شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- نیمه تیرماه 1351 (ژوئیه 1972) کتاب «چهره مطبوعات معاصر» تالیف غلامحسین صالحیار، حاوی تاریخچه مطبوعات و شرح احوال و عکس روزنامه نگاران وطن انتشار یافت و به هر روزنامه نگار یک جلد از آن داده شد. در گردآوری مطالب این کتاب رفرنس (مرجع)، چند روزنامه نگار دیگر ازجمله «منصور رهبانی» همکاری کرده بودند. مطالعه این کتاب، تا حدی قابل ملاحظه مسیر تکامل ژورنالیسم ایران را که در میهن ما حرفه ای «خودجوش» است و الگوی معین (وارداتی) نداشته است به دست می دهد. تا اواخر دهه 1340، تنها در یک مورد و آنهم در سالهای 1336 و 1337، دو استاد آمریکایی به ایران آمدند و مدل این کشور را به روزنامه نگاران شاغل تدریس کردند.

    تطور ژورنالیسم ایران برپایه طرح های داخلی هنوز هم ادامه دارد. برای مثال: در دهه 1370شکل و نیز ترکیب مطالب روزنامه همشهری زاییده مغز مهندس محمد عطریانفر و روزنامه ایران از دکتر فریدون وردی نژاد بود.

     مطالعه شرح حال «عنایت الله گلستانه» که در 81 سالگی هنوز در هوای رسانه ها تنفس می کند؛ پیدایش یک روش تازه خبرگیری، صفحات حوادث و میز خبر در مطبوعات ما را روش می سازد که در زیر گوشه هایی از آن و عمدتا به نقل از مطلب مندرج در نهم دی ماه این سایت (مطلب زادروز گلستانه در سال 1306) می آید:
    

... گلستانه که هنور در سازمان رادیو تلویزیون ایران به کار ادامه می دهد از اواسط دهه 1320 (دهه 1940 میلادی) کار روزنامه نگاری را از «کیهان» آغاز کرد. در آن زمان نوشتن اخبار حوادث شهری در مطبوعات ایران به گونه ای که در غرب صورت می گرفت رسم نبود. روزنامه های ایران در رابطه با چنین اخباری (قتل، خودکشی، سرقت، حوادث رانندگی، حریق و ...)، تنها به درج اعلامیه های رسمی موسسات مربوط اکتفا می کردند.

     گلستانه به جای درج این اعلامیه ها، از آنها به صورت سرنخ استفاده می کرد و شخصا همانند یک کارآگاه پلیس در محل به تحقیق می پرداخت که این کار در آن زمان خالی از خطر نبود و زحمت زیاد داشت، اما مخاطب فراوان. با وجود اینکه این روش پرزحمت کسب خبر، مخاطبان کیهان را (که عصر منتشر می شد) چند برابر کرده بود دستمزد گلستانه به آن حد نبود که هزینه زندگانی او را تامین کند. گلستانه که از میان یک خانواده معروف (حاجب الدوله) برخاسته بود مجبور شد برای کسب درآمد بیشتر در یک روزنامه صبح نیز بکار پردازد و وی روزنامه معروف باختر امروز (به مدیریت دکتر حسین فاطمی) را برای این کار برگزید ولی دراینجا او را ماموریت تهیه اخبار سیاسی دادند. گلستانه در اینجا هم روش خود را رها نکرد و به جای کسب خبر از سخنگویان رسمی، به اصحاب اطلاع (عمدتا منشی ها و نزدیکان مقامات و کارمندان معمولی ادارات) روی آورد و هر شب به بیش از صد نفر تلفن می کرد و به چندین محفل و پاتوق سر می زد بطوری که با وجود کمبود خط تلفنی در تهران، مجبور شدند برایش در تحریریه روزنامه یک تلفن اختصاصی قراردهند. عمر کارکردن گلستانه در باختر امروز طولانی نبود و با انتشار خبری درباره خلع سلاح عشایر که قراربود محرمانه بماند مجبور به ترک این روزنامه شد. گلستانه خبر ربوده شدن سرتیپ افشارتوس رئیس شهربانی دولت مصدق را هم به همینگونه کشف و منتشر ساخت که اختصاصی او بود.

    گلستانه بعدا به روزنامه اطلاعات جذب شد و دلیل عمده آن این بود که اطلاعات درآمد بیشتری داشت و دستمزد نسبتا قابل ملاحظه می داد و دیگر، گلستانه نیاز به کار کردن در دو روزنامه (صبح و عصر) را نداشت. سردبیر وقت روزنامه اطلاعات هم روزنامه نگاری حرفه ای تر بود، کار خود را از خبرنگاری شروع کرده بود و ژورنالیسم را درک می کرد و بنابراین به روش گلستانه (کسب خبر از اهل اطلاع و مردم کوچه و خیابان) ارج می نهاد.

     «مجید دوامی» سردبیر وقت اطلاعات برای گلستانه چند دستیار استخدام کرد زیرا که تعقیب حوادث شهری مخصوصا موارد جنایی آن و یافتن عکس قاتل و مقتول وقتگیر بود و کار یک نفر هم نبود. این کار به تدریج تکامل یافت و روزنامه اطلاعات (و در رقابت با آن، روزنامه کیهان) در تحریریه خود «میز حوادث = سیتی دسک» به وجود آورد. ایجاد میز اخبار حوادث بعدا باعث شد که اطاق های خبر مطبوعات ایران برحسب گروه حوزه ها و منابع و نوع اخبار، همانند فرنگ دارای میزهای مختلف و دبیر مربوط (ادیتور میز) شوند. چون اخبار حوادث شهری تیراژساز بود و تیراژ ـ آگهی ساز، سردبیران اطلاعات و کیهان تصمیم به بازکردن صفحه مستقل حوادث شهری گرفتند، همان صفحه و صفحاتی که در آمریکا، عنوان اخبار محلی (لوکال) دارد.

     اواخر سال 1350 (1972 میلادی) سردبیر سابق روزنامه های اطلاعات و آیندگان (غلامحسین صالحیار) که برای رادیو ـ تلویزیون ملی یک خبرگزاری تاسیس کرده بود و روش تازه ای برای پخش اخبار در پیش گرفته بود از گلستانه دعوت کرد که برای بخش اخبار «سر هر ساعت معروف به سه دقیقه ای» گزارش شهری فوری (وقوع در همان ساعت) تهیه کند. گلستانه بدون اطلاع ناشر وقت روزنامه اطلاعات، در ساعات فراغت به سازمان رادیو تلویزیون می رفت و برای این سازمان خبر تهیه می کرد. پخش خبرهای حوادث «به محض وقوع» از رادیو، باعث می شد که همه روزنامه ها آنها را به دست آورند و از صورت اختصاصی که منظور ناشر روزنامه اطلاعات بود خارج شوند. همین امر باعث رنجش شدید صاحب روزنامه اطلاعات از گلستانه شد. گلستانه از روزنامه اطلاعات رفت و رسما به سازمان رادیو تلویزیون پیوست و پخش حوادث شهری را به صورتی مفصلتر به برنامه «راه شب» برد و ....

منبع: www.iranianshistoryonthisday.com