شبکه اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی ایران (شارا)-|| شبکه جهانی وب همه عرصه‌ها به‌ویژه عرصه روابط‌عمومی را متحول کرد، اما این‌کار به‌روشی انجام شد که بسیاری سی‌سال پیش چنین چیزی را به‌طورکامل پیش‌بینی نمی‌کردند. ما در طول این سال‌ها بارها و بارها شاهد تحولات مختلف بوده‌ایم و نسبت به پذیرش آن محتاط و دچار شک‌وتردید شدیم. طبیعی است که خیلی زود نتوانیم "متاورس" را باور کنیم و به‌همین دلیل نظرهای موافق و مخالف زیادی در محافل مختلف مطرح می‌شود و عده‌ای آن را نمایشی و غیرواقعی تلقی می‌کنند و عده دیگری با آغوش باز به استقبال آن رفته و تلاش می‌کنند با برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری از مزیت‌ها و ارزش افزوده آن بهره بیشتری ببرند.
برای نمونه، تنها در دهه 1990 بود که «اینترنت در معرض استفاده عموم مردم قرار گرفت و بیست سال پیش بود که شرکت‌ها و کسب‌وکارها فهمیدند که داشتن یک وب‌سایت برای بهبود ارتباطات‌شان ضروری است؛ و اجازه بدهید در مورد اینکه چقدر طول کشید تا شبکه‌های رسانه‌ای اجتماعی فراگیر شوند فعلا صحبت نکنیم.
از بسیاری جهت‌ها می‌توان متاورس را جانشین اینترنت و اینترنت‌موبایل امروز دانست که با ظهور اینترنت 5جی، هوش مصنوعی و پردازش ابری می‌تواند تجربیات دل‌انگیز و یکپارچه و ارزان‌قیمتی را با تکیه به فناوری‌های واقعیت مجازی و واقعیت افزوده و از طریق وسایل ارتباطی متنوع برای ما رقم بزند.
به‌همین دلیل هم هست که بسیاری از صاحب‌نظران پیش‌بینی می‌کنند که به‌زودی متاورس به بخشی ضروری و حیاتی برای تمام کسب‌وکارهای جهان تبدیل خواهد شد» (indianadscompany, 2022).
متاورس به‌عنوان یک دنیای دیجیتالی فراگیر از ترکیب واقعیت مجازی، واقعیت افزوده و اینترنت تشکیل شده است که در آن کاربران در یک جهان دیجیتال زندگی می‌کنند.
متیو بال، نظریه‌پرداز و شریک مدیریت شرکت سرمایه‌گذاری خطرپذیرEpyllion Industries، در مقاله‌ای در فوریه 2021 در وب‌سایت خود گفت: «در حال‌حاضر، ما در آستانه اینترنت بعدی هستیم».
«چه زمانی می‌توانیم انتظار دیدن آن را داشته باشیم؟» (اسنایدر، 1401).
«شاید بعضی از شما "پلتفرم زندگی دوم" را به‌یاد داشته باشید که چند سال قبل خبرساز شد اما به علل مختلف ناکام ماند و از برخی زمینه‌ها شبیه به متاورس بود، اما قضیه متاورس کاملا متفاوت است به‌ویژه بعد از همه‌گیری کووید-19 و گرایش روزافزون عموم مردم به استفاده از هر چیزی با استفاده از ابزارهای دیجیتال که بستر بسیار خوبی را برای گسترش همه‌جانبه متاورس ایجاد نمود و همه این‌ها نشانه‌های محکمی است برای تایید پتانسیل‌های عظیم متاورس در بازتعریف نحوه تعامل ما با مصرف‌کنندگان» (پیناس، 1401) و همه گروه‌های ذینفع و همه طرف‌های ارتباط.
مارک زاکربرگ، مدیرعامل متا (فیس‌بوک سابق) که به‌تازگی نام‌گذاری شده است، تخمین می‌زند که پنج تا 10 سال طول می‌کشد تا ویژگی‌های کلیدی متاورس به جریان اصلی تبدیل شود. اما جنبه‌هایی از متاورژن در حال‌حاضر وجود دارد. سرعت پهنای باند فوق‌العاده سریع – که ممکن است، هدست‌های واقعیت مجازی و جهان‌های دایمی آنلاین همیشه فعال هستند، حتی اگر برای همه قابل دسترسی نباشند.» (اسنایدر، 1401)
ایزابل پری، مدیر تکنولوژی شرکت بایت در مورد متاورس چنین نوشته است: «متاورس، دنیایی است پر از پتانسیل‌های بازاریابی نوآورانه، از خریدهای زنده و فروشگاه‌های مجازی گرفته تا نمایش‌های مد و معرفی محصول‌های جدید و تولید محتوا و ارتباطات رسانه‌ای و همچنین توکن‌های غیرقابل تعویض که راه را برای ورود متاورس به عرصه اقتصادهای واقعی هموار می‌سازد و واقعیت آن است که این دنیای هیبریدی واقعی/ مجازی تقریبا بی‌انتهاست و به‌همین دلیل هم هست که زمان آن فرا رسیده تا کسب‌وکارها نگاه جدی‌تر و پیش‌رویی برای ورود به حوزه متاورس پیدا کنند.» (پیناس، 1401)
پرسشی که در اینجا باید بدان پاسخ داده شود این است که آیا روابط‌عمومی می‌تواند از این دنیای مجازی به‌عنوان یک عامل تغییردهنده قواعد بازی و تعیین‌کننده در آینده استفاده کند؟
متاورس چه معنا و مفهومی برای حرفه‌ای‌های روابط‌عمومی دارد؟ ظرفیت‌های متاورس برای روابط‌عمومی‌ها کدامند؟ چرا متخصصان روابط‌عمومی باید متاورس خاص خودشان را بسازند؟ چه کسی آن را خواهد ساخت؟
اگر از دریچه عینک‌های واقعیت افزوده و هدست‌های واقعیت مجازی (البته فعلا) به دنیای آینده که روابط‌عمومی به‌طور قطع بخش مهمی از آن خواهد بود نگاه کنیم خواهیم دید متاورس همین‌الان، بخشی از زندگی حرفه‌ای متخصصان روابط‌عمومی شده است.
اگر شما به‌عنوان متخصص روابط‌عمومی جزو «آن دسته از افرادی هستید که با شگفتی و هیجان به آنچه در متاورس در حال رخ‌دادن است» نگاه می‌کنید، باید حتما از خود بپرسید آیا روابط‌عمومی می‌تواند از این دنیای مجازی جدید به‌عنوان یک عامل تغییردهنده قواعد بازی و تعیین‌کننده در آینده استفاده کند؟ «و پاسخی که به این پرسش خواهید داد نقطه آغازی است برای جستجو و کنکاش در دنیای متاورس و متمرکز کردن تلاش‌های‌تان برای تعیین هویت جدیدتان به بهترین شکل ممکن ... پس هوشیار باشید و خودتان را به‌روزرسانی کنید تا از این قافله شتابان باز نمانید» (پیناس، 1400).
«تکنولوژی با سرعتی سرسام‌آور در حال پیشرفت است و بسیاری از پیش‌بینی‌های صورت گرفته در فیلم‌های فانتزی علمی‌تخیلی در حال تحقق یافتن است. وقتی مارک زاکربرگ اعلام می‌کند که شرکت فیس‌بوک به یک "شرکت متاورسی" تبدیل شده است، ما باید به‌طور دقیق بفهمیم که متاورس چیست و چه معنایی برای روابط‌عمومی خواهد داشت» (دارن نورث ایست، 1400).
بله، هم‌اکنون راه‌های خلاقانه بسیاری وجود دارند که متخصصان روابط‌عمومی می‌توانند با استفاده از فناوری‌های موجود از آن استفاده نمایند. سایت coinbound، در این زمینه توصیه‌های مهمی را مطرح کرده که با کمی تغییر به‌عنوان حسن ختام این مدخل آن را مرور کرده و تلاش می‌کنیم از همین امروز با استفاده از برخی از این توصیه‌ها، واقعا وارد دنیای متاورس شویم و به یک "روابط‌عمومی متاورسی" تبدیل شویم:
* کارتان را با تولید محتوا با استفاده از واقعیت افزوده شروع کنید، مثلا جلد کتاب‌ها را با کمک واقعیت افزوده برای خوانندگان، جذاب‌تر و ملموس‌تر کنید.
* از واقعیت مجازی در جریان برگزاری رویدادها و گردهمایی‌های پلتفرمی استفاده کنید مثلا با استفاده از AltSpace VR و Facebook Horizon
* با اینفلوئنسرها و شرکای خود برای ورود به متاورس مذاکره کنید.
* از فناوری واقعیت افزوده برای تهیه محتوای روابط‌عمومی بهره ببرید و آنها را با روزنامه‌نگارها و مخاطبان‌تان به‌اشتراک بگذارید.
* تمام اخبار مربوط به متاورس را برای آگاهی خود و مخاطبان‌تان دنبال کنید.
* با روزنامه‌نگاران، گزارشگران، تحلیلگران و تمام کسانی که اخبار مربوط به واقعیت مجازی و واقعیت افزوده و متاورس را پوشش می‌دهند، تعامل مستمر داشته باشید (Coinbound, 2021).
متخصصان روابط‌عمومی می‌توانند «ایده‌های منحصربه‌فردشان را برای ورود به متاورس و پیشرفت در آن بیازمایند و خود را به‌عنوان پیشگامان دنیای متاورس معرفی کنند و دورانی جدید» را در روابط‌عمومی رقم بزنند.
روابط‌عمومی‌ها از طریق فضاهای مختلفی که متاورس به کمک تکنولوژی‌ها و فناوری‌های مختلف ایجاد و در اختیار آنها قرار می‌دهد می‌توانند بهتر و بیشتر با مخاطبان و مشتریان خود ارتباط برقرار کرده و با آنها تعامل و همکاری داشته باشند.
تشویق مشارکت، شفافیت دیتایی، آفرینش یک سفر هدفمند، تولید محتوای تعاملی، ایجاد روابط عمیق، جدید، ماندگار و عاطفی، پشتیبانی از مصرف‌کنندگان، بهره‌مندی از مزایای پرشمار تولید تحلیل‌های واقعی و دقیق در مورد مخاطبان و گروه‌های مختلف ذینفع، همه و همه از جمله فرصت‌هایی است که متاورس در اختیار متخصصان روابط‌عمومی قرار می‌دهد.
منبع: نشریه راهبرد ارتباطات و روابط عمومی، شماره3، خرداد1401
| 
مقالات
درگیری در سازمان رادیو ملی آمریکا پس از متهم شدن به جانب‌داری لیبرالی
مکث بومر: نشانه‌ای که نشان می‌دهد باید واقعاً رسانه‌های اجتماعی را کنار بگذارید
برنامه‌های انجمن متخصصان روابط‌عمومی به مناسبت روز روابط‌عمومی
فراخوان دومین اجلاس ملی مدیران روابط‌عمومی
فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی در روابط‌عمومی: ابزارها و تاکتیک‌های نوظهور برای ارتباطات مؤثرتر
نسل چهارم روابط‌عمومی