شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- دکتر سید وحید عقیلی از اولین کسانی بود که به موضوع سواد رسانه ای توجه خاصی داشت.

شاید بتوان گفت وی از اولین کسانی بود که در سال 81 پایان نامه ای را با موضوع سواد رسانه ای در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا راهنمایی کرد. همزمان با آن چند مقاله در رابطه با این مقوله چاپ شد که از اولین مقاله های چاپ شده در فصلنامه رسانه بود که آن زمان دکتر عقیلی سردبیر آن بود.

سید وحید عقیلی در گفت و گو با خبرنگار سیناپرس در رابطه با مفهوم سواد رسانه ای گفت: بحث سواد رسانه ای در ایران در حدود دو دهه پیش در ادبیات ارتباطات کشورمان مطرح شد، اما متاسفانه حتی نتایج آن پایان نامه ها که اتفاقا نتایج خوبی هم بود مورد توجه قرار نگرفت و همه رجوع کردند به یکی دو کتاب که نویسندگان خارجی آنها را تالیف کردند.
وی ادامه داد: با کمال تاسف باید بگویم سواد رسانه ای در سال های گذشته تنها یک موج بود که درست شد و گویا اینکه همه از اصطلاح سواد رسانه ای خوششان می آید اما خیلی از کسانی که دم از سواد رسانه ای می زنند شاید به طور علمی و دقیق نتوانند سواد رسانه ای را تعریف کنند.

عقیلی تاکید کرد: از آن مهمتر اینکه هیچ کس هنوز نتوانسته به این پرسش، پاسخ گوید که آموزش سواد رسانه ای در جامعه مربوط به کدام ارگان است و چه سازمان ها، چه ارگان ها و چه نهادهایی تا به حال در این زمینه قصور کرده اند و سواد رسانه ای را به جوانان این مملکت یاد نداده اند؟ هیچ گاه در مورد اینها بحث نمی شود اما همه هلهله می کنند و دم از سواد رسانه ای می زنند.

وی در تعریف سواد رسانه ای گفت: سواد رسانه ای بیش از هشتاد تعریف دارد که البته این تعاریف مختلف در چند عنصر باهم مشترک هستند. یکی اینکه همه تعاریف به این نکته اذعان دارند که سواد رسانه ای مجموعه ای از تکنیک ها، روش ها و رویکردهایی است که مخاطب را در برابر سیل پیام هایی که در رسانه های مختلف اعم از مکتوب، صوتی، تصویری و فضای مجازی وجود دارد تا حدی بیمه می کند.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: بیمه می کند یعنی مراقب است که آثار نامطلوب پیام های ارتباطی بر مخاطب اثر نکند. یعنی مخاطب بفهمد پیام منتشر شده تا چه حد واقعیت دارد؟ مخاطب بداند که تمام حوادثی که در فضای مجازی اتفاق می افتد الزاما واقعی نیست. به طور کلی مخاطب باید بداند در پس هر پیامی که تولید می شود یک سناریو و هدفی وجود دارد و در مواجهه با آنها هوشیارانه عمل کند. به عبارت دیگر هیچ پیامی به صورت اتفاقی تولید نمی شود.

وی ادامه داد: از سوی دیگر با آموزش سواد رسانه ای، کمتر شاهد جرایم سایبری و خطراتی که در فضای مجازی اتفاق می افتد هستیم. چراکه، مخاطب راه برخورد در فضای مجازی را با کمک سواد رسانه ای می آموزد. حال سوال اینجاست که این مفهومی که همه هم اذعان دارند که بسیار خوب است، باید توسط چه ارگانی آموزش داده شود؟ اما از طرف دیگر مدام سمینارها و دوره های آموزشی پیرامون آن برگزار می شود که به اعتقاد من تا به حال هیچ تاثیری نداشته است.

عقیلی اظهار کرد: در جواب باید بگویم وزارت آموزش و پرورش، آموزش عالی با کمک مجلس و تمام نهادهای فرهنگی و آموزشی و تمام نهادها و سازمان هایی که به نوعی بودجه فرهنگی دریافت می کنند باید به آموزش علمی سواد رسانه ای کمک کنند.

این کارشناس ارتباطات در پایان صحبت هایش افزود: اما در راس آنها آموزش و پرورش متولی این امر است. چراکه سواد رسانه ای باید در سنی آموزش داده شود که فرد آماده آموزش است که افراد در این سن زیر نظر آموزش و پرورش هستند. قرار بود امسال در مقطع دبیرستان کتاب سواد رسانه ای را تدوین کنند که گویا هنوز آماده نشده است. با اینکه آموزش و پرورش این کار را دو دهه دیر شروع کرده است اما به هر حال این اقدام مهم و مبارکی است.