تصمیم سریع گرفتن، شرط مهمی برای بقا بوده است برای همین مغز بشر در حین خطاهای شتابزده، تحول یافته است. ما همواره چوبِ پیش فرض های غلطِ شعورمان را می خوریم. شاید هرگز نمی توانیم این خطاها را به کنترل کامل در آوریم ولی دانستن آنها شاید از درجه تخریب‌شان بکاهد.

۱ – ناتوانی در جلوگیری از ضرر بیشتر – Sunk Cost Fallacy
مثل دانشجویی که سالها زمان و پول، صرف تحصیل در رشته ایی کرده ولی پی برده است نه تنها علاقه ایی به آن ندارد بلکه از آن متنفر است. ولی همچنان ادامه می دهد چون هزینه زیادی پرداخته است. گاهی افراد به رستورانی گران می روند و متوجه شدند غذای شان چرب و شور و بدمزه است ولی چون پولش را باید بپردازند تا آخرین لقمه آن را می خورند.

۲ – قضاوت عجولانه یا Anchoring
برنده جایزه نوبل، روانشناس امریکایی Daniel Kahneman و Amos Tversky برای نشان دادن این خطای ذاتی بشر، دست به یک تحقیق تجربی زدند تا نشان دهند چگونه ذهن خطاکار بشر بر اساس دریافت اطلاعات اولیه، بدون دقت لازم، به طور خودکار، افکارش را سمت و سو می دهد.

آنها یک چرخ « شانسی» که اعدادِ صفر تا صد بر روی آن نوشته شده بود ساختند ولی طوری تنظیم شده که فقط بر روی دو عدد ۱۰ و ۶۵ می ایستاد. آنها سپس، از شرکت کنندگان که نمی دانستند چرخ شانسی همیشه فقط بر روی یکی از دو عدد ثابت می ایستد سئوالاتی را پرسیدند.

محقققین از شرکت کنندگان در سنجش پرسیدند نظرشان در باره تعداد کشورهای افریقایی چیست؟ بعد از آنها پرسیدند آیا « تعداد کشورهای افریقایی سازمان ملل بیشتر از عددی است که با گردش چرخ شانسی به دست آورده اند یا کمتر؟»

همه شرکت کنندگانی که عددِ گردونه برای شان بر روی ۱۰ ایستاد حدس ناخودآگاه ( و خطاکارانه) شان این بود که کشورهای افریقایی حدود ۲۵ عضو سازمان ملل را تشکیل می دهند و همه کسانی که به عدد ۶۵ در چرخ شانسی دست یافتند تعداد کشورهای افریقایی را ۴۵ تخمین زده اند.

۳ – برای من اتفاق نخواهد افتاد – Optimism Bias
افراد به طور غریزی فکر می کنند که اتفاق بد نصیب آنها نخواهد شد. همه افرادی که به منطقه جنگی اعزام می شوند با آنکه شانس خطر را بیشتر می دانند ولی فکر می کنند خودشان در معرض ریسک کمتری خواهند بود. درست مثل همه هزاران راننده ایی که هر روز در تمام کشورهای دنیا جانشان را در تصادفات از دست می دهند.

همین خطای همیشگی است که سیگاری ها را با منطق بسیار فردی که در حقیقت جهلی خوشبینانه است وا می دارد که به کشیدن سیگار با وجود خطرات حتمی ابتلا به سرطان و بسیاری عادت ها که سلامتشان را به خطر می اندازد.

www.forbes.com