مجید رضائیان، نویسنده کتاب «تیترنویسی» با بیان این‌که این متن، اثری پژوهشی و آموزشی است، گفت: تیترنویسی‌ها مانند دیگر فرم‌های روزنامه‌نگاری، نیازمند تحول جدی است و روزنامه‌نگار برای نوشتن تیتر موثر و مناسب افزون بر بهره‌گیری از آرایه‌های ادبی باید به «ذخیره ذهنی مخاطبان» در جامعه آشنایی داشته باشد و همچنین از خلاقیت ذاتی خود استفاده کند.-

دکتر مجید رضائیان به خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، گفت: نگارش این اثر با رویکردی آموزشی موجب شد تا عنوان «تیترنویسی» پس از 17 سال در سرفصل‌های آموزشی مرکز مطالعات رسانه‌ها قرار گیرد.

وی ادامه داد: ایده و انگیزه اصلی‌ام برای نوشتن این کتاب، از سال 1377 جدی شد، زمانی که در روزنامه «انتخاب» سردبیر بودم، متوجه شدم که تیترنویسی‌ها مانند دیگر فرم‌های روزنامه‌نگاری، نیازمند تحول جدی است.

رضائیان با بیان‌که در «تیترنویسی مطبوعات» خلاء جدی احساس کردم، بیان کرد: این احساس خلاء، بیشتر از آن‌جا ناشی می‌شد که با عبور مردم دنیا از دهه 80 به دهه 90، اینترنت به مرور جای خود را میان مردم جامعه باز کرد و به یک رسانه همگانی تبدیل شد.

وی با تاکید بر تاثیر ورود اینترنت بر مطبوعات، یادآور شد: اکنون مکتب روزنامه‌نگاری تحلیلی نیز به عنوان یک مکتب بسیار جدی در ژورنالیسم بین‌المللی، جای خود را باز کرده است، در این میان مردم از طریق اینترنت، رادیو و تلویزیون به چیستی و موضوع خبر پی می‌برند و ضروری است که در روزنامه‌ها به صورت تحلیلی به چگونگی و چرایی وقایع و اخبار بپردازند تا پاسخ پرسش‌هایشان را بگیرند.

رضائیان با بیان این‌که برای نجات روزنامه‌ها و عقب نماندن آن‌ها از اینترنت، تغییرات تیترنویسی نیز باید مورد توجه واقع شود، گفت: روزنامه‌نگاری تحلیلی در ایران، نخست از روزنامه انتخاب و پس از آن در روزنامه‌های دیگری چون شرق دنبال شد و اینک در فضای وب و وب‌سایت‌ها نیز گسترش یافته است.

وی یادآور شد: در این زمینه نخستین مقاله خود را سال 1384 در فصلنامه رسانه ویژه آموزش روزنامه‌نگاری با عنوان «چگونه تیتر تحلیلی بنویسیم؟» چاپ کردم و در این مدت دغدغه اصلی‌ام، این بود که تیترنویسی را از زاویه‌های مختلفی که قابل اعتماد و پژوهش‌محور باشد و کاربرد آموزشی پیدا کند، بنویسم.

نویسنده کتاب «تیترنویسی» با بیان این‌که اکنون در دروس روزنامه‌نگاری به مباحث و موضوع‌های این رشته از زاویه‌های مختلف پرداخته می‌شود، عنوان کرد: امروزه در دنیا به عنوان مثال «گزارش‌نویسی» با انواع متفاوت آن و یا مدیریت و ویراستاری اخبار و همچنین سبک‌های مختلف خبری با نمونه‌های عملی تدریس می‌شوند.

به گفته رضائیان، در حوزه تیترنویسی نیز باید به این شیوه عمل کنیم و این مبحث به عنوان واحدی مجزا به دانشجویان و فعالان حوزه رسانه و روزنامه‌نگاری و ارتباطات آموزش داده شود.

وی با اشاره به شکل‌گیری واحد تیترنویسی در دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها، گفت: اکنون دو ترم است که تیترنویسی به عنوان واحدی مستقل در این مرکز تدریس می‌شود. با توجه به این‌که در آموزش متون روزنامه‌نگاری، کتابی با این موضوع نداشتیم، اثر حاضر می‌تواند منبع مناسبی برای فعالان و علاقه‌مندان حوزه روزنامه‌نگاری، رسانه و ارتباطات باشد.

رضائیان که برای نخستین‌بار در صفحه اول روزنامه ایران (سال‌های اولیه راه‌اندازی و تاسیس، سال 73 و74) از تیترهای کوتاه و عکس‌های بزرگ استفاده کرده است، درباره ملزومات تیترنویسی از سوی سردبیر و یا یک روزنامه‌نگار، توضیح داد: آن‌چه در تیترنویسی اهمیت دارد، آن است که فردی که تیتر می‌نویسد، باید به «ذخیره ذهنی مخاطبان» در جامعه آشنایی داشته باشد و از خلاقیت ذاتی خود بهره ببرد.

وی آگاهی یک روزنامه‌نگار از علوم مختلف مانند زبان‌شناسی را یکی دیگر از ملزومات نگارش تیتر موثر و مناسب دانست و اظهار کرد: ادبیات ما وابسته به علم زبان‌شناسی است و به زبانی دیگر زبان‌شناسی زیرساخت ادبیات است.

رضائیان یادآور شد: یک روزنامه‌نگار برای نوشتن تیتر موثر و مناسب باید بتواند از آرایه‌های ادبی مختلف مانند استعاره و تشبیه استفاده کند و برای این‌که بتوانیم یک تیتر جذاب بنویسیم، الزاما باید از دانش زبان‌شناسی و دایره واژگان متعددی بهره‌مند باشیم.

وی به بخش‌های مختلف کتاب نیز اشاره کرد و توضیح داد: تیترشناسی پیش از تیترنویسی، زبان تیتر، ساختار تیتر، اطلاعات، پیام و کارکردهای تیتر، ویژگی‌های تیتر، مکمل‌های تیتر، تکنیک‌های تیترنویسی، انواع تیتر، جایگاه تیتر در انواع و سبک‌های روزنامه‌نگاری، موسیقی در تیتر، تیترنویسی فرمی، تفاوت تیترهای چاپی و اینترنتی، تیتر و صفحه‌آرایی عناوین 13 گانه این کتاب به شمار می‌آیند.

رضائیان همچنین درباره ویژگی کتاب گفت: در برخی فصول پرسش و پاسخ‌هایی به همراه تمرین قرار داده‌ام تا مخاطبان بیشتر با نمونه‌های عملی این تیترها آشنا شوند و بتوانند مسایل تئوری بیان شده را به خوبی تمرین و لمس کنند.

این مدرس دانشکده خبر و مرکز مطالعات، یادآور شد: نثر کتاب را به گونه‌ای نگاشته‌ام که غیر از دانشجویان، ‌برای افراد دیگر مانند فعالان بخش روابط عمومی هم کاربرد داشته باشد.

مجید رضائیان، دارای دکترای روزنامه‌نگاری است و فعالیت حرفه‌ای خود را از سال 1359 زیر نظر مرحوم دکتر محمدحسین هدی در روزنامه جمهوری اسلامی آغاز کرد و در روزنامه‌های ایران، انتخاب و جام‌جم جدای از نقش راه‌اندازی، مسوولیت سردبیری، جانشینی مدیرمسوول یا دبیری تحریریه را عهده‌دار بوده و از سال 1388 جشنواره‌های تخصصی مطبوعات و خبرگزاری‌ها را بنیان نهاده و دغدغه اصلی او روزنامه‌نگاری تحلیلی و تخصصی است.

کتاب‌ «تیترنویسی» در 192 صفحه، شمارگان دو هزار و 500 نسخه و بهای هفت هزار تومان از سوی دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها منتشر شده است.