خدماتی جدید همچون صدا روی پروتکل اینترنت و تلویزیون پروتکل اینترنت ظهور کردند. انتشار روزنامه نیز به صورت وبگاه، خوراک وب و وبنوشت تغییر شکل دادهاست. اینترنت اشکال جدیدی از تعامل بین انسانها را از طریق پیامرسانی فوری، تالار گفتگو و شبکههای اجتماعی به وجود آوردهاست.
در اینترنت هیچ نظارت مرکزی چه بر امور فنّی و چه بر سیاستهای دسترسی و استفاده وجود ندارد. هر شبکه تشکیل دهنده اینترنت، استانداردهای خود را تدوین میکند. تنها استثنا در این مورد دو فضای نام اصلی اینترنت، نشانی پروتکل اینترنت و سامانه نام دامنه است که توسط سازمانی به نام آیکان مدیریت میشوند. وظیفه پی بندی و استاندارد سازی پروتکلهای هستهای اینترنت، IPv4 و IPv6 بر عهده گروه ویژه مهندسی اینترنت است که سازمانی بینالمللی و غیرانتفاعی است و هر فردی میتواند در وظایفشان با آن مشارکت کند.
واژهشناسی
در زبان انگلیسی واژهٔ Internet هنگامی که به شبکه جهانی مبتنی بر پروتکل IP اطلاق میگردد، با حرف بزرگ در اول کلمه، نوشته میشود.
در رسانهها فرهنگ عامه، گاه با اینترنت به صورت یک مقوله عمومی و مرسوم برخورد کرده و آن را با حرف تعریف و به صورت حروف کوچک مینگارند (the internet). در برخی منابع بزرگ نوشتن حرف اول را به دلیل اسم بودن آن جایز میدانند نه برای صفت بودن این واژه.
واژهٔ لاتین the Internet چنانچه به شبکهٔ جهانی اینترنت اشاره کند، اسم خاص است و حرف اوّلش با حروف بزرگ آغاز میشود. اگر حرف اوّل آن کوچک باشد میتواند به عنوان شکل کوچک شده کلمه Internetwork برداشت شود که به معنی میان شبکه است. واژه «ابر» نیز به صورت استعاری، به ویژه در ادبیات رایانش ابری و نرمافزار به عنوان سرویس، برای اشاره به اینترنت به کار میرود.
اینترنت در برابر وب
غالباً در گفتگوهای روزمره از دو واژهٔ «وب» و «اینترنت»، به اشتباه، بدون تمایز زیادی استفاده میشود، اما این دو واژه معانی متفاوتی دارند. اینترنت یک سامانه ارتباطی جهانی برای داده هاست، زیرساختهای نرمافزاری و سختافزاری است که رایانهها در سراسر جهان به یکدیگر متصل میسازد. در مقابل، وب یکی از خدماتی (سرویس) است که بر روی اینترنت ارائه میشود و برای ارتباط از شبکه اینترنت بهره میجوید. وب مجموعهای از نوشتههای به هم پیوسته (web page) است که به کمک ابرپیوندها و نشانی وب (URL) به یکدیگر پیوند خوردهاند.
وب شامل سرویسهای دیگر مانند رایانامه، انتقال فایل (پروتکل افتیپی)، گروه خبری و بازی آنلاین است.
خدمات(سرویس)های یاد شده بر روی شبکههای مستقل و جدا از اینترنت نیز در دسترس هستند. وب به عنوان لایهای در بالای اینترنت قرار گرفته و سطح بالاتری نسبت به آن قرار دارد.
وبگاه های پربازدیدتر در هر کشور برای حفظ یکنواختی تجربه کاربری نیاز به زیرساخت های فنی خاصی خواهند داشت و عدم وجود برخی زیرساخت ها یا تقاضا برای برخی خدمات وجود برخی زیرساخت های اینترنتی را کمتر می کند. به بیان دیگر اینترنت و وب با یکدیدگر رابطه برساختی متقابل دارند.
کاربردها و کارکردهای اینترنت
اینترنت دارای کارکردهای عمده زیر است:
الف) اطلاعات: اینترنت یک منبع عظیم اطلاعات و داده است و تقریباً می توان ادعا کرد امروزه هر آن چه را که کاربران به آن نیاز دارند در اینترنت موجود است. علاوه بر آن خود نیز می توانند مستندات و مدارک مورد علاقه را در این شبکه، پیاده سازی و بارگذاری نمایند.
همچنین اینترنت این امکان را در اختیار سازمان ها قرار می دهد تا با استفاده از داده های خاص، فرصت های جدیدی خلق نمایند. به عنوان مثال، وب کاوی یکی از این فرصت ها است که به سازمان ها در یافتن محتوای عمیق و کشف مستندات گروهی با تم مشترک کمک می کند.
اینترنت، حجم وسیعی از اطلاعات را در اختیار کاربران قرار می دهد. دسترسی به اطلاعات سازمان ها، شرکت ها، کتابخانه ها، موزه ها، مدیریت شهری، بیمارستان ها، وضعیت آب و هوا و غیره از جمله اطلاعاتی است که برای کاربران قابل دسترسی است.
امروزه بسیاری از داده های سازمانی و خدمات از طریق اینترنت ارایه می شود و ارایه آموزش، سرگرمی ها و تجارت و جستجوی منابع و اطلاعات مورد نیاز از قابلیت های اینترنت محسوب می شود.
هرچند حجم اطلاعات ارایه شده در اینترنت بسیار زیاد است اما دسترسی به اطلاعات مورد نیاز از طریق موتورهای جستجو و فهرست های راهنما آسان تر شده است و به وسیله یاهو و گوگل و فهرست های راهنما می توان اطلاعات مربوط را به دست آورد.
علاوه بر آن، برای یافتن اطلاعات مورد علاقه کاربران، خودکار نمودن فعالیت ها به وسیله نرم افزارها یکی از مفیدترین روش ها می باشد. با استفاده از نرم افزارهای کارگزار هوشمند و سایر برنامه های رایانه ای می توان به دانش مورد نظر دست یافت.
همچنین از طریق اینترانت ها اطلاعات زیادی قابل دسترسی است. «اینترانت ها قابلیت های «ارتباطات» و «همکاری» را نیز فراهم می سازند. این سیستم ها با اتصال به اینترنت، سازمان ها را قادر به انجام فعالیت های تجاری الکترونیکی می نمایند. اینترانت ها کار گروهی را تقویت و تسهیل نموده و مشارکت دانش را در سطح سازمان آسان می نمایند... اینترانت ها تغییرات سازمانی و رویه های مربوطه را تغییر داده و به مهندسی مجدد سازمان ها کمک های شایان توجهی می نمایند.» (تورین، مک لن و وترب، ص 166)
نوع دیگر زیربنای ارتباطات چند سازمانی عبارت است از اکسترانت ها. این تکنولوژی دستیابی محدود به اینترانت های شرکت های شریک و ارتباطات سازمانی بین آنها را میسر می سازد. اکسترانت ها کاربردهای جدید تجارت الکترونیکی مانند روش های «تجارت به تجارت» و «تجارت به مشتری»را به سادگی ممکن می سازند.»
استفاده از «پل های ارتباطی جمعی» یکی دیگر از راه های فایق آمدن بر پراکندگی و حجم سنگین اطلاعات در سطوح مختلف سازمانی و غیرسازمانی است. کونادیس (1990) پل های ارتباط جمعی را دستیابی فردی یک نقطه ای به اطلاعات کلیدی و اساسی داخل یا خارج از سازمان از طریق مرورگر وب تعریف نموده است. استفاده از «یاهو» و «گوگل» - که به دروازه ورود به اینترنت معروفند- و سایر تکنیک های جستجوی پیشرفته و فهرست نمودن، پل های پیوسته و مشترک دسترسی تک نقطه ای و انفرادی به اطلاعات سازمان مانند اینترانت ها و اکسترانت ها و استفاده از پل های فامیلی و همبسته و همکار که «دسترسی تک نقطه ای و انفرادی را برای سازمان ها با یک گروه یا انجمن خاص مقدور» می سازند از جمله این پل های ارتباطی هستند.
ب) ارتباطات: اینترنت، پل های ارتباطی سازمان ها و شرکت های دولتی و خصوصی با مخاطبان/ مشتریان است. این پل های ارتباطی در اینترنت با هزینه های بسیار پایین برای بسیاری از روابط عمومی های سازمان های دولتی قابل دسترس است. دامنه این اطلاعات و خدمات بسیار گسترده است و شامل پست الکترونیکی، گروه های خبری، گفتگوی دسته جمعی و غیره نیز می گردد.
با این توضیح ارتباطات، فرآیندی است که از طریق آن اطلاعات و پیام ها بین افراد رد و بدل می شود. اغلب در روابط عمومی، ارتباطات به عنوان ارتباطات درون سازمانی و برون سازمانی تلقی می شوند.
چند موضوع در ارتباطات آشکار است: نخست این که فرآیند ارتباطات بر انتقال اهداف استراتژیک سازمان متمرکز است و روابط میان کارکنان با سازمان و مخاطبان و سایر ذی نفعان را ارتقا می بخشد. دوم این که تلاش های ارتباطی به سازمان کمک می کند تا از طریق مبادله اطلاعات در انجام کارها مشارکت نموده و همدیگر را درک کنند. ارتباطات ضعیف، سازمان و مدیریت را ضعیف می کند و به همین دلیل سازمان ها و مدیران سعی می کنند به طور موثر و کارآمد با دیگران در داخل و خارج سازمان ارتباط برقرار کنند. اکثر مدیران بیش از 90 درصد از وقت خود را صرف ارتباطات می کنند و در فرآیندهای مدیریتی لحاظ کردن مهارت های ارتباطی در انتخاب یک مدیر، عامل بسیار موثری است.
اینترنت یکی از مهم ترین ابزار پشتیبانی کننده «ارتباطات تعاملی» است. ارتباطات تعاملی را می توان در ارتباط با دیگر عملکردهای سنتی درک نمود. بنابر مقدار، نوع و هدف یک سازمان، عملکردهای تعاملی و ارتباطی می تواند متفاوت باشد. این عملکردها می تواند شامل ایجاد ارتباط، تبلیغ، اطلاع رسانی و ایجاد هویت و اعتبار شود.
عمومی ترین برنامه ها و ابزارهای استفاده شده برای تسهیل ارتباطات تعاملی، تلفن های اینترنتی، رادیوهای اینترنتی، کنفرانس های ویدیویی، تلویزیون و غیره هستند. طبق گفته تورین، مک لن و وترب (1386)، چندین عامل شاخص نوع تکنولوژی اطلاعات را که می توان با استفاده از آنها ارتباطات بین کاربران را سرعت بخشید تعیین می کنند:
· تعداد ذینفعان: تعداد افرادی که اطلاعات را ارسال یا دریافت می کنند که تعداد آنها از دو تا هزاران نفر بالغ می گردد.
· طبیعت منابع و مقاصد: منابع و مقاصد اطلاعات شامل انسان، پایگاه های داده، حسگرها و غیره می باشند.
· جایگاه: فرستندگان و گیرندگان پیام می توانند در یک اتاق یا اتاق های گوناگون در یک محل یا مناطق مختلف باشند.
· زمان: پیام ها می توانند در زمان خاص فرستاده شده و تقریبا به صورت هم زمان دریافت گردند. در چنین مواردی، ارتباطات را همگام یا همزمان نامند. تلفن، همایش ها و کنفرانس های از راه دور و مذاکرات چهره به چهره نمونه هایی از ارتباطات همگام یا همزمان هستند. از طرف دیگر ارتباطات غیرهمزمان مربوط به ارتباطاتی هستند که دریافت کننده پیام را مدتی بعد از زمان فرستادن آن دریافت می کند.
· رسانه ها: ارتباطات می تواند یک رسانه ای یا چند رسانه ای باشد. امروزه تکنولوژی اطلاعات چندین رسانه را دربرمی گیرد. این رسانه ها عبارتند از: متون، صدا، گرافیک، تصاویر و نقاشی متحرک. ترکیب و استفاده چندین نوع رسانه جهت ارتباطات، اثربخشی یک پیام را افزایش داده، آموزش را تسریع نموده و حل مساله را آسان می نماید. کار با چندرسانه یکی از ویژگی های ارتباطات امروزین است.
ج) همکاری: اینترنت، همکاری های گروهی و فعالیت های دسته جمعی بین افراد و سازمان ها را فراهم می سازد تا به اهداف مشترک برسند.
«تشریک مساعی می تواند به صورت الکترونیکی و به وسیله چندین تکنولوژی پشتیبانی شود» (اسمیت و راسیت، 1998). در جهان امروز کار گروهی در تجارت الکترونیک و شرکت های مجازی و چندملیتی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
اینترنت، اینترانت ها و اکسترانت ها دارای پتانسیل های عظیم برای مشارکت، همکاری، تشریک مساعی، تعاملات و تراکنش های بلادرنگ و هم زمان هستند.
به طور کلی اینترنت دارای مزایا و کاربردهای زیر است:
· دسترسی کاربران به اخبار و اطلاعات مورد نیاز
· کمک به کاربران در یافتن اطلاعات ضروری همچون خدمات اضطراری، سازمان های همیار و اطلاعات مربوط به حوادث غیرمترقبه و بلایای ناگهانی
· کمک به خانواده ها و افراد بازمانده پس از حوادث و اطلاع رسانی
· دسترسی کاربران به منابع آموزشی و پژوهشی
· تجارت الکترونیکی
· دولت الکترونیکی و ارایه خدمات به شهروندان
· پشتیبانی از تصمیمات سازمانی
· مبادلات الکترونیکی
· مدیریت دانش، داده کاوی و وب کاوی
· پشتیبانی از پاسخ های سازمانی در برابر فشارهای تجاری عمده.
اینترنت اشیا
عبارت اینترنت اشیا یا اینترنت چیزها (Internet of Things/IoT) اولین بار در سال ۱۹۹۹ توسط کوین اشتون ابداع شد که منظورش جهانی بود که در آن هر چیزی، از جمله اشیا، برای خود هویت دیجیتال داشته باشند و به رایانه های مرکزی که به آنها متصلند، اجازه دهند که آنها را سازماندهی و مدیریت کنند. شاید این ایده در زمان خود کمی عجیب به نظر می رسد، اما همانطور که می دانید در حال حاضر همه مردم دنیا بوسیله دستگاه های متصل به اینترنت به هم متصل و با هم در ارتباطند و روز به روز این دستگاه های متصل در حال افزایش شده و بسیاری از آنها در کنترل هیچ شخصی نیست و به همین سبب فضایی در حال شکل گرفتن است که در ان تمام اشیا/ دستگاه ها به اینترنت متصلند که می توان به آن اینترنت اشیا گفت. این حالت را کوین کلی در کتاب قوانین نوین اقتصادی در عصر شبکههای خود در سال 1998 با اشاره به نودهای کوچک هوشمند (مانند حسگرها) که به شبکه جهانی اینترنت وصل هستند، توصیف کرد. البته مفهوم امروزی اینترنت اشیا که امروزه مورد استفاده قرار می گیرد شامل اتصال هر موجودی اعم از انسان، حیوان یا اشیاء به اینترنت می شود که به نوعی قابلیت ارسال داده ها از طریق شبکه ای ارتباطی را داشته باشند – البته بوسیله دستگاهی که قابلیت دریافت اطلاعات از آن موجود و ارسال آن به یک دستگاه مرکزی(پردازنده یا مرکز داده) را داشته باشد.
اینترنت اشیا در حوزه های متعدد و گسترده ای کاربرد دارد اما یکی از سادهترین و قابل درکترین نمونه هایی که می توان مثال زد، دستگاه های تهویه مطبوع واقع در یک فضا مانند منزل شما می شود. نمونه ای از این دستگاه که ساخته شده است ترموستات نست(Thermostat Nest) است. این دستگاه نوعی ترموستات کامل هوشمند است که میتواند زمان خواب و کلیه عادات شما را یاد بگیرد و زمانی که شما خواب هستید دما را با توجه به دمایی که شما دوست دارید تنظیم کند، در این حالت شما دیگر لازم نیست نگران گرم یا سرد شدن محیط زندگی تان در طول شب باشید. نمونه دیگر شرکت اسمارت تینگز است که توسط سامسونگ خریداری شده است. این شرکت حسگرهای مختلفی را برای ایجاد خانه هوشمند در اختیار شما قرار میدهد. با استفاده از این حسگرها میتوانید متوجه شوید چه شخصی وارد منزل شده یا از آن خارج می شود. همچنین این حسگرها حتی قابلیت این را دارند که در صورت چکهکردن آب نیز گزارشی مربوط به نشتی سیستم آب به شما بدهند.
با گسترش و ارتقای ابزارهای موجود در این اکوسیستم، به عنوان مثال دستبند هوشمند مخصوص فعالیتهای بدنی شما میتواند به محض خوابیدن شما، تلویزیون و چراغها را خاموش کند و یا حتی پیش از سوارشدن بر خودرو در زمانی مشخص، بهترین مسیر برای رسیدن شما به مقصد توسط خودرو انتخاب و در صورت دیررسیدن به محل قرار، پیامکی به شخص مقابل ارسال شود.
از لحاظ فنی نیز بسیاری از اپراتورهای بزرگ دنیا در حال تست یا راه اندازی آزمایشی فناوری نسل پنجم(5G) هستند که بستر ارتباطی برای ارتباط اشیا در دنیای اینترنت اشیاست که پیش بینی می شود که این فناوری ارتباطی و بسیاری از کاربردهای اینترنت اشیا تا سال 2020 میلادی محقق شوند.
استارت
نیل بلومنتال، موسس و مدیرعامل کمپانی واربی پارکر (Warby Parker) استارت آپ را این چنین تعریف میکند: استارت آپ یک کمپانی نوپا است که راهحلی نوین را برای یک مساله ارائه میکند؛ در حالی که تضمینی برای موفقیت کمپانی از طریق راه حل ارائه شده وجود ندارد.
آدورا چئونگ، موسس و مدیرعامل کمپانی هومجوی (Homejoy) که یکی از استارتآپهای مطرح ایالات متحده در سال ۲۰۱۳ بوده، در تعریف استارت آپ این مفهوم را با عنوان پنجره ذهن رو به آینده خوانده است.
براساس تعریف مرین- وبستر استارت آپ به این معنی است: عمل یا مجموعهای از کارها به منظور یک حرکت جدید و یک شرکت یا کسب و کار نوپا.
فرهنگ واژگان انگلیسی آمریکن هریتیج نیز استارت آپ را تعریف کرده است: یک کسب و کار یا تعهدی که به تازگی آغاز به فعالیت کرده است.
ویکی پدیا نیز استارت آپ را یک تجارت نوپا در قالب یک کمپانی، شراکت یا سازمان موقت تعریف میکند که در پی ایجاد و راهاندازی یک مدل تجاری جدید در زمینه خاصی است. ویکی پدیا نیز نوآوری را به عنوان شاخصه اصلی استارت آپ عنوان کرده و به این نکته اشاره کرده که در باور عمومی، استارتآپها معمولا ماهیتی مرتبط با فناوری دارند؛ اما این موضوع همیشه صحت ندارد.
این دایرهالمعارف اینترنتی درونمایه استارت آپ را در جاه طلبی، نوآوری و تلاش برای رشد در سطح جهانی تعریف کرده است.
با یک گشت و گذار ساده در اینترنت میتوان نمونههای موفق استارت آپهای ایرانی را نیز مشاهده کرد. توسعه یک ایده و راهاندازی یک استارت آپ پیش از داشتن ایده و ابزار، نیازمند خودباوری است.
|