شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- ما در عصری زندگی می کنیم که تکنولوژی و فناوری های ارتباطی روز به روز در حال تغییر به سوی رشد و ارتقاست. بر همین اساس این تفکر کاملا غیرحرفه ای است که تصور کنیم با قرارندادن اطلاعات صحیح در اختیار مخاطب و کاربران می توانیم سازمان را از بسیاری از مشکلات مصون بداریم.

ما در عصری زندگی می کنیم که تکنولوژی و فناوری های ارتباطی روز به روز در حال تغییر به سوی رشد و ارتقاست. بر همین اساس این تفکر کاملا غیرحرفه ای است که تصور کنیم با قرارندادن اطلاعات صحیح در اختیار مخاطب و کاربران می توانیم سازمان را از بسیاری از مشکلات مصون بداریم. باید بپذیریم که در عصر کنونی با مخاطب آگاه که برای دریافت اطلاعات موردنیاز خود هزار و یک راه پیش روی خود دارد، مواجه هستیم. چه بسا با ارائه اطلاعات صحیح به مخاطبان زمینه برای حل بسیاری از مشکلات فراهم می شود.

روابط عمومی با در نظر گرفتن شرایط برقراری ارتباط کامل و ویژگی هایی که برای فضای تعاملی و مخاطب پرسشگر قائل است، باید بتواند با استفاده از ابزارهای ارتباطی نوین تاثرگذار، مخاطب را برای تحلیل منطقی تر مسائل هدایت کند. مشابهت معنی شرط مهم برقراری ارتباط است اگر معنایی که گیرنده پیام دریافت می کند مشابهت بیشتری با معنای پیامی داشته باشد که موردنظر فرستنده پیام است، در نتیجه ارتباط کامل برقرار می شود. (محسنیان راد، ۶۹: ۱۳۹)

در این شرایط روابط عمومی به منظور بهره مندی بیشتر از همگرایی مخاطب با برنامه های خود، در قامت یک ارتباط گر حرفه ای ظاهر شده و به پاسخگویی به ابهامات مخاطب می پردازد تا با اطلاعات بیشتر و شفاف تر از شکاف آگاهی ایجاد شده بکاهد و مخاطب را بیشتر از قبل درگیر یک ارتباط موثر کند.

بدین ترتیب ریشه های اعتماد که سرمایه ارزشمندی برای روابط عمومی و سازمان محسوب می شود در این جا شکل می گیرد. البته نباید از این موضوع غافل شد که اثرگذاری پیام ارتباطی بر افراد به عواملی همچون ویژگی های فردی مخاطبان نیز بستگی دارد و یک روابط عمومی حرفه ای و کارآمد قادر است برای هر گروه از مخاطبان سازمان خود یک مدل ارتباطی با ویژگی های خاص داشته باشد.

مهم ترین ویژگی روابط عمومی در عصر حاضر داشتن درک منطقی از دو فضای واقعی و فضای مجازی است. «فهم فضای واقعی منهای درک فضای مجازی و بالعکس یعنی مطالعه فضای مجازی، بدون توجه به متغیرهای فضای واقعی مطالعه و نگاه را گرفتار یک نوع خطای فهم می کند.» (همان: ۵۲۹ به نقل از عاملی، ۶۹)

در حالت خوشبینانه اگر جایگاه روابط عمومی در جامعه را ایده آل بدانیم، سازمان از یک روابط عمومی کارآمد تحت عنوان روابط عمومی تحلیل گر بهره می برد. حال باید بررسی کرد در فضایی که هم با شهروند آگاه مواجهیم و هم فناوری های ارتباطی دائما در حال تغییرند و در فضایی که به عقیده دکتر عاملی دارای فرامتغیرهایی همچون «سریع شدن فضا»، «فراگیری»، «قابلیت دسترسی دائم»، «فرامکانی»، «فرازمانی»، «جهانی بودن»، «سیال بودن»، «تشدید شدن واقعیت» و «چندرسانه ای بودن» است(همان)، روابط عمومی یک سازمان برای تعامل با چنین فضایی و مدیریت مخاطبان خود چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟ و با وجود گستره وسیع اطلاعات و سرعت انتشار آن در فضای مجازی و واقعی، برای توسعه اعتماد عمومی در میان گروه های مخاطبان خود از چه ابزار و قابلیت هایی باید استفاده کند؟

روشن است که برای بررسی دقیق تر و یافتن پاسخ مناسب این سوالات ابتدا باید به بررسی ابعاد و الزامات توسعه اعتماد عمومی در جامعه پرداخت.

اعتماد اجتماعی از مولفه های بسیار مهم سرمایه اجتماعی است که با امنیت عمومی، نظم و انضباط اجتماعی و توسعه مشارکت های عمومی در عرصه های مختلف رابطه مستقیم دارد. همانطور که ذکر شد، اعتماد مخاطب سرمایه ارزشمندی برای روابط عمومی و سازمان مربوطه به شمار می رود و یک روابط عمومی باید ویژگی های لازم برای ایجاد بستری مناسب جهت ارتقای این سرمایه را دارا باشد. روابط عمومی کارآمد گروه های مخاطبان را به خوبی می شناسد و خصوصیات و نیازمندی های اطلاعاتی آن ها را می داند. در نتیجه با ایجاد شبکه اعتماد در میان گروه های مخاطب سازمان خود گامی مهم و تاثیرگذار در توسعه اعتماد عمومی بر می دارد.

شبکه های‌ اعتماد علاوه‌ بر کاهش‌ هزینه های‌ مدیریت‌ جامعه، موجب‌ می‌شوند که‌ زمان‌ و سرمایه‌ بیشتری‌ اختصاص‌ به‌ فعالیت های‌ اصلی‌ پیدا کند‌ و علاوه‌ بر آن‌ موجب‌ انتقال‌ دانش‌ اعضای‌ گروه ها به‌ یکدیگر می شود‌ و جریان‌ مناسبی‌ را از یادگیری‌ و دانش‌ در بین‌ آن ها فراهم‌ می‌سازد و این‌ امر می‌تواند در کاهش‌ هزینه های‌ مدیریتی‌ توسعه‌ اجتماعی‌ و سازمانی‌ بسیار موثر باشد. (روح الله زاده اندواری، ۸۶)

با این شرایط چنانچه برای روابط عمومی در سازمان ویژگی های یک روابط عمومی تحلیل گر را قائل شویم، این روابط عمومی در ایجاد اعتماد عمومی نقشی تاثیرگذار خواهد داشت اما در واقع چه عاملی در توسعه این اعتماد و همچنین شکل گیری گسترده شبکه اعتماد در میان گروه های مخاطبان سازمان، نقش دارد؟

یکی از عوامل مهم در توسعه اعتماد عمومی، توسعه فرهنگ پاسخگویی در سازمان است؛ از آنجا که روابط عمومی مشاور و بعضا سخنگوی یک سازمان در شرایط مختلف به شمار می رود، این عامل مهم تحولی بسیار مثبت در نگرش عموم جامعه نسبت به جایگاه روابط عمومی ایجاد می کند.

بنابراین می توان نتیجه گرفت، توسعه اعتماد عمومی در گروی توسعه فرهنگ پاسخگویی در روابط عمومی و سازمان مربوطه است. بی شک روابط عمومی حرفه ای با داشتن شناخت از محیط های واقعی و مجازی، فضای رسانه ای و رسانه ها و همچنین نیازهای مخاطبان و به کارگیری ابزار مختلف و فناوری های نوین ارتباطی به گونه ای خلاقانه و هنرمندانه، می تواند در مقام یک پاسخگوی حرفه ای با مخاطبان ارتباط موثر و کامل برقرار می کند.